Mùa thi đã đến, trong khi các em học sinh phải lo ráo riết ôn tập và luyện thi thì các bậc cha mẹ lại lo lắng về mặt “hậu cần”, nghĩa là không biết nên cho con ăn uống theo một chế độ như thế nào để con mình có sức khỏe học tập và chuẩn bị thi cử.
Vậy, các em cần ăn uống như thế nào trong mùa thi?
Trước tiên là các em cần ăn đủ bữa. Vì khi học căng thẳng, các em rất hay bỏ qua bữa ăn chính trong ngày, nhất là bữa ăn sáng. Trong khi đó, đây là bữa ăn quan trọng nhất trong ngày và phải có đầy đủ các chất dinh dưỡng bột, đạm, béo và rau. Chất đạm như thịt, cá, trứng, tôm, cua, đậu... cung cấp các acid amin cần thiết cho sự hưng phấn của hệ thần kinh. Các em cần nạp năng lượng đầy đủ để học tập có hiệu quả. Ví dụ, buổi sáng các em có thể ăn một gói xôi đậu hoặc một ổ bánh mỳ thịt hay một tô phở, sau đó nên thêm một ly sữa hoặc một hũ sữa chua. Gia đình cũng cần phải xây dựng nếp ăn uống này thành thói quen cho cả nhà chứ không nên chờ đến mùa thi.
Kế đến là các em cần ăn đa dạng các loại thực phẩm (trên 20 loại mỗi ngày). Không nên nghĩ rằng chỉ có các thức ăn đắt tiền, cao cấp thì mới bổ dưỡng trong khi các em lại dễ “ngán” những thứ đó vì lúc nào cũng bị bắt buộc phải ăn. Trên thực tế, không có một loại thực phẩm nào là đầy đủ tất cả các chất cần thiết cho cơ thể, mà mỗi loại thực phẩm đều có các chất dinh dưỡng riêng. Do vậy, các em cần ăn uống đa dạng để nhận đầy đủ chất dinh dưỡng từ các loại thực phẩm khác nhau. Thông thường vào mùa thi, món ăn mà gia đình không cho phép hoặc bản thân các em không tự cho phép mình ăn thường là “trứng” vì sợ bị điểm “zero” (trông giống cái trứng) hoặc là không dám ăn “chuối” (vì sợ bị trượt vỏ chuối). Thế nhưng đây là 2 loại thực phẩm rẻ tiền mà lại bổ dưỡng vì trứng chứa nhiều đạm quý cần thiết cho cơ thể, và chuối thì lại có nhiều chất xơ chống táo bón và cũng chứa một số khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Do đó, không nên loại bỏ 2 loại thức ăn này trong chế độ ăn của các em nếu như trước đó các em vẫn thường ăn. Thức ăn cũng nên thay đổi mỗi ngày và không cần cầu kỳ. Trong mùa thi, các em cũng nên tránh thử các loại thức ăn, thức uống mới mà trước đó các em chưa từng ăn để tránh nguy cơ bị đau bụng do chưa quen, mặc dầu các loại thức ăn hoặc uống này được quảng cáo là rất bổ dưỡng.
Cần lưu ý đến chất dinh dưỡng tốt cho hoạt động trí não, đó là iốt. Thiếu iốt thì học sinh sẽ thụ động, dẫn đến trì trệ, kém sáng tạo, giảm tiếp thu. Iốt có nhiều trong các loại cá biển và hải sản, nhưng rẻ nhất vẫn là sử dụng muối iốt hằng ngày để nêm nếm thức ăn trong gia đình. Các em cũng cần ăn đầy đủ các loại thực phẩm giàu chất sắt, là chất cần thiết để tạo máu, bởi vì nếu thiếu chất sắt thì các em dễ bị thiếu máu dẫn đến tình trạng hay mệt mỏi, học kém tập trung và dễ buồn ngủ trong giờ học. Chất sắt có nhiều trong thịt, cá, huyết, gan hoặc rau xanh như rau dền, bồ ngót, các loại đậu. Các em cũng nên ăn trái cây tươi giàu vitamin C sau bữa ăn chính như cam, bưởi, táo, đu đủ để hấp thu tốt chất sắt. Ngũ cốc nguyên hạt và đậu đỗ cũng rất tốt cho hệ thần kinh. Ngoài ra, một ly sữa ấm vào buổi tối vừa có tác dụng dịu thần kinh, vừa cung cấp thêm chất đạm và canxi.
Một điều đáng lưu ý trong vấn đề ăn uống nữa, đó là ăn uống hợp vệ sinh. Mùa thi cũng là mùa nắng nóng nên thức ăn dễ bị ô nhiễm. Do đó, các em không nên ăn thức ăn bày bán bên lề đường, không bảo đảm vệ sinh, hoặc các loại thức ăn có phẩm màu... để tránh mắc các bệnh về đường tiêu hóa, rất bất lợi trong mùa thi cử. Tốt nhất, các em nên ăn uống tại nhà thì sẽ bảo đảm vệ sinh hơn.
Các em cũng nên tránh uống cà-phê trong mùa thi vì dễ bị tim đập nhanh, mau mệt, tuy không buồn ngủ nhưng đầu óc khó tập trung nên dù cố gắng học vẫn khó nhớ bài. Đối với các em đã quen uống cà-phê thì có thể dùng ít cà-phê trong thời gian học nhưng không nên lạm dụng uống nhiều cà-phê, nhất là vào buổi tối vì các em sẽ dễ bị mất ngủ hoặc giấc ngủ sẽ không sâu, ảnh hưởng đến việc học tập.
Tóm lại, để học và thi tốt thì các em cần chú ý đến phương pháp học tập, sắp xếp để có sự hài hòa giữa học tập, sinh hoạt, ăn uống và nghỉ ngơi, thư giãn. Về mặt dinh dưỡng thì nên ăn đủ bữa, ăn đa dạng các loại thực phẩm, ăn uống hợp vệ sinh và chú ý ăn uống đầy đủ dưỡng chất. Nếu lo sợ các em bị thiếu hụt các chất dinh dưỡng do chế độ ăn không đầy đủ thì có thể dùng thuốc bổ trợ dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc.
BS CK1 VÕ THU TÙNG
