Trưa ngày 22-4, bất ngờ liên bộ Tài Chính-Công thương cho phép các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối được tăng giá xăng dầu bán lẻ trên thị trường. Theo đó, giá xăng tăng thêm 210 đồng/lít lên mức 24.900 đồng/lít, dầu diesel tăng 170 đồng/lít lên 23.820 đồng/lít và dầu hỏa tăng 130 đồng/lít lên 22.480 đồng/lít. Việc tăng giá xăng dầu là điều bình thường trong cơ chế thị trường, tuy nhiên lần tăng giá xăng dầu này thực sự là một bất ngờ lớn dành cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vận tải.
Bất ngờ bởi vì trong lúc cả nước đang ra quân xử lý vấn nạn xe quá tải trọng khiến đường sá xuống cấp, tai nạn giao thông xảy ra nhiều. Những doanh nghiệp chuyên chở quá tải, sau thời gian nghe ngóng không thể chở quá tải được nữa đã bắt đầu ngồi lại với khách hàng điều chỉnh giá cước theo hướng cao hơn, bởi vì chở đúng tải thì giá cước tăng, còn quá tải thì sẽ giảm giá cước. Đây là điều cả doanh nghiệp vận tải lẫn nhà sản xuất kinh doanh không ai muốn vì như vậy sẽ đẩy giá thành cao hơn. Tuy nhiên, việc xây dựng giá cước hợp lý là điều cần hướng đến. Lẽ ra trong giai đoạn khó khăn này, các doanh nghiệp rất cần sự hỗ trợ, chí ít là giữ nguyên giá xăng dầu như thông báo của liên bộ Tài Chính-Công thương hồi đầu tháng 3. Đằng này “bộ đôi quyền lực” này lại làm động tác ngược lại. Và như vậy, giá cước sau đợt điều chỉnh vì phải chở đúng tải trọng, thì nay phải tăng giá cước tiếp vì giá xăng dầu tăng.
Thực tế trong thời gian qua đã có rất nhiều xe tải chở vượt tải 100%, 200%, thậm chí đến 300% tải trọng thiết kể của xe. Điều này cũng có nghĩa là mức chênh lệch giá tương tự là 1 lần, 2 lần và 3 lần. Vì vậy lâu nay đã hình thành một quy luật bất thành văn là chủ xe nào chịu chở quá tải càng nhiều thì càng có nhiều hợp đồng vận chuyển. Và ngược lại những chủ xe, doanh nghiệp chấp nhận chở đúng tải trọng, hoặc chỉ dám chở vượt tải trọng với tỷ lệ nhỏ lại rất khó khăn trong việc kiếm các hợp đồng vận chuyển. Nghịch lý này tồn tại khá lâu, và gần như ai cũng biết, cũng thấy, thế nhưng gần như là không thể xử lý được, xe quá tải vẫn tung hoành khắp từ Nam chí Bắc gây nhức nhối dư luận xã hội. Chính vì vậy, việc từ đầu tháng 4 đến nay khi ngành GTVT “bắt tay” với ngành Công an và cả quân đội cùng vào cuộc xử lý tận gốc nạn chở quá tải đã tạo được sự đồng tình mạnh mẽ của dư luận, đặc biệt là đối với doanh nghiệp vận tải làm ăn nghiêm túc. Ấy vậy mà chưa mừng được bao lâu, thì nay giá xăng dầu lại tăng, điều này sẽ gây áp lực không nhỏ lên các chủ xe là họ sẽ “cố đấm ăn xôi” để tiếp tục chở quá tải, vì nếu tiếp tục tăng giá cước sẽ mất khách hàng, hoặc là dừng mọi hoạt động để tránh lỗ. Một bài toán khó giải!
Hoạt động vận tải được ví như là mạch máu lưu thông khắp nơi để nuôi cơ thể, nhưng với những gì đang diễn ra thì mạch máu này đang tồn tại lắm vấn đề đáng lo ngại. Và như vậy cũng có thể hình dung ra được cả “thân thể” này sẽ bị đau ốm vì những “mạch máu” đã bị... bệnh. Vậy, lần điều chỉnh giá xăng dầu này có hợp lý hay không?
THANH SƠN
