Guantanamo không chỉ là vùng đất bị Mỹ chiếm đóng trái phép cho đến nay vẫn chưa trao lại cho nhân dân Cuba , mà nơi đây còn là nhà tù nổi tiếng do Washington dùng để giam giữ các nghi can khủng bố quốc tế thuộc tổ chức Al-Qaeda, kể từ khi Nhà Trắng phát động cuộc chiến chống khủng bố trên quy mô toàn cầu sau sự kiện 11-9-2001. Các tổ chức nhân quyền quốc tế và ngay cả dư luận Mỹ đều lên tiếng phản đối, yêu cầu chính quyền Mỹ đóng cửa nhà tù Vịnh Guantanamo vì các nghi can khủng bố bị giam giữ lâu dài trong điều kiện vô cùng hà khắc và không được đưa ra xét xử một cách công khai, minh bạch.
Cuộc chạy đua vào Nhà Trắng cách đây hơn hai năm, đương kiêm Tổng thống Barack Obama đã hứa với cử tri Mỹ là ông sẽ thúc đẩy các thủ tục pháp lý để đưa các nghi can khủng bố ra xét xử và nhanh chóng đóng cửa nhà tù Vịnh Guantanamo. Ấy vậy mà cho đến nay nỗi ám ảnh mang tên Guantanamo đối với dư luận trong nước , quốc tế và cả ông chủ Nhà Trắng vẫn còn nguyên vẹn. Hiện nay vẫn còn tới 172 tù nhân bị giam giữ tại nhà tù ở Vịnh Guantanamo.
Theo các nguồn tin nước ngoài, trong một bước thụt lùi đối với những hy vọng đóng cửa nhanh chóng nhà tù ở Vịnh Guantanamo khi chính quyền của Tổng thống Mỹ B. Obama ngày 7-3 đã dỡ bỏ việc ngừng đưa ra các cáo trạng mới tại các tòa án quân sự ở đây, đồng thời thiết lập một thủ tục pháp lý để tiếp tục giam giữ các tù nhân vẫn chưa bị đưa ra xét xử. Tổng thống B.Obama cho biết ông đã ra lệnh cho Bộ Quốc phòng Mỹ dỡ bỏ sắc lệnh từng trì hoãn việc đưa ra những cáo trạng mới tại các tòa án quân sự ở đây. Ông B. Obama đã trì hoãn những cáo trạng như trên khi thông báo bản đánh giá chính sách tù nhân hồi đầu năm 2009, ngay sau khi ông nhậm chức tổng thống, nhằm chuẩn bị cho việc đóng của nhà tù ở Vịnh Guantanamo. Ngoài ra, ông B. Obama còn ban hành một sắc lệnh về việc xây dựng một thủ tục pháp lý để tiếp tục giữ một số tù nhân ở Vịnh Guantanamo chưa bị xét xử, kết án hay được chỉ định chuyển tới nơi giam giữ khác. Động thái này cho thấy việc đóng cửa nhà tù ở Vịnh Guantanamo vẫn còn là câu chuyện xa vời.
Tuy nhiên, để trấn an dư luận, Nhà Trắng cho biết Tổng thống B. Obama vẫn cam kết sẽ đóng cửa nhà tù ở Vịnh Guantanamo, nhưng không cho biết cụ thể của lộ trình đó như thế nào. Lý do mà Tổng thống B. Obama biện minh cho sự thất hứa của mình khi nói rằng ông vẫn cảm thấy hệ thống pháp lý của Mỹ là một phần quan trọng trong cuộc chiến chống Al-Qaeda và các tổ chức chi nhánh của chúng.
Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates nói triển vọng đóng cửa nhà tù quân sự Mỹ ở Vịnh Guantanamo là “rất thấp” vì sự chống đối mạnh mẽ tại Quốc hội. Theo ông R.Gates vì Quốc hội yêu cầu ông chứng nhận là những nghi can này không còn nguy hiểm nữa. Ông R. Gates nói với Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ là không có khả năng đặc biệt giỏi để tiên đoán xem những nghi can nào sẽ trở lại tham gia các hoạt động khủng bố sau khi được thả ra.
Nguyên Châu
