Khủng hoảng kinh tế, tiền tệ, nhất là nợ công đang gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, trong đó có khủng hoảng việc làm với hơn 200 triệu người là nạn nhân. Từ vấn đề nợ công mà châu Âu đang đẩy hàng triệu người mất việc làm, dẫn đến các vụ biểu tình, bạo lực đường phố. Từ khủng hoảng tài chính, nợ công, bất bình đẳng làm cho hàng triệu người Mỹ mất việc làm, trở thành nguyên nhân trực tiếp của phong trào “Chiếm lấy Phố Wall” khắp nước Mỹ và lan rộng ra toàn thế giới…
Theo Cơ quan thống kê của Liên minh châu Âu (Eurostat) ngày 31-10 cho biết tỷ lệ thất nghiệp tại khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) đã leo tới mức kỷ lục 10,2% trong tháng 9, con số cao nhất kể từ tháng 6-2010.
Tỷ lệ thất nghiệp được điều chỉnh theo mùa tại 17 nước sử dụng đồng tiền chung euro đã tăng so với mức 10,1% trong tháng 8, với 16,198 triệu người không có việc làm. Tây Ban Nha tiếp tục là nước có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất 22,6%, trong khi tỷ lệ thấp nhất thuộc về Áo (3,9%) và Hà Lan (4,5%).
Cùng ngày, trong một nghiên cứu chuẩn bị cho Hội nghị cấp cao Nhóm các nước phát triển và đang phát triển lớn nhất thế giới (G20) vào đầu tháng 11 này, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) cảnh báo thế giới đang rơi vào cuộc suy thoái mới trầm trọng hơn về việc làm.
Số liệu cho thấy, gần 70% các nền kinh tế phát triển, 50% các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển được khảo sát đang trải qua suy thoái về việc làm. Số người thất nghiệp trên toàn cầu đã vượt quá con số 200 triệu lao động. Nghiên cứu của ILO nhấn mạnh, trong tổng số 118 nước được ILO khảo sát, 69 nước có số người suy giảm mức sống trong năm 2010, tăng cao hơn so với năm 2006, và 50% dân số của 99 nước biểu hiện sự mất lòng tin vào Chính phủ. Mức độ bất bình của người lao động do thiếu việc làm và gánh nặng khủng hoảng được chia sẻ không công bằng đã làm tăng nguy cơ rối loạn xã hội ở ít nhất 45 nước. Mức độ bất bình đặc biệt cao ở các nền kinh tế phát triển, nhất là trong Liên minh châu Âu, khu vực Arab và mức độ thấp hơn ở châu Á. Nguy cơ rối loạn xã hội thấp hơn nhiều ở Mỹ Latinh và khu vực Tiểu Sahara châu Phi.
Theo dự báo của ILO và Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), suy thoái kinh tế thế giới có thể dẫn tới tình trạng thiếu việc làm trầm trọng tại các quốc gia thuộc Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G20) trong năm tới. ILO và OECD đang lo ngại về khả năng tỷ lệ tăng trưởng việc làm trong G20 còn không đạt mức 1%, mà chỉ vào khoảng 0,8% vào cuối năm 2012, dẫn tới sự thiếu hụt 40 triệu việc làm chỉ trong năm 2012 trong G20 và tình hình nghiêm trọng hơn có thể diễn ra vào năm 2015.
Rõ ràng, cuộc suy thoái này sẽ làm trì trệ hơn nữa tiến trình phục hồi kinh tế sau khủng hoảng kinh tế toàn cầu và có thể làm bùng lên rối loạn xã hội hơn nữa ở hàng loạt nước. Giám đốc Viện Quốc tế nghiên cứu lao động của ILO, Raymond Torres, khẳng định thế giới chỉ có cánh cửa cơ hội hẹp để thoát khỏi cuộc suy thoái kép về việc làm. Phục hồi kinh tế trì trệ đã tác động nghiêm trọng đến các thị trường lao động. Với xu thế hiện nay, cần ít nhất 5 năm để thị trường lao động ở các nền kinh tế phát triển mới có thể trở lại mức trước khủng hoảng kinh tế toàn cầu, chậm hơn một năm so với dự báo trước đây. 80 triệu việc làm mới cần được tạo ra trong hai năm tới để có thể trở lại mức trước khủng hoảng nhưng hiện trạng phục hồi chậm lại của nền kinh tế thế giới hiện nay chỉ có thể tạo thêm được 50% số việc làm rất cần thiết này.
ILO dẫn ra ba lý do khiến suy thoái kinh tế toàn cầu hiện đang tác động đặc biệt nghiêm trọng đến hiện trạng việc làm toàn cầu. Một là so với thời kỳ bắt đầu khủng hoảng, các công ty nay đã ở vị thế yếu hơn rất nhiều để duy trì việc làm. Hai là khi sức ép thực hiện chính sách khắc khổ về tài chính tăng lên, các chính phủ không sốt sắng thúc đẩy các chương trình hỗ trợ thu nhập hoặc tạo việc làm mới. Ba là các nước phải hành động riêng rẽ vì thiếu sự phối hợp chính sách quốc tế.
Tổng Thư ký OECD Angel Gurria cùng với Tổng giám đốc ILO Juan Somavia đã ra lời kêu gọi lãnh đạo các nước trên thế giới quan tâm và giải quyết việc làm cho 200 triệu nạn nhân của tình hình kinh tế suy thoái. Hai ông cho rằng cuộc “khủng hoảng việc làm” hiện nay chính là vấn đề cốt lõi mà loài người đang đối mặt. Bởi vậy, giải quyết khủng hoảng việc làm là nhân tố quan trọng đối với việc giải bài toán khủng hoảng nợ công và khủng hoảng kinh tế hiện nay.
Nguyên Châu
