Nhìn lại ba yếu tố gây ra khủng hoảng khí đốt nghiêm trọng ở châu Âu

Giá khí đốt ở châu Âu là tâm điểm đưa tin của truyền thông thế giới trong thời gian gần đây.

Theo trang oilprice.com, vào tháng 4-2022, cơ quan quản lý Ofgem đã tăng mức trần giá năng lượng của Anh thêm 54%, từ 1.277 bảng mỗi năm lên 1.971 bảng mỗi năm, dựa trên mức sử dụng điển hình. Vào tháng 5, Ofgem tuyên bố con số này sẽ tăng lên tới 2.800 bảng mỗi năm vào tháng 10. Tuy nhiên, nhiều người dự kiến ​​rằng mức tăng thực tế có thể còn lớn hơn.

Trạm tiếp nhận của hệ thống đường ống dẫn dầu Druzhba giữa Hungary và Nga ở gần thị trấn Szazhalombatta, cách Budapest (Hungary) khoảng 30km về phía Nam ngày 5/5/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Giá trần tăng chủ yếu là do chi phí khí đốt tự nhiên tăng vọt. Giá khí đốt đã tăng từ 47,99 euro/MWH vào ngày 16-8-2021 lên 220,11 euro/MWH hiện nay. Sau đây là một số yếu tố khiến giá khí đốt tăng vọt và dẫn tới khủng hoảng khí đốt ở châu Âu.

Khí đốt và địa chính trị

Trước năm 2022, khoảng 40% lượng khí đốt của Liên minh châu Âu (EU) do Nga cung cấp, trong đó Đức là nhà nhập khẩu lớn nhất. Kể từ khi có các lệnh trừng phạt kinh tế nhằm vào Nga, khí đốt đã trở thành thứ có thể tạo sức ép lên các đối thủ địa chính trị của Nga.

Sau khi dự án đường ống Nord Stream 2 bị đình chỉ vào tháng 2, Đức vẫn nhận được khí đốt của Nga thông qua đường ống Nord Stream 1. Lượng khí đốt qua đường ống này đã giảm trong suốt cả năm nay và gần đây đã giảm xuống 20% ​​công suất. Nga nói lỗi tuabin của đường ống là nguyên nhân khiến lượng khí đốt sụt giảm.

Tuy nhiên, trong khi đó, Nga đã tăng cường chuyển khí đốt cho Hungary. Tới cuối tháng 8, tập đoàn Nga Gazprom sẽ cung cấp cho Hungary thêm 2,6 triệu mét khối khí đốt mỗi ngày.

Quyết tâm của châu Âu khi theo đuổi các biện pháp trừng phạt Nga sẽ bị ảnh hưởng nếu tình hình phân phối khí đốt tiếp tục diễn ra như trên.

Mùa hè nóng, mùa đông lạnh

Phần lớn kế hoạch đối phó với cuộc khủng hoảng khí đốt ở châu Âu vẫn xoay quanh việc xây dựng các cơ sở tích trữ trước mùa đông. Ví dụ, các quốc gia EU cam kết sẽ cố gắng tích đầy các cơ sở lưu trữ khí đốt lên 85% vào tháng 11, đồng thời cam kết giảm tiêu thụ khí đốt 15% trong những tháng mùa đông. Mùa đông là giai đoạn rất quan trọng vì nhu cầu dùng khí đốt để sưởi ấm và thắp sáng đạt đỉnh điểm.

Tuy nhiên, mùa hè đã khiến kế hoạch tích trữ khí đốt cho mùa đông bị ảnh hưởng mạnh. Nhiều quốc gia trên khắp châu Âu đã trải qua những đợt nắng nóng kỷ lục, từ đó dẫn đến gia tăng nhu cầu dùng điều hòa không khí. Điều hòa không khí ở châu Âu thường chạy bằng điện được sản xuất từ khí đốt.

Do đó, vào thời điểm mà châu Âu cần giảm thiểu tiêu thụ khí đốt để tích lũy càng nhiều càng tốt, thì trên thực tế nhu cầu khí đốt cao lại bất thường, làm chậm lại quá trình tích trữ khí đốt.

Thiếu giải pháp thay thế

Trong khi châu Âu tìm cách loại bỏ khí đốt Nga thì họ lại thiếu nguồn khí đốt thay thế.

Ví dụ, trong vài tuần qua, chính phủ Anh đã tham gia các cuộc đàm phán với tập đoàn năng lượng Centrica để khôi phục địa điểm lưu trữ khí đốt ngoài khơi Rough, nằm ở Biển Bắc. Rough đã bị đóng cửa vào năm 2017 vì bị coi là không đủ quan trọng để đầu tư. Đây là quyết định cho thấy thiếu thiếu tầm nhìn xa về cuộc khủng hoảng năng lượng trên khắp châu Âu.

Trong một diễn biến khác, Đức đã đóng cửa 3 trong số 6 cơ sở điện hạt nhân còn có thể hoạt động vào cuối năm 2021. Ba cơ sở cuối cùng dự kiến ​​bị đóng cửa trong năm nay nhưng do khủng hoảng năng lượng, Chính phủ Đức có vẻ sẽ từ chối thực hiện chính sách đó.

Tuy nhiên, ngay cả những quốc gia ủng hộ năng lượng hạt nhân cũng không an toàn vào năm 2022. Theo Hiệp hội Hạt nhân Thế giới, Pháp sản xuất khoảng 70% điện năng từ năng lượng hạt nhân, nhưng các nhà máy này đã bị ảnh hưởng nặng nề do hạn hán ở châu Âu. Nắng nóng gay gắt khiến nước sông quá ấm nên không thể làm mát cho nhà máy điện hạt nhân.

Các nguồn năng lượng thay thế khác như thủy điện hay điện mặt trời cũng đang bị đình trệ vì nắng nóng quá khắc nghiệt.

Tác động lâu dài của cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay có thể buộc các quốc gia phải xem xét cách kiểm soát tốt hơn an ninh năng lượng thông qua đầu tư vào cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo, nhưng việc kế hoạch như vậy thường diễn ra trong thời bình chứ không phải trong bối cảnh xung đột.

Do đó, cuộc chiến cung cấp nhiên liệu cho hàng triệu người trên khắp châu Âu sẽ ngày càng khốc liệt hơn trong bối cảnh dự báo cho thấy giá khí đốt có thể tiếp tục tăng từ mức vốn đã cao kỷ lục.

Theo Báo Tin tức