Thực hiện Văn bản số 68/BCĐ ngày 13-8-2007 của Ban Chỉ đạo 127/TW về kế hoạch chống buôn lậu thuốc lá điếu và sản xuất, buôn bán thuốc lá giả năm 2007-2008, ngày 26-5-2008, ông Trần Văn Đạm – Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường thành phố Đà Nẵng đã ban hành Kế hoạch số 199/KH-QLTT về việc “Chống buôn lậu thuốc lá điếu và sản xuất, buôn bán thuốc lá giả năm 2008”.
 |
|
Thuốc lá Jet được vận chuyển từ Bến xe Đà Nẵng đến các điểm tiêu thụ. |
Có thể nói, bất cứ ai khi nhìn vào bản kế hoạch hành động của lực lượng Quản lý thị trường thành phố cũng đều nghĩ rằng sẽ rất khó để thuốc lá lậu, thuốc lá giả có cơ hội tung hoành trên thị trường Đà Nẵng. Thế nhưng, thuốc lá lậu vẫn ngang nhiên tồn tại một cách công khai trên thị trường thành phố. Người mua vẫn cứ tìm mua, người bán vẫn vô tư bán, ngày ngày thuốc lá lậu vẫn theo chân các tư thương từ các vùng biên giới, đặc biệt là từ Lao Bảo (Quảng Trị) đến với người tiêu dùng Đà Nẵng.
Đầu tháng 6-2008, Chi cục Quản lý thị trường Đà Nẵng thành lập một đoàn kiểm tra khá rầm rộ để tấn công vào các điểm kinh doanh thuốc lá ở Trung tâm Thương nghiệp Đà Nẵng (chợ Cồn). Khi đoàn kiểm tra xuất hiện, hầu như có rất nhiều hộ kinh doanh thuốc lá ở chợ Cồn đã nhanh tay vận chuyển số thuốc lá lậu đang có tại quầy của mình đến một nơi an toàn khác. Vì vậy, đoàn kiểm tra gần 20 điểm kinh doanh thuốc lá mà chỉ phát hiện được 3 điểm kinh doanh vi phạm. Số thuốc lá lậu (chủ yếu là thuốc lá Jet) thu giữ được từ 3 điểm kinh doanh này là 1.500 gói, nhưng cũng không phải là bắt giữ quả tang mà trong số đó có một ít do các chủ kinh doanh vứt ra nơi khác, để biến số thuốc lá lậu này thành hàng vô chủ.
Tiếp đến, Đội Quản lý thị trường số 5 (đóng trên địa bàn quận Liên Chiểu) cũng ra quân kiểm tra đối với hàng chục cơ sở kinh doanh lớn nằm trên trục đường Tôn Đức Thắng, Nguyễn Lương Bằng. Kết quả kiểm tra không phát hiện được một gói thuốc lá lậu nào tại các cơ sở kinh doanh nêu trên!?
Rõ ràng qua hai lần tổ chức kiểm tra ở hai địa bàn trọng điểm về kinh doanh thuốc lá lậu tại Đà Nẵng, ngành Quản lý thị trường chỉ thu được một kết quả “khiêm tốn”, không phù hợp với thực tế tình hình kinh doanh thuốc lá lậu đang diễn ra trên địa bàn. Có thể nói, công tác kiểm tra chống buôn bán thuốc lá lậu ở Đà Nẵng chỉ mới thực hiện theo kiểu hình thức là chính.
Cán bộ chức năng có đến kiểm tra trực tiếp tại những điểm kinh doanh thuốc lá thật, nhưng chỉ kiểm tra kiểu “cưỡi ngựa xem hoa”. Nếu không muốn nghi ngại rằng giữa chủ của các cơ sở kinh doanh tạp hóa (trong đó có thuốc lá) kia với những thành viên của các tổ kiểm tra thuốc lá lậu còn có những mối liên quan tế nhị khác!?
Chúng tôi đã thực hiện một cuộc khảo sát thực tế tại nhiều điểm kinh doanh tạp hóa (trong đó có thuốc lá) nằm dọc theo tuyến đường Tôn Đức Thắng và Nguyễn Lương Bằng. Điều rất dễ nhìn thấy là tại những cơ sở kinh doanh này, khi chúng tôi hỏi mua thuốc lá lậu (chủ yếu là thuốc lá Jet) thì có đến hơn 90% cơ sở đều đáp ứng nhu cầu của chúng tôi một cách… vô tư.
Chỉ trên một đoạn đường Tôn Đức Thắng và Nguyễn Lương Bằng, chúng tôi có thể mua thuốc lá Jet với giá 10.000 đồng/gói ở những cơ sở kinh doanh như: Phượng Chín (SN 312-TĐT); Hiếu (SN 282-TĐT); Thanh Vân (SN 335-TĐT); Thư Sinh (SN 28-NLB); các tiệm tạp hóa số 445B, 447-NLB… Những điểm kinh doanh này, người bán còn có chút dè chừng khi giấu thuốc lá Jet dưới gầm tủ hay cất giấu trong những túi ni lon màu đen, bên trên ngụy trang vài cây thuốc lá Basto hoặc Caraven…
 |
|
Số lượng thuốc lá lậu bị bắt giữ và tiêu hủy chỉ chiếm tỷ lệ 1% lượng thuốc lá lậu tràn vào thị trường Việt Nam. |
Tại điểm bán hàng ăn uống, giải khát ở số 375-TĐT, chủ quán trưng bày trong tủ kính nguyên cả cây thuốc lá Jet, hướng ra phía mặt đường như bao nhiêu nhãn thuốc lá sản xuất trong nước khác. Việc chúng tôi dễ dàng mua thuốc lá lậu trên địa bàn quận Liên Chiểu và chuyện các tổ kiểm tra thuộc Đội Quản lý thị trường số 5 kiểm tra mà không hề phát hiện thuốc lá lậu, chắc chắn là một nghịch lý mà ai cũng có thể hiểu được.
Theo số liệu chúng tôi khảo sát được từ thực tế, hiện nay, mỗi ngày lượng thuốc lá lậu xâm nhập vào thị trường Việt Nam qua hệ thống đường tiểu ngạch ở vùng biên giới Lao Bảo (Quảng Trị) là trên dưới 500.000 gói. Tất cả số thuốc lá lậu này đều được tư thương đưa vào tiêu thụ tại thị trường các tỉnh từ Quảng Trị vào Nam.
Chúng tôi rất đồng tình với quan điểm của bà Trần Ngọc Tiên - Phó phòng Nghiệp vụ Chi cục Quản lý thị trường Đà Nẵng rằng: Lượng thuốc lá lậu (chủ yếu là thuốc Jet) được tư thương trung chuyển qua Đà Nẵng mới chiếm một số lượng lớn. Tuy nhiên, chúng tôi cũng khẳng định rằng, lượng thuốc lá lậu được tiêu thụ trên thị trường này cũng không phải là ít.
Nếu những cán bộ có nhiệm vụ chống thuốc lá lậu tràn vào thị trường Việt Nam làm việc một cách cầm chừng, dễ dãi, thậm chí là bắt tay với tư thương để trục lợi cho bản thân mình… thì con số 5.000 tỷ đồng mỗi năm thất thoát khỏi ngân sách quốc gia sẽ không dừng ở đó, mà chắc chắn sẽ ngày một tăng lên nhiều
hơn nữa.
Bài và ảnh: Phan Bùi Bảo Thy
