Tháng 4-2011, sau khi người dân phát hiện một số hiện vật Chăm ở Phong Lệ (tổ 3, phường Hòa Thọ Đông, quận Cẩm Lệ), Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng đã phối hợp với Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội) tiến hành khai quật. Sau hai đợt (đợt 1 từ tháng 4 đến tháng 6-2011; đợt 2 từ tháng 7 đến tháng 8-2012), cụm di tích này tạm dừng khai quật. Một số hộ dân sống trong ranh giới bảo tồn chưa biết ngày nào được di dời.
 |
| Di tích khảo cổ Chăm Phong Lệ đang tạm dừng khai quật, không chỉ ảnh hưởng đến việc bảo tồn di tích mà còn “gây khó” cho các hộ dân sống trong phạm vi ranh giới bảo tồn. |
Do thiếu kinh phí nên cụm di tích này tạm dừng. Từ đó đến nay, khu di tích rơi vào hoang phế, chỉ duy nhất khu “hố thiêng” được phủ bạt bảo vệ. Tại hố khai quật sát nhà bà Nguyễn Thị Diêu, được cho là lối vào khu đền tháp đang có nguy cơ bị bồi lấp. “Nếu để hoang khu di tích lâu dài, nguy cơ bị vùi lấp trở lại rất cao”, ông Phan Văn Hoàng, một hộ dân nơi đây cho biết. Điều lo lắng và mong mỏi của ông Hoàng cũng như các hộ dân trong ranh giới bảo tồn khu di tích Chăm Phong Lệ là bao giờ họ được di dời đến nơi ở mới.
Ông Nguyễn Phước Sơn, Chủ tịch UBND phường Hòa Thọ Đông, cho biết trước khi phát hiện di tích, phường cũng từng hỗ trợ các hộ dân xây dựng nhà cửa khá kiên cố. Cuối năm 2013, UBND thành phố có quyết định phê duyệt ranh giới nhằm bảo tồn khu di tích này với tổng diện tích trên 2.600m2. Theo đó, khoảng 3-4 hộ dân bị ảnh hưởng, có khả năng phải di dời. Tuy nhiên, quyết định đầu tư đến nay vẫn bỏ ngỏ, UBND phường cũng chưa biết bao giờ triển khai. Theo ông Sơn, Bảo tàng Điêu khắc Chăm đã có đề xuất trình Sở VH-TT&DL và UBND thành phố về phương án bảo tồn cũng như phát triển cụm di tích Chăm Phong Lệ trở thành điểm du lịch lịch sử, nhưng chưa nhận được quyết định phản hồi.
Vậy là, một mặt thiếu kinh phí, mặt khác cần có “lộ trình, phương án bảo tồn” và chờ cơ quan chức năng “xem xét”, khu di tích Chăm Phong Lệ đành chờ đợi để được “thức dậy” trong lúc mùa mưa đang đến. Còn người dân sống trong khu bảo tồn ngày đêm mong mỏi dời đi.
Bài và ảnh: TRỌNG HUY
