Gặp khó vì quy mô quá nhỏ

Theo Nghị định 86/2014/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định 86) có hiệu lực từ 1-8-2016, các doanh nghiệp (DN) có trụ sở đặt tại các thành phố trực thuộc Trung ương, với những tuyến cố định từ 300km phải có ít nhất từ 20 xe trở lên, ở các địa phương khác có từ 10 xe trở lên, riêng các huyện nghèo (nằm trong danh sách các huyện nghèo của cả nước) thì số xe là 5 chiếc trở lên.

Từ ngày 1-8, các doanh nghiệp chạy tuyến cố định từ 300km trở lên phải có ít nhất 20 xe.

Tương tự, các đơn vị xe buýt, đối với các thành phố trực thuộc Trung ương cũng phải đảm bảo ít nhất 20 xe. Điều này thực sự gây khó khăn cho nhiều DN, hợp tác xã (HTX) ở thành phố Đà Nẵng khi quy mô của các đơn vị vận tải khá nhỏ nên khó có thể đáp ứng được yêu cầu này.

Theo thống kê của Sở Giao thông vận tải thành phố, đến tháng 6-2016,  thành phố có 4 DN hoạt động tuyến cố định có dưới 10 xe với 27 xe, 5 DN có từ 10 xe trở lên với 137 xe, 2 HTX có từ  2 xe trở lại với vỏn vẹn 3 xe, 1 HTX có 10 xe trở xuống với 10 xe, 4 HTX có từ 10 xe trở lên với 156 xe; về xe buýt có 2 DN với 40 xe và 1 HTX có 21 xe. Theo ông Đinh Văn Ba, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô-tô Đà Nẵng, thực tế hiện nay, thành phố chỉ có khoảng 12 đơn vị kinh doanh vận tải hành khách theo tuyến cố định từ 300km trở lên, nhưng trong số này có khoảng 6 DN có từ 20 xe trở lên, số còn lại đầu phương tiện ít hơn quy định nên không thể đáp ứng yêu cầu theo Nghị định 86 của Chính phủ.

Tuy nhiên, cũng theo ông Đinh Văn Ba, nếu theo Nghị định 86 thì việc để hiểu một cách cụ thể địa phương nào có từ bao nhiêu xe cũng là điều không đơn giản. Thực tế, khi mới triển khai, nhiều địa phương đã lên tiếng góp ý nhưng đến nay lỗi này vẫn chưa được khắc phục. Hiện nay, Hiệp hội thực hiện chỉ đạo của Sở Giao thông vận tải thành phố lấy ý kiến sửa đổi bổ sung cho Nghị định 86 có tính khả thi cao hơn. Một số DN băn  khoăn là Nghị định 86 quy định số lượng xe tuyến cố định như vậy nhưng không nói rõ là quy định này áp dụng với các DN thành lập sau ngày 1-8-2016 hay áp dụng luôn với DN thành lập trước mốc thời gian này.

Chủ nhiệm một HTX trên địa bàn thành phố chia sẻ rằng, riêng yêu cầu về “hợp đồng lao động” giữa HTX và người lao động thì các HTX trên địa bàn thành phố không thể đáp ứng nổi, và theo đó khó đảm bảo các yêu cầu đối với các tuyến xe cố định. Hiện nay các HTX dịch vụ vận tải chủ yếu hoạt động theo mô hình xã viên “góp” phương tiện, còn HTX chỉ làm một số thủ tục cho xã viên như đứng tư cách pháp nhân mở tuyến, xin lệnh chạy...

Như vậy, đây chỉ là quan hệ kinh tế chứ không ràng buộc theo kiểu người quản lý lao động và người lao động. Thực tế lâu nay ở HXT chỉ tồn tại quan hệ như vậy, điều này  theo Nghị định 86 thì các nhà xe này không đủ điều kiện hoạt động chứ chưa nói đến tuyến cố định từ 300km trở lên. Đặc biệt, do quan hệ kinh tế, số lượng xe tại các HTX thường hay dao động, xã viên (đồng thời cũng là chủ xe, là người lao động) có thể bỏ đi đơn vị khác hoặc lập DN riêng, vì vậy việc đảm bảo số lượng xe có từ 20 chiếc là một khó khăn cho nhiều HTX tại Đà Nẵng.

Hy vọng, với sự đóng góp ý kiến của ngành giao thông vận tải và các Hiệp hội vận tải ô-tô cả nước, trong thời gian đến Nghị định 86 sẽ được chỉnh sửa phù hợp với thực tế, từ đó phát huy hiệu quả quản lý Nhà nước trên lĩnh vực vận tải hành khách.

Bài và ảnh: Thanh Vân