Cần chấn chỉnh thủy điện xả nhiều nước

Chỉ trong 1 tháng, Cục Quản lý tài nguyên nước, UBND thành phố Đà Nẵng, UBND tỉnh Quảng Nam và Sở Tài nguyên và Môi trường của 2 địa phương đã gửi 6 văn bản đề nghị các nhà máy thủy điện thực hiện đúng, tuân thủ quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn. Nhưng một số hồ vẫn được vận hành xả nhiều nước về hạ lưu, làm mực nước trong 2 hồ lớn nhất cấp nước cho hạ lưu sông Vu Gia bị hạ thấp hơn quy định 1,5 tháng. Tình trạng này cần được tiếp tục chấn chỉnh để bảo đảm cấp nước cho hạ lưu đến cuối mùa cạn năm nay.

Do xả nhiều nước trong thời gian qua nên mực nước trong hồ thủy điện A Vương hạ thấp trước 1,5 tháng theo quy định. Ảnh: HOÀNG HIỆP

Do xả nhiều nước trong thời gian qua nên đến 7 giờ sáng 26-4, mực nước trong hồ thủy điện A Vương chỉ còn 359,63m, thấp hơn gần 9m so với mực nước tối thiểu trong khoảng thời gian vận hành từ ngày 21-4 đến 30-4 được quy định tại quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn (ban hành theo Quyết định số 1865/QĐ-TTg ngày 23-12-2019 của Thủ tướng Chính phủ). Mực nước hồ thủy điện Sông Bung 2 là 593m, cũng thấp hơn 3,5m so với mực nước tối thiểu theo quy định nói trên và hồ thủy điện Sông Bung 4 là 213,2m, thấp hơn 3m. Đáng nói, mực nước cả 2 hồ thủy điện A Vương và Sông Bung 4 hạ thấp hơn so với mực nước tối thiểu theo quy định của quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn đến 1,5 tháng và cả 2 hồ chỉ còn hơn 200 triệu m3 nước mà nhu cầu sử dụng nước trong sản xuất vụ hè thu nói riêng và mùa cạn nói chung ở hạ lưu sông Vu Gia là rất lớn.

Trong khi đó, theo công văn gửi các cơ quan chức năng của thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam, các nhà máy thủy điện cho rằng, việc được huy động xả nước để phát điện nhiều trong thời gian qua là do sự điều khiển của Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia và nhu cầu phụ tải của hệ thống điện quốc gia.

Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thủy điện A Vương Ngô Xuân Thế cho hay: “Việc lập kế hoạch sản xuất của nhà máy (thông qua chào giá trên thị trường điện) và thời gian, công suất huy động thực các tổ máy (thông qua việc điều khiển của Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia) có sự sai khác là do yếu tố bất khả kháng. Nhà máy hoàn toàn bị động trong việc khởi động và dừng các tổ máy do phụ thuộc vào nhu cầu phụ tải của hệ thống điện quốc gia. Trên cơ sở nguồn nước hiện tại và nhận định tình hình thủy văn nước về hồ các tháng tiếp theo cũng như bám sát nhu cầu sử dụng nước hạ lưu, Công ty CP Thủy điện A Vương chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan lập kế hoạch khai thác, vận hành hồ bảo đảm các quy định của quy trình vận hành liên hồ cũng như sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước hiện có, góp phần bảo đảm cung cấp nước an toàn cho hạ lưu đến cuối mùa cạn 2023”.

Trước tình hình các nhà máy thủy điện vận hành xả nước phát điện với lưu lượng lớn làm cho mực nước các hồ thủy điện A Vương, Sông Bung 4, Sông Bung 2, Sông Tranh 2 hạ thấp hơn mực nước tối thiểu theo quy định, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam vừa gửi Công văn số 876/STNMT-N ngày 20-4-2023 đề nghị Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia phải tính toán hài hòa giữa an ninh năng lượng và an ninh nguồn nước để bảo đảm cấp nước an toàn cho hạ lưu sông Vu Gia - Thu Bồn từ nay đến cuối mùa cạn năm 2023. Đồng thời, tuân thủ các điều kiện về lưu lượng xả, mực nước hồ của các hồ chứa theo đúng quy trình vận hành liên hồ. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam cũng đề nghị các đơn vị quản lý, vận hành hồ thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn vận hành hồ chứa đúng quy định của quy trình và phối hợp với Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia để điều chỉnh lưu lượng xả, thời gian phát điện phù hợp nhằm đưa trở lại mực nước hồ đúng theo quy định.

Theo Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam Võ Như Toàn, với diễn biến khó lường của thời tiết trong giai đoạn này có thể xảy ra hạn hán diện rộng trên địa bàn tỉnh. Khả năng cung cấp nước cho hạ lưu trong thời kỳ sử dụng nước tăng cường của vụ hè thu và đến cuối mùa cạn năm 2023 của các hồ thủy điện sẽ không bảo đảm. Vì vậy, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam đề nghị Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia và các đơn vị quản lý, vận hành hồ thủy điện phối hợp thực hiện theo đề nghị nói trên của sở.

Còn theo Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Đà Nẵng, sau khi nhận được văn bản đề nghị của thành phố, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã gửi công văn đề nghị Tập đoàn Điện lực Việt Nam phối hợp chỉ đạo vận hành các hồ thủy điện bảo đảm quy định của quy trình vận hành liên hồ. Theo đó, để bảo đảm hài hòa giữa an ninh năng lượng và an ninh cấp nước phục vụ hoạt động sản xuất ở hạ lưu, Cục Quản lý tài nguyên nước đề nghị Tập đoàn Điện lực Việt Nam chỉ đạo các đơn vị chức năng, cơ quan điều độ hệ thống điện quốc gia tiến hành điều độ, huy động hệ thống điện bảo đảm nhiệm vụ cấp nước. Hiện nay, Sở Tài nguyên và Môi trường đang đề xuất UBND thành phố tiếp tục ban hành văn bản gửi các bộ, ngành Trung ương đề nghị chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện đúng quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn để bảo đảm cấp nước cho hạ lưu từ này đến hết mùa cạn năm 2023.

HOÀNG HIỆP