Khó khăn khi cấp sổ hồng, giao đất ở cho hộ giải tỏa đang định cư nước ngoài

Thời gian qua, trên địa bàn thành phố có nhiều hộ gia đình, cá nhân đã được bồi thường đất tái định cư sau khi giải tỏa, bàn giao mặt bằng để thi công các dự án. Tuy nhiên, một số trường hợp chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ hồng) do gặp vướng mắc, khó khăn về giao đất ở cho người Việt Nam đang định cư nước ngoài. Sở Tài nguyên và Môi trường đã nhiều lần kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn, giải quyết khó khăn, vướng mắc nói trên.

Nhà và đất của một hộ dân ở Khu tái định cư Hòa Minh 1 (phường Hòa Minh) chưa được cấp sổ hồng do vướng mắc về giao đất cho người Việt Nam đã và đang có quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở khi định cư nước ngoài. Ảnh: HOÀNG HIỆP

Cách đây hơn 20 năm, năm 2002, gia đình ông Đồng Viết Tuyết được Ban Quản lý dự án quốc lộ 1A và đường Liên Chiểu - Thuận Phước (cũ) bố trí 1 lô đất tái định cư ở đường rộng 5,5m thuộc Khu tái định cư Hòa Minh 1 (phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu) sau khi đã bàn giao mặt bằng để thi công dự án và được cho nợ tiền đất. Đến tháng 10-2019, ông Tuyết cùng vợ được người thân bảo lãnh sang Mỹ và được cấp “thẻ xanh” (thẻ thường trú nhân, là loại giấy tờ xác nhận tình trạng thường trú của một công dân nước ngoài tại Mỹ). Đầu năm 2020, tại Đà Nẵng, con gái của vợ chồng ông Tuyết là bà Đồng Thị Anh Thư làm thủ tục để nộp tiền sử dụng đất còn nợ theo chính sách điều chỉnh về thu tiền sử dụng đất được quy định tại Nghị định số 79/2019/NĐ-CP ngày 26-10-2019 của Thủ tướng Chính phủ (có hiệu lực từ ngày 10-12-2019). Tuy nhiên, đến cuối tháng 9-2020, bà Thư vẫn chưa nhận được kết quả giải quyết và được chuyên viên của Ban giải phóng mặt bằng quận Liên Chiểu (đơn vị tiếp nhận và xử lý hồ sơ sau khi thành phố sắp xếp lại các ban quản lý dự án) trả lời là còn vướng thủ tục giao đất tái định cư đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài vì việc này không thuộc thẩm quyền của quận.

Hơn 1 tháng sau, ngày 26-10-2020, Ban giải phóng mặt bằng quận Liên Chiểu ban hành Công văn số 1684/BGPMB cho rằng, đơn vị đã lập tờ trình đề nghị UBND quận Liên Chiểu ban hành quyết định giao đất, xác định nghĩa vụ tài chính và cấp sổ hồng cho vợ chồng ông Tuyết đối với lô đất tái định cư số 3, phân khu A1.9, đường 5,5m, Khu tái định cư Hòa Minh 1. Tuy nhiên, Phòng Tài nguyên và Môi trường đã trả hồ sơ đề nghị được nộp tiền đất và cấp sổ hồng của vợ chồng ông Tuyết vì theo quy định tại điểm c, khoản 1, Điều 59 của Luật Đất đai năm 2013, UBND cấp tỉnh quyết định giao đất đối với người Việt Nam định cư ở ngước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài theo quy định tại khoản 3, Điều 55 của Luật Đất đai năm 2013. Do đó, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và giải phóng mặt bằng quận Liên Chiểu trình Sở Tài nguyên và Môi trường xem xét ban hành quyết định giao đất cho vợ chồng ông Tuyết.

Bà Đồng Thị Anh Thư cho rằng: “Do vướng mắc về quy định giao đất tái định cư cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài nên mãi đến tháng 2-2021, khi chỉ còn ít ngày nữa là đến hạn cuối nộp tiền sử dụng đất còn nợ theo quy định tại Nghị định số 79/2019/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ (hạn cuối là ngày 28-2-2021), gia đình tôi mới được cho phép nộp tiền đất còn nợ. Tuy nhiên, gia đình tôi vẫn chưa được cấp sổ hồng”.

Qua tìm hiểu, thời gian qua trên địa bàn thành phố có nhiều trường hợp hộ giải tỏa đã định cư ở nước ngoài chưa được giao đất ở khi Nhà nước thu hồi đất, giải phóng mặt bằng do Luật Đất đai năm 2013 chưa có quy định về giao đất ở cho người Việt Nam định cư ở ngước ngoài trong trường hợp được bồi thường hoặc hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất. Luật Đất đai năm 2013 chỉ quy định (tại điểm c, khoản 1, Điều 59 và khoản 3, Điều 55), UBND cấp tỉnh quyết định giao đất cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được giao đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê.

Theo Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Quang Vinh, đây là vấn đề rất vướng đối với thành phố. Luật Đất đai năm 2013 có cho phép bồi thường về đất ở cho người Việt Nam đang định cư ở nước ngoài mà có nhà ở, đất ở trên địa bàn thành phố bị thu hồi, giải tỏa để thực hiện các dự án, nhưng lại thiếu sót quy định về thẩm quyền giao đất ở cho người Việt Nam đang định cư nước ngoài.

“Luật chỉ quy định thẩm quyền giao đất cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài để thực hiện dự án đầu tư, thiếu sót quy định giao đất ở, đất tái định cư cho đối tượng này. Do đó, thành phố đang “bí” đối với hơn 100 trường hợp thuộc đối tượng trên, khiến nhiều người dân trên địa bàn thành phố bức xúc. Sở Tài nguyên và Môi trường đã nhiều lần xin ý kiến, hướng dẫn từ các cơ quan của Bộ Tài nguyên và Môi trường nhưng chưa được trả lời hướng dẫn xử lý”, ông Nguyễn Quang Vinh nói. 

Ngày 6-8-2022, tại hội thảo lấy ý kiến dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức tại Đà Nẵng, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Quang Vinh kiến nghị có quy định cho cấp huyện có thẩm quyền giao đất ở đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài do được bồi thường hoặc hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất, vì hiện nay, việc bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư do cấp huyện thực hiện. Vừa qua, ngày 22-12-2022, tại hội nghị giao ban công tác tài nguyên - môi trường toàn quốc năm 2022 và triển khai phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2023 tại Hà Nội, ông Nguyễn Quang Vinh tiếp tục kiến nghị, trong quá trình sửa đổi Luật Đất đai năm 2013, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần có quy định rõ về thẩm quyền giao đất tái định cư được bồi thường cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài khi Nhà nước thu hồi đất.

HOÀNG HIỆP