Hàng loạt quốc gia như Mỹ, Anh, Úc có kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan, kết thúc cuộc chiến mà Washington gọi là dài nhất trong lịch sử nước Mỹ. Việc rút quân đội nước ngoài khỏi Afghanistan sẽ được hoàn tất trước ngày 11-9-2021.
 |
| Sau nhiều lần rút quân về nước, hiện Mỹ còn 2.500 binh sĩ đồn trú ở Afghanistan. Ảnh: AP |
Hãng tin Reuters cho biết, Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 14-5 quyết định rút quân khỏi Afghanistan trước ngày 11-9-2021, đúng 20 năm sau vụ tấn công khủng bố của Al-Qaeda châm ngòi cho cuộc chiến kéo dài của Mỹ tại quốc gia Nam Á này.
Với tuyên bố mới nhất của ông Biden, Mỹ không kịp rút quân vào ngày 1-5, thời hạn vốn được chính phủ của cựu Tổng thống Donald Trump thống nhất với Taliban. “Đã đến lúc kết thúc cuộc chiến dài nhất của nước Mỹ. Đã đến lúc quân đội Mỹ trở về nhà”, ông Biden nói. Người đứng đầu Nhà Trắng khẳng định, công việc ngoại giao và nhân đạo vẫn tiếp tục ở Afghanistan.
Các nhà phân tích nhận định, rút quân khỏi Afghanistan mà không có chiến thắng rõ ràng trước Taliban cũng như những lực lượng cực đoan khác, Mỹ sẽ nhận những chỉ trích rằng, việc rút quân là thừa nhận thất bại về chiến lược quân sự của Nhà Trắng ở quốc gia Nam Á này. Tuy nhiên, Reuters dẫn lời Tổng thống Biden lý giải: “Chúng tôi đã bị tấn công. Chúng tôi ra trận với những mục tiêu rõ ràng. Chúng tôi đã đạt được những mục tiêu đó”. Ông Biden nói thêm rằng, trùm khủng bố Osama bin Laden đã bị lực lượng Mỹ tiêu diệt vào năm 2011 và Al-Qaeda đã suy yếu ở Afghanistan.
Cũng theo Reuters, cuộc chiến kéo dài 20 năm ở Afghanistan đã làm 2.448 quân nhân Mỹ thiệt mạng và tiêu tốn 2.000 tỷ USD. Năm 2011, số binh sĩ Mỹ hiện diện ở Afghanistan lên đến mức kỷ lục: hơn 100.000 người. Nếu rút quân về nước, ông Biden sẽ chấp nhận những rủi ro: Al-Qaeda có thể tái lập hoặc lực lượng nổi dậy Taliban có thể lật đổ chính phủ Kabul vốn được Mỹ hậu thuẫn.
Tiến trình hòa bình Afghanistan vẫn bế tắc
Ngoài lực lượng Mỹ, hiện có 7.000 binh sĩ của các nước thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) như Úc, New Zealand, Georgia hiện diện ở Afghanistan. Lực lượng này nhiều hơn 2.500 binh sĩ Mỹ đồn trú tại đây, nhưng vẫn dựa vào sự hỗ trợ của Washington về cơ sở hạ tầng.
Các Ngoại trưởng Mỹ, Anh, Pháp và Đức đã nhóm họp vào ngày 14-4 tại Brussels (Bỉ). Bộ trưởng Quốc phòng Đức Annegret Kramp-Karrenbauer nói rằng, NATO sẽ cùng với Mỹ rút toàn bộ quân đội khỏi Afghanistan vào tháng 9. Anh cũng đã vạch ra kế hoạch rút quân, trao quyền kiểm soát một học viện tại Kabul cho chính quyền Kabul. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nêu rõ: Washington sẽ phối hợp với các đồng minh NATO để rút quân một cách có tổ chức. “Cùng nhau, chúng tôi đã đạt các mục đích và nay là lúc đưa các binh sĩ trở về nhà”, báo New York Times dẫn lời ông Blinken nói.
Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ đã bất ngờ đến Afghanistan ngày 15-4, gặp gỡ Tổng thống nước chủ nhà Ashraf Ghani và các quan chức cấp cao của Mỹ ở Kabul. Theo AFP, chuyến thăm này nhằm khẳng định cam kết hỗ trợ bền vững của Mỹ đối với Afghanistan. Sau khi rút quân, Mỹ và NATO chắc chắn phải dựa vào lực lượng quân đội và cảnh sát Afghanistan - lực lượng mà họ đã tài trợ hàng tỷ USD - để duy trì an ninh.
Trong khi đó, nhật báo The Sydney Morning Herald ngày 15-4 dẫn các nguồn tin chính phủ Úc xác nhận Canberra sẽ rút quân cùng với Mỹ và có thể rút sớm hơn thời hạn cuối vào tháng 9 tới. Như vậy, sau khi Tổng thống Mỹ đưa ra thời hạn rút quân mới, nhiều thành viên khác NATO nói rằng họ sẽ không duy trì binh sĩ ở Afghanistan mà không có quân đội Mỹ.
Lúc này, tiến trình hòa bình Afghanistan vẫn bế tắc. Mỹ muốn thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình giữa chính phủ Afghanistan và Taliban trước thời điểm rút 2.500 binh sĩ cuối cùng về nước. Nếu theo kế hoạch cũ của ông Donald Trump, Mỹ phải rút quân vào ngày 1-5 nhưng đến nay Taliban vẫn không có dấu hiệu chấm dứt bạo lực tại Afghanistan. Hãng tin Reuters cho hay, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tổ chức hội nghị hòa bình quốc tế về Afghanistan tại Istanbul từ ngày 24-4 tới 4-5 với sự tham gia của đại diện chính phủ Afghanistan, Taliban, Liên Hợp Quốc và nhiều quốc gia khác. Tuy nhiên, Taliban tuyên bố tẩy chay hội nghị này.
PHÚC NGUYÊN
