Tính toán của Thủ tướng Thái Lan có thành công?

Ngày 9-1, Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha trở thành đảng viên của đảng Ruamthai Sarngchart (Quốc gia Thái thống nhất) thành lập tháng 3-2021. Đảng này cam kết chọn ông Prayut là ứng cử viên tranh cử ghế Thủ tướng trong cuộc bầu cử dự kiến vào tháng 5-2023.

Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-O-cha tại lễ công bố gia nhập đảng mới tại Bangkok ngày 9-1. Ảnh: AP

Quyết định gia nhập đảng Ruamthai Sarngchart là dấu mốc “chia tay” dứt khoát giữa ông Prayut và đảng được quân đội ủng hộ là Palang Pracharath (Quyền lực Nhà nước nhân dân). Đảng này từng là bệ đỡ chính trị cho ông Prayut khi tham gia tranh cử chức Thủ tướng 4 năm trước.

Ông Prayut tìm cơ hội mới

“Tôi ở đây không phải vì tôi muốn ở mà vì Thái Lan cần phải tiếp tục tiến lên”, ông Prayut nói sau khi đăng ký trở thành đảng viên của Ruamthai Sarngchart. Nhà lãnh đạo Thái Lan đang nỗ lực tìm phương án tiếp tục tại nhiệm bất kể uy tín của ông đã giảm đáng kể thời gian qua, cộng với giới hạn về nhiệm kỳ trong Hiến pháp chỉ cho phép ông tại nhiệm thêm 2 năm nữa. Tuy nhiên, ông Prayut vẫn kỳ vọng sự ủng hộ của Thượng viện Thái Lan với 250 ghế, trong đó có khá nhiều đồng minh đến từ các đơn vị quân đội. Các thượng nghị sĩ đó vẫn còn quyền bỏ phiếu cùng với Hạ viện cho tới năm 2024 để bầu Thủ tướng mới. “Việc thay đổi các liên minh là bình thường trong chính trường Thái Lan, nhưng lần này căng thẳng hơn khi các nguyên tắc bầu cử đã thay đổi đáng kể và cuộc đua lần này tập trung quanh việc có nên để ông Prayut tiếp tục nắm quyền hay không”, nhà khoa học chính trị Yuttaporn Issarachai tại Đại học Mở Sukhothai Thammathirat nhận định.

Thái Lan dự kiến tổ chức tổng tuyển cử vào tháng 5-2023. Ngày 23-3, tổng cộng 500 nghị sĩ của Hạ viện sẽ hoàn tất nhiệm kỳ. Ông Prayut đã tìm kiếm phương tiện chính trị khác sau khi đảng Palang Pracharath phát tín hiệu sẽ ủng hộ lãnh đạo của đảng này - Phó Thủ tướng Prawit Wongsuwan - cho ghế Thủ tướng chứ không phải là ông. Có thể nhận ra đã có sự không hài lòng trong nội bộ đảng Palang Pracharath và liên minh do đảng này dẫn đầu khi sự giảm sút uy tín của ông Prayut cũng như các kết quả thăm dò cho thấy đảng Pheu Thai có thể giành được hầu hết các ghế trong cuộc bầu cử. Việc loại ông Prayut sẽ giúp ông Prawit khép lại những tranh chấp trong nội bộ đảng Palang Pracharath và mở đường cho ông đạt được thỏa thuận với các đảng khác dễ dàng hơn. “Hai ông ấy không thể xung đột, vì nếu điều đó xảy ra, nó sẽ là sự chấm hết cho sự nắm giữ quyền lực của quân đội trong chính trường”, ông Yuttaporn nói.

Chạy đua tìm kiếm đồng minh

Bất chấp sự cạnh tranh, đảng cầm quyền có thể phải nhờ cậy ông Prayut cũng như đảng mới của ông để thành lập liên minh nhằm ngăn cản đảng Pheu Thai giành thắng lợi áp đảo. Đây sẽ là sự tái diễn tình thế của cuộc bầu cử năm 2019 khi Pheu Thai giành được hầu hết các ghế nhưng Palang Pracharath đã cản trở Pheu Thai nắm quyền khi khẩn trương thành lập liên minh gồm nhiều đảng, trong đó có cả đảng Bhumjaithai của Phó Thủ tướng Anutin Charnvirakul và đảng Dân chủ.

Do các nguyên tắc bầu cử mới sẽ tạo lợi thế cho các đảng lớn, một số đảng đang ra sức thuyết phục các nghị sĩ gia nhập đảng mình để tăng thêm số lượng và cơ hội giành ghế trong Quốc hội. Ví dụ điển hình là đảng Bhumjaithai, nổi tiếng nhất với chủ trương hợp pháp hóa cần sa, thời gian qua nổi lên như một đảng có sức hấp dẫn mạnh mẽ nhất vì có tới gần 40 nghị sĩ đã rời bỏ các đảng phái khác để gia nhập Bhumjaithai trong những tuần gần đây. Nhiều đảng nhỏ hơn cũng đang cân nhắc hợp nhất với các đảng có chung chí hướng nhưng việc này sẽ tốn thời gian hơn vì các chính trị gia còn phải tranh cãi xem ai sẽ là lãnh đạo mới sau khi hợp nhất các đảng và sẽ là ứng cử viên Thủ tướng.

Đến nay, Pheu Thai vẫn dẫn đầu về tỷ lệ ủng hộ trong các cuộc thăm dò dư luận. Đảng này cũng loại bỏ khả năng thành lập các liên minh trong bối cảnh dấy lên nhiều đồn đoán Pheu Thai có thể bắt tay với Palang Pracharath và Bhumjaithai. Pheu Thai muốn tập trung vào việc tự mình giành thế đa số. Điều này theo giới quan sát là bước tính toán khả thi bởi căn cứ vào việc đảng này có được sự ủng hộ rất lớn của cử tri vùng nông thôn phía đông bắc vốn đã giúp Pheu Thai và các đảng khác có liên kết với dòng họ Shinawatra giành được hầu hết các ghế trong những cuộc tổng tuyển cử của Thái Lan trong hơn hai thập niên qua. Các poster vận động tranh cử của Pheu Thai đã được dựng khắp đất nước. Nổi bật nhất là gương mặt của bà Paetongtarn Shinawatra, con gái ông Thaksin, khi bà đang dẫn đầu trong các cuộc thăm dò với tư cách là ứng cử viên được yêu mến nhất dù Pheu Thai chưa công bố đề cử.

TRẦN ĐẮC LUÂN