Xu hướng IS tăng cường tấn công ngoài Trung Đông

Trong hai tuần qua, Istanbul, Jakarta, Philadelphia, Dagestan, nhiều nơi ở Libya đã trở thành các mục tiêu tấn công của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS, làm chết và bị thương hàng chục người.

Cảnh sát lục soát nhà một nghi phạm được xác định là một trong những kẻ tấn công bị tiêu diệt trong vụ tấn công bằng bom và súng ở trung tâm thủ đô Jakarta, Indonesia. Ảnh: Reuters

Theo CNN, hàng loạt vụ tấn công xảy ra ở các nước bên ngoài khu vực Trung Đông cho thấy xu hướng IS đã và đang “sải cánh diều hâu” trong bối cảnh phải đối mặt với áp lực bị tấn công, vây ráp của liên minh không kích do Mỹ cầm đầu, tấn công không kích của Nga và các lực lượng quân đội chính phủ tại Iraq và Syria.

IS lớn tiếng tuyên bố về các cuộc tấn công không phân biệt nhằm vào các mục tiêu dân sự mà theo quan niệm của chúng là những biểu tượng của sức mạnh hoặc sự suy đồi của phương Tây.

Mặc dù ai cũng hiểu có những trường hợp IS đã lợi dụng tình hình để nói quá về khả năng tấn công của chúng, nhưng cũng không phủ nhận được thực tế đã có khoảng 1.150 người ở 20 quốc gia ngoài Iraq và Syria được cho là đã chết trong những cuộc tấn công của IS hoặc do IS tác động, và con số thương vong này đã tăng lên rất nhanh trong những tháng gần đây.

Gây thanh thế ở nước ngoài

Một năm trước, IS gần như chỉ tập trung vào việc xây dựng thanh thế tại quốc gia tự xưng ở Iraq và Syria. Các vụ tấn công ở nước ngoài theo kiểu của al Qaeda có vẻ như không được chú trọng, mặc dù cũng có đâu đó một số video khoe khoang về hành tung của tổ chức này tại nước ngoài.

Dấu hiệu đầu tiên cho thấy những kẻ lãnh đạo IS bắt đầu quan tâm tới các vụ tấn công ở nước ngoài là khi tên phiến quân người Bỉ Abdelhamid Abaaoud lên kế hoạch một loạt vụ tấn công bằng súng và bom vào các đồn cảnh sát và những mục tiêu khác tại quốc gia quê hương.

Sau đó, những kẻ lãnh đạo IS bắt đầu nói nhiều hơn và cụ thể hơn về các vụ tấn công ở nước ngoài chứ không chỉ kích động những kẻ ủng hộ chúng tiến hành tấn công khủng bố nữa.

Gần đây nhất thủ lĩnh IS Abu Bakr al Baghdadi đã đề nghị IS cần tìm kiếm thêm các cơ hội khác để có thể mở rộng các cuộc chiến tranh của chúng ra nước ngoài.

Trong năm 2015, đã có một loạt các vụ tấn công đẫm máu có thể liên quan rất mật thiết với các tổ chức có liên quan đến IS, mặc dù mối quan hệ giữa chúng và tổ chức này tới nay vẫn còn khá mù mờ.

Các vụ tấn công Paris là vụ tấn công đầu tiên rõ ràng có sự tổ chức của IS từ Syria chứ không phải do các cá nhân hay tổ chức chi nhánh của IS tiến hành.

Vì sao IS có thể “xuất khẩu khủng bố”?

IS có khả năng tiến hành các vụ tấn công như vừa liệt kê vì nhiều lý do:

Thứ nhất, chúng có một mạng lưới các khu vực giành được kiểm soát, những nơi chúng đã thiết lập được sự hiện diện như tại Libya, Yemen và Afghanistan. Đây là những khu vực quyền lực của các chính phủ quá yếu ớt và thường xuyên xảy ra xung đột.

Thứ hai, IS cũng nắm trong tay một số lượng đông đảo những chiến binh nước ngoài thiện chiến, trong đó có vài trăm phiến quân người Indonesia và hàng ngàn phiến quân người Morocco, Saudi Arabia và Tunisia.

Thứ ba, phải kể tới sự dễ dàng trong kiểm soát an ninh đã khiến những kẻ tấn công Paris có thể từ Syria tới châu Âu và đi lại qua các khu vực biên giới. Rất khó để có thể lùng ra hành tung của những tên phiến quân đã từng ở trong những khu vực lãnh thổ do IS kiểm soát.

Trên toàn thế giới, các chiến binh IS đều đang hồi hương bất kể vì lý do gì. Bộ trưởng an ninh Indonesia Luhut Panjaitan tháng 11-2015 từng công bố, có ít nhất 800 người Indonesia đã tới Trung Đông đầu quân cho IS và hơn 100 người trong số họ đã trở về nước.

Ngày càng nhiều các tổ chức phản loạn trên toàn thế giới trương cờ IS. Theo một nghiên cứu của Intel Center tháng trước, toàn cầu đã có 43 nhóm tuyên bố là chi nhánh của IS hoặc ủng hộ chúng.

Có một vấn đề lớn chưa thể biết là liệu IS đang thử, hay đã bắt đầu tiến hành rồi, việc tản rộng ra các nhóm chiến binh ở nước ngoài của chúng để mở rộng chiến dịch khủng bố và gia tăng sức mạnh của các nhóm liên kết với chúng rồi.

Một điều nữa cũng chưa thể biết là liệu có phải IS đã thay đổi chiến lược của chúng khi mà các chiến binh nước ngoài đang ngày càng khó khăn hơn trong việc tìm đường tới châu Âu trong bối cảnh các biện pháp kiểm soát biên giới thắt chặt hơn tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria trong khi IS lại không kiểm soát nhiều khu vực tại đó.

Những tuần đầu tiên của năm 2016 cho thấy IS đang kích động, chỉ đạo và tổ chức chiến dịch tấn công khủng bố kiểu truyền thống ở càng nhiều địa điểm nước ngoài càng tốt.

Với nhiều chuyên gia phân tích khủng bố, điều đó chỉ càng nhấn mạnh thêm tính cấp thiết của việc cần phải tấn công tổ chức khủng bố này ngay tại “quốc gia” của chúng.

TRẦN ĐẮC LUÂN