Mạnh tay với thuốc lá lậu

Thời gian qua, Chính phủ cùng các cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu tình trạng buôn lậu thuốc lá. Tuy nhiên, dưới nhiều chiêu thức để “lách” luật, nhiều đối tượng buôn lậu thuốc lá vẫn tuồn được qua nhiều khe hở để đến với người tiêu dùng.

Điều đáng nói, người tiêu dùng thuốc lá lậu chưa “thông minh” nên vô hình trung tiếp tay cho nạn buôn lậu, thậm chí đôi lúc mang họa vào thân mà không hay biết.

Công an TP. Đà Nẵng bắt một vụ vận chuyển thuốc lá lậu.

Người tiêu dùng chưa thông minh

Trên một số tuyến đường của Đà Nẵng, có nhiều điểm buôn bán thuốc lá điếu, trong đó có không ít điểm bán thuốc lá lậu (thường là Jet và Hero). Quan sát bên ngoài, khó biết được điểm nào có bán thuốc lá lậu, nhưng khi hỏi thì người bán mới lôi ở phía trong ra để bán cho khách quen. Bà H. bán thuốc ở đường Phan Đình Phùng cho biết: “Thuốc này chỉ bán cho “khách ruột”. Tui không dám trưng ra, cơ quan chức năng phát hiện thì bị phạt liền”. Hỏi về giá cả, bà H. cho hay, giá các loại thuốc Jet, Hero tương tự thuốc “Ngựa” của mình thôi, chỉ khi hàng khan hiếm thì mới cao hơn chút đỉnh nhưng mấy khi hết hàng”.

Anh Trần Trung P. thường hút loại Jet tâm sự: “Mình đã nhiều năm nghiện thuốc Jet, vì “đô” nó nặng, hút thấy đã. Mình hút thuốc nặng nên hay ho hen, ảnh hưởng sức khỏe. Biết vậy mà không bỏ được. Sắp tới mình sẽ quyết tâm bỏ hút loại thuốc Jet, vì thực chất mình đâu biết nguồn gốc nó như thế nào, chất lượng ra sao, ai kiểm soát…(?)”.

Nhiều năm gần đây, tình trạng buôn lậu thuốc lá tăng mạnh, được tuồn qua nhiều cửa khẩu, người buôn bán thuốc lá như “nấm mọc sau mưa”. Trước tình hình này, Chính phủ đã đưa ra những biện pháp mạnh cấm thuốc lá nhập lậu. Theo đó, Nghị định 76 của Chính phủ tăng nặng các hình thức xử phạt người buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu nên tình hình buôn lậu thuốc lá đang có chiều hướng giảm. Tuy nhiên, nhiều đối tượng lách luật, dùng nhiều chiêu thức để lọt qua khe hở nên lượng thuốc lậu tràn vào nước ta vẫn còn lớn.

Thuốc lá lậu hiện chiếm khoảng gần 20% thị phần ngành thuốc lá, khoảng 800 triệu bao và không được bảo đảm về chất lượng sản phẩm. Năm 2012, thuốc lá lậu gây thất thu cho ngân sách của Chính phủ Việt Nam 4.320 tỷ đồng. Bên cạnh đó, hầu hết những người buôn lậu thuốc lá đều sử dụng tiền mặt trong giao dịch thanh toán nên đã làm chảy máu ngoại tệ của đất nước khoảng hơn 400 triệu USD/năm.

Nói không với thuốc lá lậu

Ông Nguyễn Nho Hậu, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) thành phố Đà Nẵng, cho biết từ khi Nghị định 76 ra đời, tính răn đe và xử lý hình sự ở mức cao nên tình hình buôn lậu thuốc lá chuyển biến rõ rệt. Phần nhiều nguồn thuốc lậu vẫn “tuồn” về từ cửa khẩu Lao Bảo (Quảng Trị). Tuy nhiên, người buôn bán, vận chuyển ngày càng tinh vi (xé lẻ, buôn bán vận chuyển nhỏ lẻ) nên gây khó cho công tác quản lý, thậm chí khó kiểm soát.

Điều mà ông Hậu trăn trở là trước đây khi số thuốc lậu bị bắt là tiêu hủy, nhưng cuối năm 2012 đến nay cho phép “tái xuất” bằng hình thức doanh nghiệp đấu thầu mua lại. Nó có lợi ít về mặt kinh tế nhưng ngược lại hiệu quả tuyên truyền theo đó cũng giảm đi.

Thượng tá Nguyễn Thanh Hùng, Phó Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về quản lý kinh tế và chức vụ - Công an thành phố Đà Nẵng cho rằng, để hạn chế tình trạng buôn bán thuốc lá lậu, cắt “cung” là yếu tố quan trọng nhất. Bên cạnh đó, Hải quan, Bộ đội Biên phòng vùng biên giới cần giám sát thường xuyên hơn nữa. Công tác tuyên truyền để người dân vùng biên giới nói không với nạn buôn lậu hoặc tiếp tay cho nạn buôn lậu thuốc lá lậu là yếu tố vô cùng quan trọng.

Thượng tá Hùng đưa ra giải pháp: Hiện nay, mức thưởng cho người cung cấp tin chưa được coi trọng, gây khó khăn không nhỏ cho cơ quan chức năng nên điều này cần phải xem lại để có mức thưởng hợp lý, xứng đáng. Để quản lý thuốc lá lậu tốt tại địa bàn dân cư, nơi tiêu thụ, nên chăng Nhà nước cần tăng thêm quyền xử lý (hành chính) cho chính quyền, công an phường? Hiện nay, nhiều đối trượng buôn bán thuốc lá lậu rất tinh vi, lách luật, chia nhỏ ra vận chuyển, tiêu thụ hoặc nhập cho các điểm bán hàng… nên rất khó kiểm soát.

Người dân phải đồng hành cùng cơ quan chức năng thì mới giảm thiểu nạn buôn bán thuốc lá lậu. Đặc biệt, người tiêu dùng phải nâng cao ý thức tiêu dùng, vừa bảo vệ sức khỏe cho chính mình, vừa góp phần ngăn chặn nạn thuốc lá lậu hoành hành.

SONG NGUYÊN