Mỗi lần đọc Totto-chan bên cửa sổ (*),cả tuổi thơ lại ùa về. Những mẩu chuyện nhỏ, những suy nghĩ trẻ con của cô bé 6 tuổi đã khiến rất nhiều người đọc không thể rời trang sách. Người đọc như thấy đâu đó tuổi thơ của mình trong những ngày đầu tiên đi học.
 |
Vẫn là những lớp học, những người bạn cùng tuổi nhưng Totto-chan (tên thân mật hồi nhỏ của Tetsuko) không chịu theo khuôn khổ của trường học. Mới đi học được mấy ngày, Totto-chan đã bị đuổi học, sau đó cô bé được mẹ đưa đến trường Tomoe. Đó là một ngôi trường kỳ lạ, lớp học, thư viện, phòng ăn đều ở trong những toa tàu cũ. Ở đó thầy hiệu trưởng Sosaku Kobayashi, sẵn sàng lắng nghe những câu chuyện trên trời dưới bể của cô bé 6 tuổi, vừa bị đuổi học suốt bốn tiếng đồng hồ mà không hề tỏ ra bực bội, sau đó chính thức nhận em vào học. Chính thầy đã biến giờ học lịch sử trên lớp thành những chuyến dạo chơi ở ngôi đền cổ, giờ học nông nghiệp diễn ra trên một thửa ruộng gần trường mà người hướng dẫn là bác nông dân. Cũng nhờ thầy mà học sinh Trường Tomoe được chơi những trò chơi thú vị trong ngày hội thể thao mà người thắng luôn là Takahashi-một cậu bé bị tật nguyền.
Ở trường Tomoe không có thời khóa biểu nhất định, em nào thích học môn gì nhất thì cứ tự học môn đó trước, môn nào không thích chỉ cần học qua loa, thầy cô chỉ làm nhiệm vụ hướng dẫn các em khi cần và cho bài tập, cô bé hiếu động Totto-chan và các bạn tha hồ vui chơi với những hoạt động đi cắm trại, du lịch, khám phá thiên nhiên... Những trải nghiệm tuổi thơ của các em đều có thầy hiệu trưởng đồng hành. Thầy luôn tôn trọng cá tính của học sinh, để các em được làm những điều mình thích. Nhờ cách giáo dục này mà Totto-chan hiếu động, cá biệt đã nhận ra được những điều vô cùng quý giá để lớn lên thành một con người hoàn thiện, mạnh mẽ, tự tin và những học sinh khác của trường Tomoe đều trở thành những người tốt, thành đạt trong xã hội.
Khi nhớ về trường Tomoe, trong ký ức của Tetsuko luôn vang vọng một thông điệp sâu sắc “Có mắt, nhưng không nhìn thấy vẻ đẹp. Có tai, nhưng không nghe được âm nhạc. Có óc, nhưng không nhận ra chân lý. Có trái tim, nhưng không bao giờ rung động, và do đó không bao giờ rực cháy. Đó thực sự là điều đáng sợ nhất…”. Có lẽ vì thế mà cô bé Totto-chan ngày nào vẫn nhớ mãi lời thầy hiệu trưởng “Em thật là một cô bé ngoan”. “Nếu không học ở Tomoe, nếu không được gặp thầy Kobayashi, có lẽ tôi đã là một người mang đầy mặc cảm tự ti với cái mác đứa trẻ hư mà mọi người gán cho” – đó là những điều rất chân thành của tác giả dành cho thầy hiệu trưởng và ngôi trường mình theo học. Có phải khi không còn là cô bé 6 tuổi ngày xưa nữa, Tetsuko Kuronagi mới thực sự hiểu ra một điều rằng chính thầy hiệu trưởng Kobayashi đã mở ra cánh cửa tâm hồn của học trò mình, đã nuôi dưỡng những gì tốt đẹp trong tâm hồn trẻ thơ, để các em lớn lên biết rung động, biết ước mơ.
Không dừng lại ở cuốn tự truyện, Totto-chan bên cửa sổ mang tới cho người đọc những cảm nhận thật ấm áp, trong sáng của tuổi thơ, đồng thời nhắc người lớn hãy yêu thương, quan tâm, chia sẻ để hiểu những đứa trẻ của mình. Ngay khi Totto-chan bên cửa sổ chính thức ra mắt bạn đọc năm 1981 cuốn sách đã trở thành một hiện tượng tại Nhật Bản và là cuốn sách bán chạy nhất trong lịch sử ngành xuất bản của Nhật. Năm 1984, lần đầu tiên được dịch sang tiếng Anh bởi Dorothy Britton và từ đó được dịch ra nhiều thứ tiếng và xuất bản trên 30 quốc gia khác nhau. Khắp nơi trên thế giới những câu chuyện đầy say mê, xúc động của Totto-chan được đón nhận nồng nhiệt. Người ta coi Totto-chan bên cửa sổ là những mẩu chuyện thú vị đối với các em thiếu nhi, là sách tham khảo đối với các phụ huynh học sinh và là tài liệu sư phạm đối với các nhà giáo. Ở Nhật, một số chương trong cuốn sách được đưa vào nội dung chính thức của chương trình sách giáo khoa.
Đã hơn 30 năm kể từ lần đầu tiên được xuất bản nhưng Totto-chan bên cửa sổ vẫn còn nguyên giá trị. Với cách kể hồn nhiên, nhẹ nhàng và rất trẻ thơ, Totto-chan đã khiến người đọc phải suy ngẫm, mỗi người sẽ tìm thấy mình trong những câu chuyện nhỏ để rồi lại ao ước giá như mình cũng được học ở ngôi trường như thế, được gặp những người thầy tâm huyết như thầy Kobayashi.
Tháng 5-2011 lần đầu Totto-chan bên cửa sổ của tác giả Kuroyanagi Tetsuko được chuyển nhượng chính thức về bản quyền tại Việt Nam. Sách do Trương Thùy Lan dịch, NXB Văn học, Công ty Cổ phần Văn hóa & Truyền thông Nhã Nam phát hành.
NHẬT HẠ
(*) Tự truyện của tác giả Kuroyanagi Tetsuko, một nữ diễn viên, MC nổi tiếng tại Nhật.
