Cấp thiết cải tổ công tác trọng tài

Sau vòng 24 V-League vừa qua, HLV Phan Thanh Hùng đăng đàn phản ánh trọng tài Thái Lan điều hành trận đấu kém, thổi oan phạt đền SHB Đà Nẵng. Cùng lúc đó, HLV Bae-Ji-won chỉ trích trọng tài nội Nguyễn Đình Thái tước đi hai quả phạt đền của đội Viettel.

Trọng tài Thái Lan (thứ ba, bên phải sang) điều hành trận SHB Đà Nẵng - Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: M.M

Giờ đây, bệnh đổ lỗi cho trọng tài không chỉ HLV trong nước mà lan sang cả các HLV ngoại. Bản thân các đội bóng đều không khó nhận ra, các trọng tài ngoại mà Công ty CP Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) thuê sang điều hành V-League chặng cuối chất lượng không có gì nổi bật so với “vua sân cỏ” ta. Cũng vòng đấu này, trên sân Hà Tĩnh, trọng tài người Hàn Quốc cũng bị cả chủ nhà lẫn đội khách HAGL phản ứng. Riêng SHB Đà Nẵng đã hai lần chỉ trích trọng tài ngoại.

Tất nhiên, sự phản ứng với các vị “cầm cân, nảy mực” đến từ nước ngoài chỉ ở mức phát biểu cho bớt ấm ức. Tiếc rằng, ban huấn luyện, cầu thủ và khán giả các đội đã không áp dụng với trọng tài nội, coi sai sót của lực lượng này là phần tất yếu của bóng đá.

“Bụt chùa nhà không thiêng” là vậy. Trách nhiệm của Ban trọng tài, VPF, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) phải làm sao để giúp hình ảnh trọng tài Việt Nam được nâng cấp. Các đội bóng lẫn dư luận tin tưởng về chuyên môn cũng như đạo đức của đội ngũ áo đen. Đấy là giải pháp căn cơ, chúng ta không thể năm nào cũng phải thuê trọng tài ngoại về, chỉ để đối phó với dư luận, mục đích chính là để giúp giải đấu hạ cánh an toàn, còn sai sót vẫn như thường.

Có thể nhận thấy, trọng tài Việt Nam không được các đội bóng tin tưởng. Không chỉ thế, Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC), Đông Nam Á (AFF) cũng quá ít mời trọng tài chúng ta điều hành các giải trong hệ thống. Chỉ có hai gương mặt thi thoảng được mời, mà chỉ làm giải trẻ, đấy là Ngô Duy Lân và Nguyễn Trung Hậu. Tương tự, chỉ một giám sát có vinh dự này là Đặng Thanh Hạ.

Theo phân bổ của FIFA, Việt Nam có 5 trọng tài và 7 trợ lý trọng tài nam đẳng cấp FIFA. Thế nhưng, trong năm 2022, bóng đá Việt Nam chỉ có 3 trọng tài FIFA, trong đó có một người đạt cấp Elite là ông Ngô Duy Lân (Long An), hai người còn lại là Hoàng Ngọc Hà (Hà Nội) và Nguyễn Mạnh Hải (Hải Phòng). Riêng trọng tài Ngô Duy Lân đã một lần bị kỷ luật mùa này. Số trọng tài FIFA chúng ta chỉ bằng với bóng đá Lào, Campuchia, Philippines. Thái Lan và Malaysia có 6 người, Singapore và Indonesia có 5 người mỗi liên đoàn.

Điều đó cho thấy, cái nền của trọng tài chúng ta rất có vấn đề, dù đã 22 năm phát triển bóng đá chuyên nghiệp. Hiện nay, ban trọng tài gồm có 5 người, đều là những cựu trọng tài xuất sắc một thời. Ông Dương Văn Hiền (cựu còi vàng, trưởng ban), Võ Minh Trí (cựu còi vàng, phó ban), Đặng Thanh Hạ, Trần Khánh Hưng, Nguyễn Tấn Hiền (ủy viên). Khó có thể trách họ bởi nhiệm kỳ chỉ 5 năm. Cũng khó tìm người thay thế xứng đáng hơn bởi người làm công tác quản lý, điều hành trọng tài ở ta hiện quá hiếm. Nếu hai thập niên qua VFF chú trọng hơn việc đào tạo các lực lượng kế cận trọng tài thì ban trọng tài nhiệm kỳ nào cũng có thể tỏa sáng.

Cho nên, VFF cần phải quyết liệt hơn trong việc cải tổ chất lượng, số lượng đội ngũ “cầm cân, nảy mực” hiện nay. Đấy còn là “mệnh lệnh” của khán giả chân chính, của các CLB khi V-League đã có những chỉ dấu rất tích cực từ chuyên môn, lượng khán giả đến sân, nhà tài trợ  đồng hành. Ngoài cách mạng khâu đào tạo trọng tài trẻ, chủ trương mở học viện đào tạo trọng tài cần được quan tâm thấu đáo.

Cuối cùng, chúng ta không thể đổ lỗi do khó khăn để bước ra ngoài các yêu cầu, quy định chung của FIFA. Công nghệ VAR cần sớm được đưa vào áp dụng ở hệ thống giải chuyên nghiệp Việt Nam. Chỉ như thế mới hạn chế  những sai sót, tạo cho đội ngũ trọng tài sự tự tin về nghề, được giới bóng đá tôn trọng. Rất mừng khi vừa qua, VFF nhiệm kỳ mới đã thể hiện quyết tâm đưa công nghệ VAR vào V-League trong thời gian sớm nhất. Cơ sở để thực hiện là điều kiện kinh tế của VFF hiện nay đã rất tốt, khi ký kết được nhiều hợp đồng giá trị.

Chỉ khi công tác trọng tài tốt lên, thì mới có thể nói đến chuyện phát triển bóng đá chuyên nghiệp.

MỘC MIÊN