Trả lời Thông tấn xã Việt Nam về những nội dung xung quanh các quy định xét xử kín theo quy định của pháp luật hiện hành, TS Đinh Thế Hưng (Trưởng phòng Tư pháp Hình sự, Viện Nhà nước và Pháp luật, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) cho biết, theo quy định chung của pháp luật, việc xét xử tại tòa án được tiến hành công khai nhằm bảo đảm cho công tác xét xử đạt hiệu quả giáo dục cao, thu hút đông đảo lực lượng xã hội tham gia đấu tranh chống và phòng ngừa tội phạm, góp phần tuyên truyền và nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật của nhân dân, đồng thời tạo điều kiện cho nhân dân giám sát hoạt động xét xử của tòa án.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, tòa án có thể tiến hành xét xử kín.
“Hiến pháp năm 2013 quy định về nguyên tắc xét xử tại Điều 103, trong đó nêu rõ: “Tòa án nhân dân xét xử công khai. Trong trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật Nhà nước, thuần phong, mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên hoặc giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đương sự, Tòa án nhân dân có thể xét xử kín”.
Cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013, Điều 25 - Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã quy định: “Tòa án xét xử công khai, mọi người đều có quyền tham dự phiên tòa, trừ trường hợp do bộ luật này quy định. Trong trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật Nhà nước, thuần phong mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người dưới 18 tuổi hoặc để giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đương sự thì tòa án có thể xét xử kín nhưng phải tuyên án công khai”, TS Đinh Thế Hưng cho biết.
Theo quy định này, những trường hợp được xét xử kín thông thường là những vụ án cần giữ bí mật Nhà nước, những vụ án xâm hại tình dục (hiếp dâm, cưỡng dâm, dâm ô…)... Đặc biệt là những vụ án mà nạn nhân là trẻ em gái, người chưa thành niên thường được xét xử kín, tránh gây áp lực tâm lý cho nạn nhân.
Tháng 10-2004, TAND thành phố Hà Nội đã từng đưa ra xét xử kín vụ án trong đó có một bị cáo nguyên là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Thể dục - Thể thao về tội “Hiếp dâm trẻ em”. Hay sắp tới, phiên tòa xét xử bị cáo Phan Văn Anh Vũ về tội “Cố ý làm lộ bí mật Nhà nước” cũng được thông báo là sẽ tiến hành xử kín. “Tôi cho rằng, việc xử kín được tiến hành trên cơ sở quy định của Điều 1 của Pháp lệnh về bảo vệ bí mật Nhà nước”, TS Hưng lý giải.
Theo quy định, tại các phiên tòa xét xử kín nhưng phần tuyên án phải công khai. Tuy nhiên, để tránh trình bày toàn bộ tình tiết của vụ án, làm ảnh hưởng tới bí mật Nhà nước, bí mật đời tư, ảnh hưởng tới việc bảo vệ cho người dưới 18 tuổi…, khi tuyên án công khai, Hội đồng xét xử chỉ đọc phần quyết định trong bản án. Điều này được nêu rõ tại Điều 327 - Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định: “Trường hợp xét xử kín thì chỉ đọc phần quyết định trong bản án”. Như vậy, phần tuyên án công khai này sẽ chỉ nêu họ, tên các bị cáo, tội danh bị kết án và mức hình phạt cụ thể đối với từng bị cáo.
Theo TTXVN
