Cánh cửa sổ mở ra quá khứ tội lỗi của Caravaggio

Đó là lời phát biểu của ông Federica Galloni, người đứng đầu trong lĩnh vực văn hóa miền Lazio, Italia, mở đầu cho cuộc triển lãm tư liệu (từ 26-2 đến tháng 5-2011) về cuộc đời xốc nổi, hư đốn của họa sĩ tài ba Caravaggio với nhiều tác phẩm ra đời trong thời kỳ Phục Hưng nhưng để lại dấu ấn của bậc thầy đối với thế kỷ 21.

 

Caravaggio - chân dung tự họa.

Cách đây 400 năm tính từ khi ông ta mất, những tư liệu đang được mang ra trưng bày này được ghi chép bằng chữ Latinh, ngôn ngữ thường được dùng trong các văn bản chính thức vào thời đó, lưu trữ ở Trung tâm Tư liệu Quốc gia ở Rome, phơi lộ khá đầy đủ chi tiết tất cả tội trạng cùng với lối sống bừa bãi, náo động của Caravaggio vào cuối thế kỷ 16 và đầu thế kỷ 17, được cảnh sát và tòa án ghi chép một cách cẩn thận trên các tập sách bằng da dê, dày cộp.

Một tài liệu viết: “Vào ngày thứ bảy 28-5-1605, trước mặt tôi là công chứng viên, trong khi cùng đồng đội đi tuần tra thường nhật, khi đến gần nhà thờ Saint Ambrose ở khu vực Via del Corso, tôi chợt nhìn thấy một người đàn ông tên là Michelangelo De Caravaggio mang theo thanh kiếm và dao găm. Hỏi giấy phép sử dụng vũ khí, anh ta trả lời không có. Tôi ra lệnh bắt giam…”.

Caravaggio bị bắt vì tội không có giấy phép sử dụng vũ khí nhưng thời gian không lâu sau đó ông được thả về do sự chỉ thị bằng “khẩu lệnh” của Cardinal Francesco Del Monte, vị thống đốc của thành phố.

Vào thời điểm này Caravaggio 33 tuổi, là họa sĩ duy nhất được hâm mộ rộng lớn và có nhiều đơn đặt hàng nhất ở Rome.

Hồ sơ cảnh sát về các vụ phạm tội của Caravaggio.

Hồ sơ cảnh sát còn dài dằng dặc về tội trạng của ông, người họa sĩ có một đời sống trái ngược với tài năng hiếm có, đang tỏa sáng trong lĩnh vực hội họa hiện thực và siêu hiện thực chủ nghĩa. Từ một con người có khả năng xuất chúng lại mang theo đời mình một hồ sơ tội phạm với diện mạo của một kẻ hư đốn, gây xốc nổi hơn bất cứ một ngôi sao nhạc rock đang nổi tiếng đương thời.

Chuyên đánh nhau bằng kiếm, dao, có khi cả súng lục, hình như cứ mỗi năm Caravaggio gây ra một vụ ẩu đả. Năm 1604, ông ta đã ném cả đĩa atisô vào mặt người hầu bàn trong một quán rượu ở Pizza Campo Marzio. Tự ý khoét một lỗ hổng lớn trên trần nhà trọ để treo bức tranh của mình lên đó. Chủ nhà trọ đi kiện, bị Caravaggio lấy đá rượt chạy trí mạng. Cuối năm đó bị bắt giam vì tấn công cảnh sát bằng đá gần Via dei Greci và Via del Babuino. Năm 1605 vừa được bảo lãnh ra khỏi tù về tội mang vũ khí trái phép lại vào tù trở lại không lâu sau đó vì tội tấn công một công chứng viên nhà nước bằng vũ khí. Và cuối cùng là giết người.

Tranh của Caravaggio.

Tuy những tài liệu viết tay trên giấy da này đã hoen ố, nhàu cũ nhưng đã được những nhà xã hội học phục chế và giải mã các chi tiết nội dung. Hai vụ ẩu đả đến chết người xảy ra cùng vào năm 1606. Caravaggio giết chết một người đàn ông vô danh ở một cuộc ẩu đã gần Campo Marizio, nơi họa sĩ sống. Vụ thứ hai nghiêm trọng hơn xảy ra vào giữa năm này, Caravaggio cùng 3 tòng phạm khác, trong đó có một sĩ quan quân đội của Giáo hoàng, đã giết chết người đàn ông tên là Ranuccio Tommassoni. Sử gia cho rằng nguyên nhân vụ thanh toán này bắt nguồn từ người phụ nữ nhưng chứng cứ của tòa án thì do cờ bạc. Caravaggio nợ và giết Ranuccio cho rảnh tay và trốn khỏi thành phố.

Trốn về Sicily, miền Nam Italia, tại đây, Caravaggio nhận vẽ nhiều đơn đặt hàng nhưng hợp đồng quan trọng nhất là vẽ chân dung Giáo hoàng Paul V. Sau khi vẽ xong, cũng chính vị Giáo hoàng công bố án tử hình vắng mặt đối với họa sĩ Caravaggio.

Cavaraggio vẫn tiếp tục cuộc sống lẩn lút, chạy trốn án tử hình cho đến 4 năm sau, ông mất trong bệnh viện ở tuổi 38.

Vào năm ngoái, cuộc triển lãm 50 bức tranh của ông tại Rome đã thu hút hơn 800.000 người mua vé, xếp hàng chờ đợi vào xem. Người xem đã cảm nhận được một lối sử dụng ánh sáng và bóng tối tài hoa, đầy ấn tượng của Caravaggio, một họa sĩ lừng lẫy, hỗn loạn và không kém phần nguy hiểm.

HOÀNG ĐẶNG