Quốc hội Mỹ nỗ lực thoát khỏi thế bế tắc

Tính đến cuối ngày 4-1 (giờ Mỹ), nghị sĩ Kevin McCarthy, lãnh đạo phe đa số của đảng Cộng hòa tại Hạ viện, không thể nhận đủ số phiếu bầu để trở thành Chủ tịch Hạ viện Mỹ sau 6 lần bỏ phiếu.

Nghị sĩ Kevin McCarthy của bang California nhất quyết không rút khỏi cuộc tranh cử vị trí Chủ tịch Hạ viện sau các cuộc bỏ phiếu thất bại vừa qua. Ảnh: New York Times

Việc ghế Chủ tịch Hạ viện Mỹ còn trống có nghĩa cơ quan này tiếp tục “đóng băng” ngày thứ hai của Quốc hội khóa mới (khóa 118) trong thế bế tắc. Theo đó, các nghị sĩ mới chưa thể tuyên thệ, Hạ viện không thể làm luật hay triển khai các hoạt động phục vụ cử tri cần thiết. Tối 4-1, Hạ viện nhất trí tạm nghỉ cho tới 12 giờ ngày 5-1 (giờ địa phương) rồi mới họp lại và tiếp tục bầu.

Nguyên nhân làm Hạ viện Mỹ “tê liệt” trong ngày thứ hai không ai khác chính là nhóm các nghị sĩ đảng Cộng hòa bảo thủ vốn không ủng hộ lãnh đạo đa số Kevin McCarthy của họ. Trong biến cố hy hữu xảy ra theo đúng nghĩa đen “trăm năm mới có một lần”, các nghị sĩ cánh hữu Cộng hòa kiên quyết không chịu thỏa hiệp để ủng hộ ông Kevin McCarthy làm Chủ tịch Hạ viện. “Đầu không xuôi thì đuôi khó lọt”, bất kể việc ông McCarthy rốt cuộc có thể đạt được mục tiêu cuối cùng hay không, nhưng những sóng gió kịch tính nảy sinh ngay từ buổi đầu tiên nắm quyền của đảng Cộng hòa tại Hạ viện là tín hiệu cho thấy cơ quan này sẽ còn đối mặt với nhiều bất ổn và thậm chí hỗn loạn trong thời gian tới.

Một tín hiệu khác cho thấy quyết tâm đạt thỏa hiệp của ông McCarthy, ủy ban hành động chính trị của nghị sĩ này đã đạt thỏa thuận với nhóm bảo thủ chống đánh thuế Club for Growth. Dù vậy, với thất bại ở lần bầu thứ 6 cuối ngày 4-1, tình huống đang ngày càng rắc rối và khó đoán hơn với tương lai của ông McCarthy. CNN đề cập khả năng một ứng cử viên khác có thể được đề xuất. Dù thế nào thì mọi công việc của Hạ viện sẽ vẫn “nằm chờ” cho tới lúc có tân chủ tịch.

Sau cuộc họp kín đêm 4-1 với một số nghị sĩ chống đối trong gần 3 giờ đồng hồ, ông McCarthy không có dấu hiệu rút khỏi cuộc tranh cử sau thất bại. “Tôi nghĩ rằng, một cuộc bỏ phiếu trong tương lai sẽ khác. Chúng tôi sẽ ở lại cho tới khi giành chiến thắng”, ông tự tin nói, đồng thời tiết lộ đã có những tiến bộ trong thương lượng với những người phản đối ông trở thành Chủ tịch Hạ viện.

Dù vậy, trong ngày 4-1, ông McCarthy thậm chí còn mất thêm một phiếu khi một nghị sĩ Cộng hòa trước đó bỏ phiếu cho ông nhưng giờ lại đổi ý. Trong khi đó, phe Dân chủ vẫn đang thống nhất cao sự ủng hộ với nghị sĩ Hakeem Jeffries, ông này đang giữ chắc 212 phiếu bầu của đảng mình trong cả 6 lần bỏ phiếu. Sau khi nghị sĩ Jim Jordan từ chối việc đảng Cộng hòa tiến cử ông như một “phương án B” thay cho ông McCarthy, nghị sĩ Byron Donalds của bang Florida đã được lựa chọn. Như vậy, lần đầu tiên trong lịch sử Quốc hội Mỹ có hai nghị sĩ da màu được đề cử tranh ghế Chủ tịch Hạ viện.

Dù đã chuẩn bị cho mọi tình huống, song phần đông nghị sĩ Cộng hòa vẫn kêu gọi nội bộ đảng ủng hộ cho ông McCarthy. Trên mạng xã hội Truth Social, cựu Tổng thống Donald Trump nỗ lực kêu gọi sự ủng hộ ông McCarthy bởi vị nghị sĩ này vốn đã ủng hộ ông năm xưa. “Giờ là lúc tất cả các nghị sĩ Hạ viện xuất sắc của chúng ta hãy bỏ phiếu cho McCarthy, hãy thỏa hiệp”, ông Trump viết. Trên Twitter, cựu Phó tổng thống Mỹ Mike Pence cũng có động thái ủng hộ tương tự.

Dù đây là lần đầu tiên trong 100 năm qua Hạ viện Mỹ chứng kiến chuyện bầu chủ tịch phải mất tới hơn một lần bỏ phiếu. Tuy nhiên, sự chậm trễ trong việc chọn tân Chủ tịch Hạ viện cũng không phải chưa từng có tiền lệ. Trong giai đoạn 1855-1856, những năm nước Mỹ chia rẽ vì chế độ nô lệ trước cuộc nội chiến. Khi đó, với việc đảng Cộng hòa mới nổi lên như một lực lượng chống chế độ nô lệ, phải mất tới 133 lần bỏ phiếu trong gần hai tháng để bầu Chủ tịch Hạ viện.

Theo các nhà phân tích, tình trạng hỗn loạn trong nội bộ phe Cộng hòa tại viện này có thể mang lại lợi ích chính trị cho Nhà Trắng khi họ có thể tiếp tục thực hiện những mục tiêu lưỡng đảng và chừng nào các đảng viên Cộng hòa còn vướng vào lục đục nội bộ, ông Biden vẫn có thể củng cố niềm tin với công chúng. Tuy nhiên, Nhà Trắng cũng lo ngại về sự hỗn loạn đang diễn ra tại Hạ viện. Nếu giành chức Chủ tịch Hạ viện, ông McCarthy vẫn có thể kêu gọi các nghị sĩ Cộng hòa hợp tác với đảng Dân chủ tại cả hai viện khi ông có cách tiếp cận ôn hòa ở một số vấn đề.

TRẦN ĐẮC LUÂN