Vụ án tranh chấp lao động, đòi nợ lương, chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) do cán bộ Công đoàn hỗ trợ pháp lý và nhận ủy quyền khởi kiện cho người lao động (NLĐ) đối với Công ty TNHH MTV TBO VINA là một hành trình khá dài nhưng tiếp tục khẳng định vai trò của tổ chức Công đoàn trong việc đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ.
 |
| Cán bộ Công đoàn được người lao động ủy quyền đại diện tại phiên tòa xét xử vụ án lao động tranh chấp tiền lương và Bảo hiểm xã hội đối với Công ty TNHH MTV TBO Vina. |
Khi doanh nghiệp không tuân thủ pháp luật
Thành phố hiện có hơn 19.000 doanh nghiệp (DN) với hơn 350.000 lao động. Thời gian qua, tình hình quan hệ lao động trên địa bàn tương đối ổn định, song vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ tranh chấp lao động khi việc nợ lương, BHXH của DN đối với NLĐ vẫn diễn ra, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của NLĐ, gây bức xúc, dẫn đến tranh chấp lao động tập thể. Theo số liệu của BHXH thành phố, đến tháng 31-8-2018, có 2.318 DN nợ BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm tự nguyện (BHTN) với tổng số tiền 206 tỷ đồng.
Trong đó có trường hợp của Công ty TNHH MTV TBO VINA (quận Liên Chiểu), khi ông chủ người Hàn Quốc về nước để lại khoản nợ lương và BHXH gần 14 tỷ đồng, khiến gần 500 công nhân của công ty này điêu đứng vì quyền lợi của mình không được bảo đảm. Ngày 23-7-2018, hàng trăm công nhân thuộc Công ty TNHH MTV TBO VINA tập trung trước cổng đòi lương và BHXH, nhưng lãnh đạo DN vắng mặt. Để bảo đảm quyền lợi cho NLĐ, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố đã chỉ đạo Công đoàn Khu Công nghệ cao và các khu công nghiệp Đà Nẵng và cử cán bộ phối hợp các cơ quan chức năng tư vấn, hỗ trợ NLĐ tiến hành bổ sung, hoàn thiện các thủ tục pháp lý khởi kiện DN.
Đến tháng 6-2019, có 196 hồ sơ ủy quyền cho cán bộ Công đoàn khởi kiện DN. Ông Phạm Thanh Hiền, chuyên viên Ban Chính sách - Pháp luật LĐLĐ thành phố cho biết: “Công ty TNHH MTV TBO VINA nợ 55% tiền lương tháng 6 và 100% tiền lương tháng 7-2018 và từ tháng 11-2016 đến 7-2018 công ty này không đóng tiền BHXH cho gần 500 công nhân. Trong khi đó, hằng tháng công ty vẫn trừ tiền bảo hiểm của công nhân (10,5% tiền lương hằng tháng) cộng với nghĩa vụ của người sử dụng lao động phải trích nộp, tổng số tiền hơn 14 tỷ đồng”.
Khởi kiện là việc chẳng ai mong muốn, nhất là với vụ kiện có số lượng NLĐ tham gia quá lớn. Là người được ủy quyền 72/196 hồ sơ khởi kiện, ông Hiền cho biết, quá trình tố tụng diễn ra khá khó khăn do cán bộ nhận ủy quyền phải thực hiện hoàn toàn các bước. Bên cạnh việc hướng dẫn NLĐ các thủ tục, hỗ trợ viết đơn, thu thập thông tin, chứng cứ tiền lương cũng như các văn bản có liên quan từ cơ quan quản lý Nhà nước, ngân hàng; người được ủy quyền phải tập hợp hồ sơ từ giấy ủy quyền đến phối hợp với BHXH thành phố để có đầy đủ các số liệu, chứng cứ pháp lý tham gia phiên tòa, bảo vệ quyền lợi cho NLĐ.
Người lao động gặp khó khăn
Được biết, trong quá trình xét xử từ ngày 15-11 đến 25-11, đại diện bị đơn là Công ty TNHH MTV TBO VINA vắng mặt. Căn cứ hồ sơ cung cấp của nguyên đơn, xét thấy các yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn phù hợp với quy định pháp luật lao động, Luật BHXH, TAND quận Liên Chiểu đã tuyên chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, buộc Công ty TNHH MTV TBO VINA phải trả tiền lương còn lại của tháng 6 và 100% tiền lương tháng 7-2018, cộng với các khoản phụ cấp như phụ cấp chuyên cần, nhà ở, nước uống, kinh kỳ còn nợ cho NLĐ nếu họ làm đủ ngày công theo thực tế. Đồng thời, đại diện BHXH thành phố yêu cầu công ty phải chuyển trả tiền nợ BHXH của NLĐ vào quỹ BHXH, sau khi trích nộp đầy đủ số tiền nợ BHXH cho cơ quan BHXH thì NLĐ có thể cập nhật quá trình tham gia BHXH trong thời gian làm việc tại công ty.
 |
| Chị Nguyễn Thị Na (bên phải), công nhân Công ty TNHH MTV TBO VINA đang trình bày các khoản nợ của doanh nghiệp cho cán bộ được ủy quyền khởi kiện giúp. |
Bà Lê Thị Ngọc Oanh, Phó Chủ tịch Công đoàn Khu Công nghệ cao và các khu công nghiệp Đà Nẵng cho biết, ngay sau khi vụ việc xảy ra, Công đoàn đã tổ chức các buổi tư vấn, đối thoại giải đáp thắc mắc, chuẩn bị sẵn các hồ sơ, mẫu đơn khởi kiện, đơn đề nghị hòa giải, sau đó vận động NLĐ làm hồ sơ khởi kiện để bảo vệ quyền lợi. Vì số lượng hồ sơ quá nhiều, NLĐ không có đủ thông tin, một số NLĐ không phối hợp tốt trong khi chỉ có 2 cán bộ nhận ủy quyền, việc hoàn thiện hồ sơ mất rất nhiều thời gian, vụ án lại bị hoãn một lần nên kéo dài thời gian giải quyết. “Ngay từ đầu, chúng tôi xác định có thể kết quả cuối cùng đem lại chưa chắc đã bảo đảm hết quyền lợi của NLĐ, nhưng khi không còn cách nào khác, với quy định hiện nay chúng tôi nghĩ chỉ còn cách là khởi kiện DN. Như vậy phần nào sẽ đòi lại được công bằng cho NLĐ”, bà Oanh nói.
Có mặt tại phiên tòa bảo vệ quyền lợi cho mình, chị Nguyễn Thị Na, công nhân Công ty TNHH MTV TBO VINA chia sẻ: “Khi ông chủ về nước, chúng tôi cũng không biết đi đâu về đâu; chạy lui chạy tới hoài cũng không được phải nhờ tới Công đoàn, để Công đoàn tham gia và làm giúp cho chúng tôi khởi kiện”. Không chỉ có chị Na, mà rất nhiều NLĐ của Công ty TNHH MTV TBO VINA hiện vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Đằng sau những khoản nợ do người sử dụng lao động không tuân thủ pháp luật để lại là nỗi khổ của NLĐ và gia đình họ. Với 196 hồ sơ, đến thời điểm này đã có 176 hồ sơ được tuyên, NLĐ đã thắng kiện DN gần 6 tỷ đồng nhưng người sử dụng lao động đã về nước, tài sản sau thanh lý liệu có bảo đảm hết quyền lợi của NLĐ? Việc cán bộ Công đoàn hỗ trợ pháp lý và nhận ủy quyền khởi kiện cho NLĐ trong bối cảnh lực lượng mỏng như hiện nay là khá khó khăn và mất quá nhiều thời gian. Nên chăng, cần có một mô hình “chuyên nghiệp hóa” như việc thành lập lực lượng luật sư Công đoàn hoặc các Trung tâm tư vấn pháp luật của Công đoàn để chuyên xử lý những vụ việc liên quan đến pháp luật lao động trong thời gian đến.
Bài và ảnh: Ngọc Yến
