Bỏ sổ hộ khẩu, chưa giảm phiền hà

Từ ngày 1-1-2023, sổ hộ khẩu giấy hết hiệu lực theo quy định tại Luật Cư trú năm 2020. Tuy nhiên, thực tế hiện nay người dân vẫn bị phiền hà với thủ tục xác nhận cư trú trước khi thực hiện các thủ tục hành chính (TTHC) khác có liên quan.

Cán bộ Công an phường Hòa Khánh Bắc tăng cường để giải quyết xác nhận cư trú cho người dân. Ảnh: TRỌNG HUY

Nhiều thủ tục phải có xác nhận cư trú

Đó là các thủ tục thiết thân như: đăng ký khai sinh, xin đi học, đăng ký định mức điện nước, xác nhận tình trạng hôn nhân, vay ngân hàng, công chứng mua bán... Các thủ tục này đều cần đến thông tin về nhân khẩu, hộ khẩu, quá trình cư trú... để các cơ quan, tổ chức bảo đảm giải quyết chính xác, đúng quy định pháp luật liên quan.

Vợ chồng ông L.V.T trú tại phường An Hải Bắc (quận Sơn Trà) vừa sinh con. Khi lên UBND phường làm thủ tục đăng ký khai sinh, ông T. được hướng dẫn sang Công an phường làm giấy xác nhận cư trú để đủ điều kiện làm TTHC đăng ký khai sinh cho con. “Vợ chồng tôi đều có căn cước công dân gắn chíp (CCCD), nhưng khi làm thủ tục, chính quyền vẫn yêu cầu đi xác nhận cư trú. Ngày trước còn sổ hộ khẩu, chỉ cần mang theo sổ này lên là thực hiện TTHC mà không phải xác nhận gì thêm. Nay bỏ sổ hộ khẩu nhằm tạo thuận lợi cho người dân, nhưng thực ra là phát sinh thêm phiền hà, dù có 7 phương thức xác minh cư trú sau khi bỏ sổ hộ khẩu”, ông T. nói.

Đó là tình trạng chung của người dân khi đi làm TTHC liên quan đến việc phải xác minh cư trú khi bỏ sổ hộ khẩu ở các địa phương trên địa bàn thành phố. Qua theo dõi tại trụ sở công an các phường của quận Sơn Trà, Hải Châu, Liên Chiểu…, tình trạng người dân đến xác nhận cư trú khá đông.

Lý giải vì sao cán bộ tiếp nhận và giải quyết TTHC cho người dân yêu cầu xác nhận cư trú thay vì thực hiện các phương thức khác khi bỏ sổ hộ khẩu (7 phương thức xác minh cư trú, bao gồm: sử dụng căn cước công dân; thiết bị đọc QR code; thiết bị đọc chip, tra cứu; khai thác thông tin trên cổng dịch vụ công; thông tin trên VNeID; rà soát thông tin về cư trú; thông báo số định danh cá nhân), Thượng tá Võ Hoàng Trung, Trưởng phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an thành phố cho biết, quá trình biến động chỗ ở, nơi cư trú của công dân khi đi làm thủ tục không được cập nhật liên tục vào CCCD, nên thông tin cư trú chưa thể hiện được hết. Do đó, để bảo đảm người dân khi làm thủ tục chứng minh được nơi cư trú của mình buộc phải có xác nhận cư trú từ Công an phường, xã. Giấy xác nhận cư trú chỉ có hạn sử dụng trong vòng 30 ngày.

Về lâu dài, khi các thông tin cư trú của công dân được kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì bộ phận tiếp nhận và trả kết quả TTHC sẽ được cấp một tài khoản riêng để đăng nhập vào đây cập nhật thông tin liên quan đến công dân. Người dân khi đó không cần phải xác minh cư trú nữa. Quá trình thay đổi cư trú của công dân sẽ được cơ quan công an xử lý và cập nhật vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. “Khi thông tin cư trú công dân được kết nối vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì sẽ rất thuận lợi cho cả cán bộ tiếp nhận, giải quyết TTHC và cho công dân, tạo thuận lợi, giảm phiền hà cho người dân. Để có được kết nối này sẽ còn chờ một thời gian nữa”, ông Trung cho hay.

Về vấn đề này, Giám đốc Sở Tư pháp Võ Thị Như Hoa cho biết, hiện nay ngành Tư pháp cũng đang tiến hành triển khai dữ liệu hộ tịch điện tử, tư pháp để kết nối với dữ liệu quốc gia về dân cư.

Tăng áp lực cho công an phường

Nhu cầu về thủ tục xác nhận nơi cư trú cũng gây áp lực buộc công an các phường phải tăng cường lực lượng trực tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả để tiếp nhận và xử lý hồ sơ cho người dân. Thượng tá Võ Hoàng Trung cho biết, trước thực trạng nhu cầu xác nhận cư trú của người dân tăng, Giám đốc Công an thành phố đã chỉ đạo công an các địa phương phải tạo điện kiện thuận lợi tối đa để cung cấp xác nhận cho người dân.

Trung tá Đăng Thị Hồng Loan, Đội trưởng Đội Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an quận Sơn Trà cho biết, từ cuối năm 2022, Công an quận tăng cường tuyên truyền cho người dân về việc bỏ sổ hộ khẩu và các thủ tục liên quan, tuyên truyền về 7 phương thức xác minh cư trú và đẩy mạnh việc kích hoạt tài khoản định danh điện tử mức độ 2. Thực hiện chỉ đạo của Công an thành phố, hiện nay công an các phường trên địa bàn quận trực 24/7 để giải quyết nhu cầu kích hoạt tài khoản định danh mức 2 cũng như xác nhận cư trú cho người dân. Cho đến nay, dù nhu cầu tăng cao, nhưng việc giải quyết xác nhận cư trú cho công dân bảo đảm kịp thời, chưa có phản ánh hay thông tin tiêu cực gì liên quan.

Trung tá Võ Thành Trung, Trưởng Công an phường Hải Châu 1 (quận Hải Châu) cho biết, khi người dân có nhu cầu xác nhận cư trú, Công an phường đáp ứng ngay, không để bất kỳ ai phải chờ lâu. Đối với các trường hợp người già, đau ốm, khuyết tật, cảnh sát khu vực sau khi có kết quả giải quyết sẽ mang đến tận nhà để trả cho người dân. Hiện nay, Công an phường phối hợp với các cơ quan, trường học trên địa bàn để đẩy mạnh làm CCCD và kích hoạt tài khoản định danh mức độ 2 cho công dân. Cùng với 1 điểm tại trụ sở Công an phường, còn mở thêm 1 điểm tại khu dân cư để đáp ứng nhu cầu của người dân được thuận lợi nhất.

TRỌNG HUY