Đà Nẵng và Quảng Nam đồng kiến nghị thành lập tổ chức quản lý lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn

ĐNO - Ngày 29-8, UBND thành phố Đà Nẵng, UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức hội thảo và ký kết các văn bản làm cơ sở tiếp tục thử nghiệm Ban điều phối, quản lý tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn và vùng bờ Quảng Nam - Đà Nẵng. Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Lê Quang Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Hồ Quang Bửu cùng lãnh đạo các sở, ban, ngành của 2 địa phương và các chuyên gia, nhà khoa học tham dự.

Video: HOÀNG HIỆP

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Lê Quang Nam cho rằng, Vu Gia - Thu Bồn là 1 trong 10 lưu vực sông lớn nhất Việt Nam và có lượng mưa trung bình lưu vực lớn nhất Việt Nam. Thế nhưng, trên thực tế, tài nguyên nước trên lưu vực không dồi dào do luôn phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng gây mất an ninh nguồn nước.

Việc phân bố dòng chảy không đều giữa mùa mưa, mùa khô và dưới tác động gia tăng của biến đổi khí hậu làm cho mưa được dự báo tăng trong mùa mưa, giảm trong mùa khô. Đi kèm với đó là quá trình mặn hóa, xâm thực bờ biển, ngập lụt và sạt, lở bờ sông ngày càng diễn biến phức tạp hơn trước.

Bên cạnh đó, biến đổi lòng dẫn sông, đặc biệt là việc hạ thấp mực nước trên sông chính là thách thức lớn đối với an ninh nguồn nước trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn vì không đủ cao trình mực nước cho các công trình, trạm bơm khai thác nước ven sông, từ đó làm giảm năng lực lấy nước và cấp nước.

Ngoài ra, việc vận hành của các công trình hồ chứa thủy điện, thủy lợi trên lưu vực nếu không hợp lý sẽ làm suy giảm, cạn kiệt dòng chảy trên lưu vực sông, nhất là ở hạ lưu các công trình, đặc biệt là vào mùa khô của những năm hạn hán, thiếu nước.

Đồng thời, gia tăng, trầm trọng hơn tình trạng ngập lụt ở vùng hạ du do đặc điểm tự nhiên là vùng đồng bằng địa hình trũng thấp.

Tình trạng suy thoái, ô nhiễm môi trường nước trên lưu vực sông (nguyên nhân chính là tiếp nhận chất thải từ các nguồn xả thải vào sông, suối) cũng là một trong những thách thức lớn mà 2 địa phương xác định phải ứng phó trong thời gian đến.  

Những thay đổi về nhiệt độ, lượng mưa, nước biển dâng, các hình thế thiên tai cực đoan,… đã gây ra tác động lớn đến tài nguyên nước.

Lũ quét, sạt lở đất thường xuyên tại các khu vực miền núi, có xu thế tăng rõ rệt, với tổng số trận lũ quét tăng lên, sạt lở đất có quy mô và phạm vi ngày càng lớn với đặc tính xảy ra nhanh và nguy hiểm ngoài việc gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, còn làm thay đổi hướng, chế độ dòng chảy, chất lượng nguồn nước.

Dưới tác động của biến đổi khí hậu, nắng nóng sẽ xảy ra với tần suất và cường độ ngày cảng gay gắt hơn. Hạn hán và xâm nhập mặn sẽ trở nên khắc nghiệt hơn. Nhiều giá trị kỷ lục mới về nhiệt độ đã được thiết lập.

Những năm gần đây, hiện tượng ENSO ngày càng có tác động nghiêm trọng, các đợt El Nino đã gây ra hạn hán trên phạm vi rộng, tình trạng cạn kiệt nguồn nước trên sông ngày càng phổ biến.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Lê Quang Nam (trái) và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Hồ Quang Bửu thống nhất tiếp tục thí điểm hoạt động của Ban điều phối, quản lý tổng hợp tài nguyên nước trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn và vùng bờ Quảng Nam - Đà Nẵng. Ảnh: HOÀNG HIỆP

“Tài nguyên nước của lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn hiện tại và trong tương lai sẽ phụ thuộc vào việc giải quyết một loạt những vấn đề quan trọng, mang tính lưu vực, liên quan đến tình trạng căng thẳng về nước, suy giảm nhanh chất lượng nước và những rủi ro thiên tai liên quan đến nước.

Mức độ gia tăng nhanh chóng về nhu cầu sử dụng nước được dự báo sẽ gây ra căng thẳng về nguồn tài nguyên nước vào mùa khô. Thêm vào đó, sự cạnh tranh về nhu cầu sử dụng nước ở nhiều ngành khác nhau ngày càng tăng, trong bối cảnh chất lượng nước ngày một kém đi.

Bên cạnh đó, tác động của biến đổi khí hậu làm cho các thách thức về nước càng trầm trọng hơn và càng đặt ra nhu cầu quản lý tài nguyên nước một cách hiệu quả hơn.

Trong thời gian đến, Ban điều phối, quản lý tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn cần tăng cường hành động quyết liệt hơn, thực chất hơn nữa, hiệu quả hơn nữa để ứng phó với các nguy cơ gây mất an ninh nguồn nước trên toàn lưu vực trong bối cảnh tổ chức lưu vực sông chưa được thành lập chính thức theo quy định tại Luật Tài nguyên nước”, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Lê Quang Nam nhấn mạnh.

Phát biểu kết luận hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Hồ Quang Bửu đề nghị Ban điều phối, quản lý tổng hợp tài nguyên nước trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn và vùng bờ Quảng Nam - Đà Nẵng sớm tham mưu UBND thành phố Đà Nẵng và UBND tỉnh Quảng Nam ban hành văn bản đồng kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường thành lập Tổ chức quản lý lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn theo quy định tại khoản 3, Điều 5, Nghị định số 02/2023/NĐ-CP ngày 1-2-2023 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tài nguyên nước.

Đồng thời, nghiên cứu, tham mưu cho lãnh đạo 2 địa phương đề xuất Chính phủ có đề án tổng thể phòng, chống thiên tai cho khu vực miền Trung với trọng điểm là Quảng Nam và Đà Nẵng.

Ông Hồ Quang Bửu cũng đề nghị các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân, các chuyên gia, nhà khoa học tiếp tục có những nghiên cứu, đề xuất các giải pháp trong công tác phòng, chống thiên tai và quản lý tổng hợp tài nguyên nước để bảo đảm đời sống nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội 2 địa phương.

HOÀNG HIỆP