Ngày 11-11 (ngày 12-11, giờ Việt Nam), LHQ mời các nhà lãnh đạo cấp cao 190 quốc gia cùng hàng ngàn nhà khoa học, các tổ chức tài chính, xã hội thế giới, tề tựu tại Warsaw (Ba Lan) họp thượng đỉnh lần thứ 19 của các nước tham gia Công ước khung về chống biến đổi khí hậu của LHQ (COP19). Hội nghị kéo dài đến hết ngày 22-11 nhằm tìm những giải pháp chống hiện tượng thay đổi khí hậu.
Sau nhiều thất bại, hội nghị Warsaw lần này được kỳ vọng khởi đầu 2 năm thương thảo dự kiến kết thúc vào năm 2015 tại Paris (Pháp) với một hiệp định tổng quan, đầy tham vọng và mang tính bắt buộc về pháp lý nhằm giảm hiệu ứng nhà kính (GES) - nguyên nhân gây hiện tượng trái đất nóng lên. Hiệp định này sẽ có hiệu lực pháp lý kể từ năm 2020, tiếp nối Nghị định thư Kyoto, theo đó ràng buộc cả Mỹ lẫn các nước mới nổi, trong đó có Trung Quốc - quốc gia gây ô nhiễm nhiều nhất thế giới.
Dự kiến cộng đồng quốc tế ấn định mục tiêu giới hạn tình trạng khí hậu nóng lên ở mức 2°C so với kỷ nguyên tiền công nghiệp. Tuy nhiên, nếu không làm gì cả, nhiệt độ có thể tăng gần 5°C từ nay đến cuối thế kỷ. Thiên tai sẽ xuất hiện nhiều và mức hủy hoại sẽ lớn hơn trước.
Hiện nay, văn bản duy nhất hạn chế hiệu ứng nhà kính là Nghị định thư Kyoto nhưng chỉ liên quan đến các nước công nghiệp, trừ một nước hết sức quan trọng là Mỹ, và liên quan đến 15% lượng khí thải.
Theo các nhà quan sát, các cuộc thương lượng hứa hẹn rất căng thẳng về mức độ ràng buộc pháp lý, hay những cam kết của các nền kinh tế mới nổi, vốn đòi hỏi quyền phát triển và trách nhiệm của các nước công nghiệp hóa đối với hiện tượng trái đất nóng lên. Các quốc gia phương Bắc hứa viện trợ 100 tỷ USD/năm từ nay đến năm 2020, trong khi các quốc gia phương Nam chưa thấy động tĩnh gì. E ngại rằng đây chỉ là những lời hứa suông.
Tuy nhiên, một thực tế buộc lãnh đạo của 190 quốc gia không thể thờ ơ là cảnh hoang tàn, đổ nát và hơn 10.000 người Philippines vừa thiệt mạng do siêu bão Haiyan.
Bởi vậy, phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Môi trường Ba Lan Marcin Korolec nhấn mạnh, biến đổi khí hậu không chỉ là vấn đề của toàn cầu, mà còn chính là cơ hội cho toàn nhân loại, khi con người biết tăng cường đoàn kết để ngăn chặn tình trạng này. “Một siêu bão đã cướp đi hàng nghìn sinh mạng ở Philippines, khiến hàng trăm nghìn người mất nhà cửa. Đó là một thảm kịch nhân đạo không thể nào quên, là nỗi đau và cũng là lời cảnh tỉnh. Bởi nó là bằng chứng rằng, chúng ta đang thua trong cuộc chiến không cân sức giữa con người và thiên nhiên, điều này sẽ tái diễn khủng khiếp hơn nếu chúng ta không đoàn kết chiến đấu chống lại nó”, Bộ trưởng Marcin Korolec nhấn mạnh.
Còn bà Christina Figueres, người phụ trách về khí hậu của LHQ, tuyên bố: “Chúng ta tập hợp hôm nay với gánh nặng trên vai của nhiều thực tế khiến phải suy nghĩ, như sức tàn phá của bão Haiyan. Những thế hệ sau này sẽ phải tiến hành một trận chiến bao la, và những gì diễn ra tại đây không phải là một trò chơi. Không có hai ê-kíp, mà toàn bộ nhân loại. Không có kẻ thắng người thua, chúng ta hoặc sẽ cùng chiến thắng hoặc cùng bại trận”.
Trong khi đó, Alicia Igala - đại biểu của Philippines, quốc gia vừa chịu thảm họa tàn khốc của cơn bão Haiyan, nhắc lại rằng trong hội nghị LHQ về khí hậu tổ chức tại Doha trước đây, Manila từng bị tác động của một cơn bão cấp 5 là Bopha. Bà nói trong cuộc họp báo rằng: “Và nay chúng ta đang ở Warsaw, trời âm u, lạnh lẽo và buồn không chỉ tại Warsaw mà còn tại đất nước tôi… Chúng ta có thể đòi hỏi gì hơn nữa ở hội nghị này, ngoài việc làm thương lượng tiến triển và biến những lời hứa thành hành động?”.
Bàn về nguyên nhân những trận cuồng phong trên thế giới trong những năm vừa qua ngày càng dữ dội, tờ Libération (Pháp) cho rằng, có nhiều dấu hiệu cho thấy có sự liên hệ giữa số vụ thiên tai gia tăng và hiện tượng hâm nóng khí hậu. Libération dẫn lời giải thích của Phó Giám đốc GIEC, ông Jean Jouzel, cho hay trong vòng 3 thập niên nay, thiên tai - từ hiện tượng vòi rồng đến lũ lụt - liên tục xảy ra với nhịp độ chưa từng thấy.
Theo một nghiên cứu do nhà bảo hiểm Munich Re công bố năm 2012, trong cùng giai đoạn, số lượng thảm họa tăng gấp 5 lần tại Bắc Mỹ; gấp 4 lần tại châu Á; 2,5 lần tại châu Phi; 2 lần tại châu Âu và 1,5 lần tại Nam Mỹ. Một chỉ số khác cũng cho thấy có mối liên hệ đó, cường độ các trận bão và cuồng phong thường liên quan đến nhiệt độ đại dương. Libération còn trích một nghiên cứu của nhà khoa học Đan Mạch, quan sát các dữ liệu có được về nhiệt độ của Đại Tây Dương từ năm 1923 với những giai đoạn giông bão, kết quả cho thấy “trung bình những năm nóng được đánh dấu bằng những cơn bão mạnh hơn những năm lạnh, cho dù đó là loại bão nào”.
Thực tế, cả cộng đồng quốc tế không thể thờ ơ, vô trách nhiệm, mà hãy chung tay góp sức ngăn chặn sự nóng lên của trái đất do con người gây ra, nhằm bảo vệ hành tinh của chúng ta, bảo vệ cuộc sống của hàng triệu triệu con người trước những thảm họa do tình trạng biến đổi khí hậu gây nên.
TUYẾT MINH
