Cựu Tổng thống Mỹ đầu tiên bị truy tố hình sự

Ngày 30-3, đại bồi thẩm đoàn Manhattan (New York, Mỹ) quyết định truy tố ông Donald Trump với cáo buộc hình sự. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ một cựu tổng thống phải đối mặt với rắc rối pháp lý nghiêm trọng này. Rõ ràng, việc truy tố ông Trump không chỉ định hình lại cuộc đua tranh cử tổng thống năm 2024 mà còn dẫn đến chia rẽ gay gắt trên chính trường và xã hội của nước này.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại cuộc vận động tranh cử tổng thống tại Waco (Texas) vào cuối tuần trước. Ảnh: AFP

Bản cáo trạng có thể sẽ được công bố trong vài ngày tới. Tại thời điểm này, các cáo buộc cụ thể vẫn chưa được tiết lộ. Tuy nhiên, nhiều nguồn thạo tin tiết lộ, ông Trump phải đối mặt với hơn 30 tội danh liên quan đến gian lận kinh doanh.

Chuyện gì sẽ xảy ra sau truy tố?

Đại bồi thẩm đoàn truy tố ông Trump sau khi nghe lời khai của một số nhân chứng, trong đó có ông Michael Cohen, cựu luật sư riêng của ông Trump. Ông Trump dường như không lường trước việc có ngày luật sư thân tín ở thế đối đầu với mình. Ông Cohen thừa nhận thu xếp thanh toán 130.000 USD cho một phụ nữ để mua sự im lặng của cô về mối quan hệ bất chính với ông Trump trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016. Ông Trump phủ nhận mọi cáo buộc; đồng thời gọi đây là cuộc đàn áp chính trị và can thiệp bầu cử ở mức độ cao nhất trong lịch sử nhằm hạ thấp phong trào “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”.

Sau khi quyết định truy tố được đưa ra, Văn phòng công tố viên quận Manhattan Alvin Bragg sẽ liên hệ với các luật sư của ông Trump để yêu cầu ông ra đầu thú và hầu tòa. Nhiều khả năng ông Trump sẽ trình diện ở văn phòng công tố quận Manhattan ngày 4-4. Theo New York Times, ông Trump có khả năng trải qua các bước thông thường trong quá trình xử lý vụ bắt giữ liên quan đến trọng tội ở bang New York. Song, việc bắt giữ một cựu tổng thống Mỹ, vốn chưa từng có tiền lệ, hoàn toàn không phải là chuyện thường tình và sẽ có những điều chỉnh đối với ông Trump. Các luật sư của ông Trump tuyên bố đấu tranh quyết liệt với những cáo buộc trong giai đoạn trước khi xét xử, đệ trình kiến nghị nhằm bác bỏ bằng chứng và lời khai gây hại cho việc bào chữa. Ông Trump có thể không thừa nhận các cáo buộc tại phiên tòa sắp tới. Diễn biến này có thể buộc chính quyền New York tìm cách dẫn độ ông khỏi nơi cư trú ở Florida. Tuy nhiên, Thống đốc Florida Ron DeSantis khẳng định, chính quyền bang sẽ không hợp tác với New York về bất kỳ yêu cầu dẫn độ đối với ông Trump.

Bước ngoặt trong cuộc đua vào Nhà Trắng

Trước đó, ông Trump tuyên bố tiếp tục vận động giành quyền đề cử của đảng Cộng hòa để tái tranh cử kể cả khi bị buộc tội. Một số chuyên gia pháp lý cho rằng, ông Trump vẫn có thể tiếp tục tranh cử vào Nhà Trắng một cách hợp pháp khi phải đối mặt với các cáo buộc hình sự. GS Saikrishna Prakash của Đại học Virginia cho rằng, Hiến pháp Mỹ không đưa ra bất cứ quy định nào đối với các ứng cử viên tranh cử tổng thống nếu họ bị truy tố hoặc bị bắt giam. Tuy nhiên, dư luận đang xôn xao với các câu hỏi: khi nào việc kết án có thể diễn ra và liệu điều này có xảy ra khi ông Trump chính thức ứng cử hay không?

Bản cáo trạng được đưa ra khi ông Trump tìm cách tái khẳng định quyền kiểm soát Đảng Cộng hòa và ngăn chặn hàng loạt đồng minh một thời đe dọa nỗ lực tái tranh cử tổng thống của ông. Đối với nhiều người, bước ngoặt pháp lý như vậy đủ để đặt dấu chấm hết cho bất kỳ sự nghiệp chính trị nào bởi mức độ nghiêm trọng của các sự kiện và sức nặng của lịch sử. Tuy nhiên, ông Trump có thể là trường hợp ngoại lệ khi ông cố gắng biến bản cáo trạng thành lợi thế bằng cách khơi dậy sự tức giận của những người ủng hộ trung thành khi họ chỉ trích vụ truy tố là động thái vũ khí hóa hệ thống tư pháp. Từ ngày 18-3, khi thông báo mình có thể sẽ bị bắt, ông Trump kêu gọi được hơn 2 triệu USD từ phía các người ủng hộ cho chi phí đấu tranh pháp lý. Bên cạnh đó, việc truy tố cũng không làm ảnh hưởng đến sự ủng hộ của ông Trump trong nội bộ đảng Cộng hòa. Theo các cuộc thăm dò mới nhất, ông Trump vẫn đang dẫn đầu đề cử ứng viên tổng thống của đảng Cộng hòa.

Với việc Trump sắp bị bắt giữ dường như sắp xảy ra, nước Mỹ có thể chứng kiến lục đục gia tăng giữa các đảng và sự chia rẽ chia rẽ gay gắt hơn trong dư luận. “Kịch bản ông Trump bị buộc tội sẽ chỉ càng làm chia rẽ đất nước của chúng ta,” cựu Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence nói. Nhiều người dân còn cho rằng, vụ tố tụng hình sự đối với ông Trump sẽ là một bài kiểm tra căng thẳng đối với hệ thống tư pháp hình sự.

THƯ LÊ