Khi "cửa sổ tâm hồn" lâm nguy

Đôi mắt là “cửa sổ tâm hồn”, nhưng cuộc sống bận rộn, đôi khi chúng ta bỏ quên việc chăm sóc mắt. Mặt khác, công nghệ phát triển, mỗi ngày đôi mắt phải tiếp xúc với các thiết bị điện tử trong thời gian dài khiến nó quá tải. Từ đó, các bệnh về mắt xuất hiện ngày một nhiều, trên mọi lứa tuổi.

Phẫu thuật chữa tật khúc xạ bằng phương pháp LASIK tại Bệnh viện Mắt Đà Nẵng. Ảnh: BVM

Nếu như trước đây, bệnh về mắt chỉ thường gặp ở những người làm nghề thợ may, thợ thêu, người hay đọc sách thì nay, bất kỳ ai cũng có thể mắc các bệnh về mắt, kể cả những người đang khỏe mạnh hay một đứa trẻ mới sinh.

Bệnh mắt ngày càng phổ biến

Trong 3 năm trở lại đây, Khoa Mắt (Bệnh viện Đà Nẵng) tiếp nhận số ca khám và điều trị các bệnh về mắt ngày một tăng. Năm 2016, khoa có 12.170 lượt người khám và 948 người điều trị nội trú các bệnh về mắt. Năm 2018, tính đến tháng 11-2018, số người khám là 8.978 người và 1.105 ca điều trị nội trú. Theo ThS.BS Tưởng Văn Cường, Trưởng Khoa Mắt (Bệnh viện Đà Nẵng), hằng năm, bệnh viện tiếp nhận khám và điều trị cho bệnh nhân mắc các bệnh về mắt tăng từ 10-20%.

Tại Bệnh viện Mắt Đà Nẵng - một trong những bệnh viện mắt lớn của cả nước, số lượt bệnh nhân khám và điều trị bệnh về mắt tăng lên mỗi năm. Năm 2017, Bệnh viện Mắt khám khoảng 120.000 lượt người, điều trị nội trú cho khoảng 16.000 lượt, trong đó hơn 12.000 người phải phẫu thuật. Năm 2018, con số này tăng lên khoảng 135.000 lượt người khám, hơn 17.000 bệnh nhân điều trị nội trú, trong đó hơn 12.700 bệnh nhân phải phẫu thuật.

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Quốc Đạt, Giám đốc Bệnh viện Mắt, mọi người đều có thể mắc các bệnh về mắt. Ở trẻ em, các dị tật bẩm sinh thường gặp như: sụp mi mắt, hai mắt xa nhau, không có nhãn cầu, khuyết ở mí, lệ bộ, mí quặm bẩm sinh, lác đơn giản và phức tạp; cận thị, loạn thị, viễn thị, lác bẩm sinh; bệnh võng mạc ở trẻ sinh non; ung thư nguyên bào võng mạc… Ở người lớn tuổi, các bệnh về mắt phổ biến như đục thủy tinh thể, võng mạc do đái tháo đường, glôcôm, võng mạc do tăng huyết áp.

Lý giải nguyên nhân dẫn đến các bệnh về mắt, ThS.BS Tưởng Văn Cường cho rằng, bên cạnh các bệnh lý do tuổi già như đục thủy tinh thể, do cấu trúc mắt (bệnh glôcôm), nếu một người thường xuyên bị áp lực, căng thẳng kéo dài cũng dẫn đến các bệnh lý về mắt. Bên cạnh đó, việc lạm dụng thuốc chống viêm có chứa chất corticoid, thói quen dùng thuốc gia truyền, cây lá không theo hướng dẫn của bác sĩ, thường xuyên học tập, đọc sách nơi thiếu ánh sáng, tư thế ngồi không cân đối, không hợp lý, sử dụng các thiết bị điện tử liên tục, vệ sinh cá nhân không sạch sẽ cũng là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến các bệnh về mắt.

Khi bệnh nhân mắc các bệnh về mắt, những biểu hiện dễ thấy nhất là thị lực giảm, mắt có cảm giác lờ mờ như có vật chắn (thường gọi là mắt bị kéo mây), chảy nước mắt, mắt đỏ, sưng, ngứa, đau nhức, chói sáng,… Khi có những biểu hiện này, bệnh nhân không nên tự điều trị tại nhà mà phải đến ngay các cơ sở y tế, các bệnh viện để được khám và điều trị kịp thời.

Điều trị bệnh về mắt

Hiện nay, với trình độ y học phát triển, hầu hết các bệnh về mắt đều có thể chữa trị thành công. Từ các bệnh thông thường như viêm kết mạc, giác mạc đến các bệnh phức tạp đòi hỏi phải phẫu thuật đều được các bệnh viện chuyên về mắt chữa trị dứt điểm.

Bà Phan Thị Ng. (64 tuổi, trú quận Sơn Trà) làm nghề thợ may hơn 40 năm nay. Tuy nhiên, khoảng 2 năm trở lại đây, mắt trái của bà thị lực giảm sút hẳn. Ban đầu, bà vẫn nhìn thấy được lờ mờ ở khoảng cách gần. Về sau, mắt trái gần như mất hẳn thị lực. Bà đi khám và được chẩn đoán mắc bệnh về võng mạc do đái tháo đường. Bà nhập viện điều trị tại Khoa Mắt (Bệnh viện Đà Nẵng). Do chỉ số đường trong máu cao nên bà được chỉ định điều trị đái tháo đường. Sau thời gian điều trị gần 1 tháng, chỉ số đường huyết hạ, bà được bệnh viện phẫu thuật võng mạc. Hai ngày sau phẫu thuật, mắt trái bà Ng. dần nhìn rõ. “Ngày tháo băng, tôi như được sinh ra lần nữa. Trước phẫu thuật, mắt trái tôi gần như không nhìn thấy được gì. Tôi nghĩ, cuộc đời tôi coi như không còn gì nữa. Nhưng bây giờ, tôi đã nhìn thấy được mọi thứ chung quanh. Tôi hạnh phúc lắm!”, bà Ng. mừng rỡ khoe.

Dù mới 5 tuổi nhưng cháu Đặng Hoàng N. (trú quận Thanh Khê) đã 4 lần phải nhập viện điều trị do mắc các bệnh liên quan đến viêm giác mạc. Cháu N. hiện điều trị nội trú bệnh viêm giác mạc tại Bệnh viện Mắt Đà Nẵng. Chị Phan Thị Mỹ Hạnh (mẹ cháu N.) cho biết, sức đề kháng của cháu yếu, mỗi khi thời tiết giao mùa, độ ẩm cao, cháu thường bị viêm giác mạc. Dù ở nhà, chị Hạnh luôn chú ý giữ gìn vệ sinh cẩn thận cho con nhưng trong quá trình đi học, môi trường sinh hoạt cộng đồng cùng với sức đề kháng yếu nên con chị không tránh khỏi bệnh.

Bên cạnh các bệnh về mắt do tuổi tác hay tác động từ bên trong, các chấn thương mắt do ngoại lực tác động cũng phổ biến không kém. Các chấn thương mắt đa phần xuất phát từ tai nạn giao thông, tai nạn lao động, tổn thương do hóa chất trong sinh hoạt hằng ngày. Anh Nguyễn Hoàng K. (SN 1990, trú huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam) đang điều trị chấn thương mắt tại Bệnh viện Đà Nẵng. Trong lúc đi làm về, trời tối, anh K. không may bị ngã xe, mắt trái va đập xuống đường dẫn đến rách võng mạc. Khi nhập viện, mắt trái anh bị tổn thương, mất thị lực, chảy máu. Sau 7 ngày phẫu thuật khâu giác mạc, hiện mắt trái anh đã nhìn thấy được ở mức độ vừa. Sau khi giác mạc hồi phục, anh K. phải phẫu thuật thay thủy tinh thể nhân tạo thì thị lực mới hồi phục hoàn toàn.

Hiện nay, số người mắc các tật khúc xạ về mắt như cận thị, loạn thị ngày càng tăng. Theo PGS.TS.BS Nguyễn Quốc Đạt, tại Đà Nẵng, tỷ lệ học sinh, sinh viên mắc các dị tật khúc xạ ở các cấp học khác nhau chiếm từ 20%-40%.

Nhu cầu không đeo kính ở thanh niên từ 18 tuổi trở lên ngày một tăng. Để đáp ứng nhu cầu này, ngày càng có nhiều người lựa chọn phương pháp phẫu thuật. Hiện tại, các bệnh viện chuyên khoa mắt đã đưa vào sử dụng kỹ thuật hiện đại phẫu thuật tật khúc xạ bằng laser excimer. Có 3 phương pháp chính được sử dụng hiện nay trong phẫu thuật tật khúc xạ là: phẫu thuật LASIK thông thường, Femtosecond lasik và ReLEx SMILE.

Tùy đặc điểm mắt và nhu cầu của mỗi bệnh nhân mà cơ sở điều trị lựa chọn phương pháp phù hợp. Nhìn chung, phẫu thuật lasik chữa tật khúc xạ là phương pháp an toàn, thời gian phẫu thuật ngắn, thị lực hồi phục nhanh chóng, mang lại hiệu quả tức thì. Sau khi phẫu thuật, thị lực người bệnh được hồi phục như lúc đeo kính.

Tuy nhiên, đây là phương pháp tốn chi phí khá lớn và không nằm trong danh mục được bảo hiểm y tế thanh toán. Do đó, để tiết kiệm chi phí, mỗi người cần chủ động phòng tránh tật khúc xạ, bằng cách tập thói quen đọc sách, học tập ở nơi đủ ánh sáng; tư thế ngồi ngay ngắn; hạn chế dùng các thiết bị điện tử trong thời gian dài; có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung Vitamin A trong bữa ăn; giữ gìn vệ sinh cá nhân.

Một thực tế dễ nhận thấy hiện nay là số người mắc bệnh tiểu đường ngày càng tăng. Từ đó dẫn đến người mắc bệnh võng mạc do đái tháo đường ngày càng nhiều hơn. Người mắc bệnh tiểu đường trên 5 năm có thể dẫn đến các biến chứng về võng mạc, nặng sẽ dẫn đến mù lòa. Do đó, người mắc bệnh tiểu đường cần có chế độ ăn uống hợp lý và thường xuyên khám tầm soát để phát hiện và điều trị sớm các bệnh về mắt.

LAM PHƯƠNG