Với những thành tựu trong thời gian qua, năm 2014 công tác truyền thông, giáo dục về dân số-kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tiếp tục được đẩy mạnh, tập trung nhiệm vụ giữ cân bằng giới tính, nhằm từng bước nâng cao chất lượng dân số và chất lượng sống của người dân thành phố.
Hiện nay, về quy mô dân số, Việt Nam là một “cường quốc” nhưng chất lượng dân số chỉ đạt ở mức trung bình so với thế giới. Những nội dung chất lượng dân số cần quan tâm gồm: ý thức của giới trẻ về việc chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS) chưa cao, mất cân bằng giới tính khi sinh, sàng lọc trước sinh và sơ sinh, tư vấn tiền hôn nhân, chăm sóc người cao tuổi…
Những người trẻ sắp kết hôn chưa quan tâm việc phải kiểm tra SKSS để bảo đảm hạnh phúc gia đình. Ngoài ra, còn vấn đề mang thai ngoài ý muốn, quan hệ tình dục không an toàn, nạo phá thai nhiều lần. Một số bà mẹ chưa quan tâm đến việc sàng lọc trước sinh nhằm phát hiện dị tật thai nhi để bảo đảm các em khi sinh ra khỏe mạnh. Tuổi thọ trung bình của người dân đang tăng lên, nhưng thực chất những năm sống khỏe mạnh hết vòng đời tuổi thọ của mình không nhiều và vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh dẫn đến thừa nam, thiếu nữ sẽ gây ra những hậu quả không tốt về mặt xã hội. Vì vậy, công tác DS-KHHGĐ đang đặt ra 3 thách thức lớn: chất lượng dân số hạn chế, sự chênh lệch về mức sinh ở các địa phương và gia tăng bất thường về mất cân bằng giới tính khi sinh.
Từ năm 2006 đến nay, tỷ số giới tính khi sinh của nước ta luôn ở mức trên 110 trẻ trai/100 trẻ gái, năm sau cao hơn năm trước. Tỷ số này luôn trong xu hướng tăng và tăng mạnh. Nếu không có sự can thiệp tích cực nhằm giảm tốc độ gia tăng mất cân bằng giới tính khi sinh thì tỷ số giới tính của nước ta có thể tiếp tục tăng lên khoảng 125 trẻ trai/100 trẻ gái vào năm 2020 và tiếp tục duy trì ở mức này cho đến năm 2050. Điều đó sẽ dẫn đến những hậu quả khó lường về xã hội, an ninh và trật tự an toàn xã hội; ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của cá nhân, gia đình và là tai họa đối với sự phát triển bền vững của đất nước.
Năm 2014, ngành dân số đã đăng ký với HĐND thành phố chỉ tiêu tốc độ tăng tỷ số giới tính khi sinh 0,4%. Giảm thiểu mất cân bằng giới tính là quá trình phải được thực thi bằng nhiều biện pháp đồng bộ. Trong đó, phải truyền thông cho mọi đối tượng, tập trung vào những cặp vợ chồng trẻ, vợ chồng đã có 2 con một bề là con gái, không phân biệt đối xử với con gái - con trai, đồng thời phải có chính sách ưu tiên nữ.
Với quy mô gia đình ít con, các gia đình trẻ đều tự giác xác định chỉ có từ 1-2 con và tập trung chăm sóc tốt cả về thể chất lẫn trí tuệ. Bên cạnh đó, ngành dân số tiếp tục cung cấp thông tin, dịch vụ SKSS vị thành niên và thanh niên trẻ, sàng lọc trước sinh và sơ sinh, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; tư vấn và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dựa vào cộng đồng; kiểm soát dân số vùng biển và ven biển… nhằm tác động tích cực đến công tác dân số, nâng cao chất lượng sống trong mỗi gia đình hiện nay.
MAI KHUÊ
