Trợ ký Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á - Thái Bình Dương Daniel Russel cho rằng, việc Nhật Bản và Hàn Quốc tận dụng mọi cơ hội trong thế kỷ 21 để cải thiện quan hệ song phương là điều cần thiết.
Việc cả hai nhà lãnh đạo Nhật Bản và Hàn Quốc đều có chuyến thăm Washington trong những tháng tới được cho là dịp để Tổng thống Barack Obama hàn gắn mối quan hệ giữa hai đồng minh của Mỹ. Giới quan sát cho rằng, sự rạn nứt giữa hai nền kinh tế lớn này sẽ ảnh hưởng đáng kể đến nỗ lực của ông Obama trong việc thúc đẩy vai trò của Mỹ ở châu Á.
Cách đây một năm, với sự trung gian của Tổng thống Obama, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye đã cùng ông chủ Nhà Trắng ngồi vào bàn nghị sự 3 bên. Tuy nhiên, cuộc hội đàm trực tiếp này không thu hẹp khoảng cách giữa Nhật Bản và Hàn Quốc bởi những vấn đề lịch sử gai góc vẫn còn đó.
Theo AP, mối quan hệ của hai nước láng giềng Hàn - Nhật đang xuống mức thấp nhất trong nhiều năm qua làm phức tạp những nỗ lực của Mỹ trong việc xây dựng một liên minh an ninh mạnh hơn để đối phó với CHDCND Triều Tiên cũng như đối trọng với sự trỗi dậy của Trung Quốc. Hiện có 80.000 binh sĩ Mỹ đang đồn trú tại Nhật Bản và Hàn Quốc. Vì vậy, hai nước này được xem là điểm tựa cho sự hiện diện của Mỹ tại châu Á - Thái Bình Dương.
Cựu quan chức ngoại giao hàng đầu của Mỹ ở Đông Á Kurt Campbell đã đề xuất bổ nhiệm một đặc sứ cấp cao để tiến hành “ngoại giao con thoi” giữa Tokyo và Seoul. Song, vấn đề cốt lõi cần giải quyết ở đây là tranh chấp chủ quyền giữa Nhật Bản và Hàn Quốc đối với quần đảo Takeshima/Dokdo cùng những nhận thức khác nhau về lịch sử.
Hàng chục ngàn phụ nữ, trong đó có cả người Nhật Bản lẫn Hàn Quốc cùng các nước châu Á khác, đã bị bắt mua vui cho binh lính Nhật trong Thế chiến thứ hai. Seoul muốn Tokyo phải có trách nhiệm pháp lý đối với vấn đề nô lệ tình dục. Song, Tokyo cho rằng, yêu cầu bồi thường là không công bằng khi hai chính phủ đã nối lại quan hệ ngoại giao vào năm 1965.
Theo Trợ ký Ngoại trưởng Mỹ Russel, tình hình căng thẳng hiện nay là “nguy cơ chiến lược” không chỉ đối với Nhật Bản, Hàn Quốc mà còn đối với Mỹ. Theo đó, nhân chuyến thăm Washington của ông Abe vào cuối tháng 4 tới và tiếp nối là chuyến thăm của bà Park Geun-hye vào tháng 6, Tổng thống Obama sẽ nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc hòa giải. Riêng ông Russel trong tuần này đã kêu gọi cả hai bên cải thiện quan hệ song phương.
Tuy nhiên, ông Richard Lawless, cựu trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương, lại nhận định rằng, ít có cơ hội cải thiện quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc trong vòng 2 năm tới.
VĨNH AN
