Tại bộ phận “một cửa” của các Chi cục Hải quan (HQ) thuộc Cục HQ thành phố Đà Nẵng không đông khách hàng chờ đợi như thường thấy ở các cơ quan hành chính khác. Quan sát có thể thấy người của doanh nghiệp cử đến không hề nôn nóng, sốt ruột vì chờ đợi. Hàng hóa xuất khẩu hay nhập khẩu của doanh nghiệp đã thông quan xong trước đó. Doanh nghiệp chỉ đến HQ một lần và thực hiện thao tác cuối cùng là hoàn tất các thủ tục giấy tờ.
 | |
|
Cán bộ Chi cục HQ Cảng Đà Nẵng Khu vực 1 nhận và xử lý thông tin tờ khai thủ tục HQ do doanh nghiệp gửi đến. |
Tính thời gian từ lúc nhận được tờ khai của doanh nghiệp đến lúc chuyển xong bản fax lệnh thông quan chưa đến 10 phút. Doanh nghiệp xuất trình lệnh thông quan với HQ cửa khẩu là hàng được thông quan.
Theo ông Tư, mô hình này được Cục HQ thành phố triển khai gần 10 năm nay. Thủ tục rất đơn giản là khai báo thông tin về hàng hóa trên tờ khai điện tử, chuyển cho HQ qua đường thư điện tử. Đối với hàng nhập khẩu chỉ yêu cầu thêm thủ tục phải có bản fax hoặc bản scan bảng kê chi tiết hàng hóa và hóa đơn thương mại. Hàng đã thông quan xong, doanh nghiệp mới cử người đem hồ sơ gốc đến bộ phận “một cửa” của Chi cục HQ hoàn tất thủ tục, đóng lệ phí.
Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày thông quan hàng hóa, doanh nghiệp được phép kê khai bổ sung nếu có sai sót trong tờ khai hàng hóa trước đó. Cục HQ thành phố đã triển khai cho các doanh nghiệp thực hiện khai báo từ xa và thanh khoản cho các loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu. Việc tiếp nhận và xử lý thông tin về hàng hóa xuất nhập khẩu và khách xuất nhập cảnh từ các hãng đại lý, hãng vận tải đạt trên 90%.
Tại một số Chi cục HQ, 100% doanh nghiệp thường xuyên làm thủ tục HQ thực hiện khai báo từ xa. Việc chuyển đổi quyết toán hàng sản xuất xuất khẩu từ thủ công sang máy cơ bản đã ổn định; 100% các hợp đồng gia công của tất cả các doanh nghiệp được thanh khoản trên máy tính. Hiện nay, Cục HQ thành phố tiếp tục vận động doanh nghiệp sử dụng phần mềm theo dõi quản lý hàng gia công được chuẩn xác và thuận tiện cho việc khai báo qua mạng.
Hiện nay, ngành HQ cả nước thay vì quản lý hàng hóa như trước đây đã chuyển sang áp dụng quản lý doanh nghiệp theo quy trình quản lý rủi ro. Doanh nghiệp tự khai, tự chịu trách nhiệm trong việc tính thuế và các quy định khác của pháp luật. Hàng hóa sẽ được phân loại thành 3 luồng: xanh (được miễn kiểm tra, thông quan ngay), vàng (kiểm tra hồ sơ trước khi thông quan), đỏ (kiểm tra hàng hóa trước khi thông quan). Sau khi nhận được thông tin phân luồng qua mạng điện tử của ngành, HQ cửa khẩu sẽ tiến hành kiểm tra hàng hóa, giám sát.
Việc phân luồng hàng hóa dựa trên cơ sở đánh giá việc chấp hành pháp luật về HQ, thực hiện chính sách thuế của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu có thông tin về việc vi phạm pháp luật của doanh nghiệp, HQ sẽ chuyển luồng để tiến hành kiểm tra hàng hóa của doanh nghiệp. Một cán bộ Cục HQ thành phố cho biết, từng xảy ra việc doanh nghiệp thuộc diện luồng xanh ở địa phương khác lợi dụng việc được miễn kiểm tra để vi phạm pháp luật đã bị phát hiện và xử lý.
Tuy nhiên, hiện việc khai báo HQ từ xa để xuất nhập khẩu chỉ áp dụng ở 2 cửa khẩu là Cảng Tiên Sa và Sân bay Đà Nẵng. Ở cửa khẩu khác, vẫn phải thực hiện thủ công, doanh nghiệp phải đem hồ sơ giấy đến làm thủ tục khai báo thủ công tại bộ phận “một cửa” của các Chi cục HQ.
Theo lộ trình cải cách thủ tục HQ của Cục HQ thành phố, đến cuối năm 2009, tất cả các doanh nghiệp thường xuyên làm thủ tục HQ phải thực hiện khai báo từ xa qua mạng (trừ số ít doanh nghiệp bán hàng cho doanh nghiệp chế xuất do số lần bán hàng còn ít, không thường xuyên), 90% doanh nghiệp phải thực hiện thanh khoản trên máy đối với loại hình sản xuất xuất khẩu và kim ngạch xuất nhập khẩu khai báo qua mạng đã làm thủ tục HQ đạt trên 80%. Từ tháng 9 năm nay, Cục HQ thành phố sẽ triển khai thực hiện thí điểm HQ điện tử, giảm nhiều thời gian và thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.
Bài và ảnh: HOÀNG ANH
