Từ đầu năm 2019 đến nay, UBND thành phố đã phân cấp đẩy mạnh công tác xã hội hóa (XHH) việc đấu thầu dịch vụ vệ sinh môi trường (VSMT) ở các quận, huyện. Tuy nhiên, qua gần 1 năm triển khai, chất lượng dịch vụ VSMT trên địa bàn thành phố có nhiều vấn đề cần xem xét lại; trong khi đó, đến thời điểm này, mới chỉ có Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng hoặc liên danh của công ty này trúng thầu các gói dịch vụ xã hội hóa.
 |
| Cần xây dựng bộ tiêu chí đấu thầu dịch vụ vệ sinh môi trường để đánh giá hiệu quả thực hiện gói thầu. TRONG ẢNH: Công nhân Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng thu gom, vận chuyển rác thải. Ảnh: HOÀNG HIỆP |
Để nâng cao chất lượng các dịch vụ công ích, trong đó có vấn đề VSMT, ngày 7-5-2018, UBND thành phố ban hành Quyết định số 19/2018/QĐ-UBND về Quy định quản lý dịch vụ công ích VSMT trên toàn địa bàn.
Tuy nhiên, hiệu quả đạt được chưa cao, chất lượng thu gom, xử lý vẫn chưa đáp ứng tình hình thực tế. Do đó, ngày 16-9-2019, UBND thành phố tiếp tục ban hành Công văn số 6244/UBND-ĐTĐT giao các sở, ngành chức năng và UBND các quận, huyện đẩy mạnh kêu gọi đầu tư XHH các dịch vụ công ích VSMT nhằm nâng cao chất lượng, năng lực thu gom, xử lý rác thải tại địa bàn dân cư, nhưng việc này đang vấp phải những khó khăn.
Trong nhiều năm qua, khi thành phố tiến hành cổ phần hóa Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng, để hỗ trợ công tác VSMT trên địa bàn, hằng năm, thành phố chi trả kinh phí khoảng 150 tỷ đồng cho phần việc quét đường và vệ sinh đường phố. Đối với những công đoạn còn lại như thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt, Công ty CP Môi trường đô thị tự cân đối thu-chi, lấy từ nguồn thu tiền rác hộ gia đình và doanh nghiệp.
Theo thông tin từ các quận, huyện, nhiều doanh nghiệp không thể tham gia đấu thầu dịch vụ công ích VSMT ở các quận, huyện vào đầu năm 2019, ngoại trừ Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng và liên danh của công ty này với một công ty khác.
Tuy nhiên, các địa phương cũng đang đánh giá lại hiệu quả của việc thực hiện các gói thầu dịch vụ xử lý môi trường. Trường hợp cần thiết sẽ hủy hợp đồng và tổ chức đấu giá lại để tìm kiếm nhà thầu bảo đảm hiệu quả công tác xử lý môi trường. Hiện vẫn có các nhà thầu khác đặt vấn đề tham gia đấu giá gói thầu dịch vụ VSMT.
Theo ông Trần Văn Tiên, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng, Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng và liên danh của công ty trúng thầu dịch vụ công ích về môi trường tại 7 quận, huyện với giá trị trao thầu là 290,32 tỷ đồng (thực hiện từ ngày 1-7-2019 đến 31-12-2021), thấp hơn 8,59 tỷ đồng so với dự toán được UBND thành phố phê duyệt...
“Việc xã hội hóa dịch vụ VSMT nhằm 2 mục tiêu là giảm bớt nguồn chi cho ngân sách và huy động các đơn vị cùng tham gia để nâng cao chất lượng dịch vụ. Hiện nay, tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, ngân sách thành phố cấp bù tiền vận chuyển rác hằng năm từ 40-50%/tổng kinh phí vận chuyển.
Đà Nẵng không cấp bù ngân sách vào vận chuyển rác thải sinh hoạt làm các đơn vị khác khó tham gia đấu thầu. Bây giờ, công ty và liên danh của công ty đã trúng thầu dịch vụ vệ sinh môi trường ở các quận, huyện, nên đơn vị đang nỗ lực thực hiện việc thu gom rác theo giờ và phương án thu gom, vận chuyển đã thống nhất với các quận, huyện để cải thiện vấn đề thu gom, vận chuyển rác trên địa bàn thành phố”, ông Trần Văn Tiên cho hay.
 |
| Kinh phí chi trả việc quét đường và thu nhặt rác mặt đường là một nguồn thu chính và phục vụ cho việc thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt trên địa bàn thành phố. Ảnh: HOÀNG HIỆP |
Cho rằng, hiện nay, do các quận, huyện đã tiến hành xong công tác đấu thầu nên việc triển khai đẩy mạnh XHH thu gom, vận chuyển rác thải là rất khó, muốn làm được phải chờ đến năm 2022, ông Đinh Quang Cường, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường thông tin:
“Sở Tài nguyên và Môi trường đang gửi văn bản đề nghị các quận, huyện báo cáo tình hình thực hiện công tác đấu thầu dịch vụ VSMT để tổng hợp, báo cáo UBND thành phố. Chúng tôi sẽ nghiên cứu vấn đề này để đến năm 2022, khi triển khai mời thầu dịch vụ VSMT sẽ có nhiều đơn vị tham gia và trúng thầu. Chúng tôi cũng chỉ mới có ý tưởng về việc triển khai đấu thầu thu mua rác tài nguyên phục vụ phân loại rác thải tại nguồn”.
Ông Nguyễn Tiến Quang, Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - Chi nhánh Đà Nẵng cho rằng, để phát huy được thế mạnh của công tác XHH thì thành phố phải thực sự công khai, minh bạch trong công tác đấu thầu.
Phải xem việc chọn nhà thầu đầu tư cho công tác VSMT là hình thức đấu thầu dịch vụ; trong đó nên chăng cần đa dạng hóa việc XHH ở từng phân đoạn từ thu gom, vận chuyển đến xử lý, như mô hình thành phố Hồ Chí Minh đang triển khai hiện nay với việc tham gia của các nghiệp đoàn, hợp tác xã, nhà thầu có tiềm lực tài chính, có khả năng đem lại dịch vụ tốt nhất với giá cả cạnh tranh. Các nhà thầu khi tham gia phải công khai rõ chi tiết về giá cả dịch vụ, cam kết tiến độ thu gom, xử lý... không nhập nhằng giữa quyền và lợi ích của tư nhân với Nhà nước.
Để công tác XHH đạt hiệu quả như mong muốn, về phía thành phố, cần nâng cao chất lượng hoạt động giám sát, đánh giá, không “thả nổi” cho nhà thầu tự làm rồi đến lúc báo lỗ, buộc Nhà nước phải bù. Trong quá trình thực hiện, nếu nhà thầu không bảo đảm chất lượng dịch vụ hãy dành chỗ cho người có năng lực thực sự.
HOÀNG HIỆP - KHÁNH HÒA
