Hầu như trong các cuộc gặp mặt, hàn huyên với bạn bè, anh em thân thiết - những bài ca của một thời máu lửa trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và Mỹ - vẫn luôn là những ca khúc quen thuộc và được hát vang. Những bài hát như Con kênh xanh xanh, Trường làng tôi, Quê em, Hò kéo pháo, Tiểu đoàn 307. . . hay Trên đỉnh Trường Sơn ta hát, Chiếc gậy Trường Sơn, Nhạc rừng, Cuộc đời vẫn đẹp sao; Hành khúc ngày và đêm, Tiến về Sài Gòn… là những ca khúc được rất nhiều người thuộc và hát rất say sưa khi có dịp, cho dẫu chiến tranh đã lùi xa hơn nửa thế kỷ...
 |
| Hành quân trên chiến trường biên giới phía Bắc.( Ảnh tư liệu) |
Rồi sau đó là những ca khúc ra đời từ cuộc chiến tranh biên giới phía Tây Nam và phía Bắc.
Tôi nhớ rất rõ mùa xuân năm 1979 ấy - khi tôi đang vào học kỳ II của lớp 9 thì chiến tranh biên giới phía Bắc nổ ra. Cũng như mọi miền quê khác trên toàn cõi Việt Nam, thị xã Hội An nhỏ bé của tôi cũng xôn xao với những tin tức chiến sự hằng ngày vẫn được thông báo trên các bản tin của Đài Tiếng nói Việt Nam. Lúc ấy chỉ có Đài Tiếng nói Việt Nam làm nhiệm vụ báo tin chiến sự và hệ thống loa của đài truyền thanh địa phương tiếp âm, còn báo in và truyền hình chưa phát triển như bây giờ.
Cùng với các bản tin chiến sự phát thường xuyên từ bản tin đầu ngày lúc 5 giờ sáng đến bản tin cuối ngày lúc 11 giờ đêm là những ca khúc viết về cuộc chiến tranh biên giới cũng nhanh chóng được các nhạc sĩ sáng tác và phổ biến trên sóng. Tôi còn nhớ rất rõ lời của các bài hát đã làm khuấy động trái tim và tình cảm của lớp trẻ chúng tôi thời ấy như “Tiếng súng đã vang trên bầu trời biên giới; gọi toàn dân ta vào cuộc chiến đấu mới…” hay “Đoàn quân vội đi, đi về biên giới, cũng từ biên giới về, những bầy trẻ nhỏ; đoàn quân lặng yên nhìn đàn em thơ, từng đôi mắt đen xoe tròn, từng đôi mắt mang hình viên đạn...”; rồi đến “Hãy kết đoàn cùng Việt Nam đấu tranh, là bài ca trái tim tháng năm này…”. Đó là chưa kể đến những bài tình ca Gửi em ở cuối sông Hồng, Chiều biên giới, Hát về anh, Hoa sim biên giới, Thư gửi cho nhau… Tôi đã nghe, đã hát và đã thuộc nằm lòng.
Những nét nhạc hào hùng ấy với tôi vẫn còn nguyên sự nóng hổi như mới hôm qua, hôm kia, tôi và các bạn của tôi- cổ quàng khăn đỏ - vừa hát vừa đào công sự trên sân trường hay trồng gai xương rồng (quê tôi còn gọi là gai lưỡi long) trên các bờ cát dọc biển Cửa Đại làm hàng rào ngăn chặn bước chân xâm lược của ngoại bang. Những ngày tháng ấy trong tim ai cũng như sục sôi bầu máu nóng. Đất nước lâm nguy, ai cũng muốn đóng góp sức mình cho quê hương, dù chỉ là những việc rất nhỏ như chúng tôi vẫn làm sau giờ học hằng ngày là đào hầm công sự. Những lời ca như giục giã người ra trận ấy đã thúc giục bước chân nhiều thanh niên trai tráng quê tôi. Đã có nhiều anh đang học ở Trường PTTH Trần Quý Cáp xung phong ra trận. Các anh mới đang học lớp 10, lớp 11, dẫu chưa đủ tuổi nhưng đã viết đơn tình nguyện xin được đầu quân - trong đó có cả những bức thư viết bằng máu.
Và khi cuộc chiến kết thúc, nhiều anh trong số đó đã không về. Tuổi học trò của tôi mang đậm ký ức về những người lính ra đi và mãi không về như anh Nguyễn Nô- người phụ trách chi đội của tôi; hay như Lê Đình Chinh và nhiều anh bộ đội khác đã ngã xuống trên biên giới phía Bắc và Tây Nam Tổ quốc. Xương máu họ đã đổ xuống cho đất nước được bình yên.
Và tôi vẫn nhớ những khúc ca hùng tráng ấy, vẫn nhớ những người anh hy sinh vì đất nước ở tuổi thanh xuân đẹp nhất đời người. Và vẫn luôn khắc sâu trong tim bốn câu thơ bất hủ trong bài Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt “Nam quốc sơn hà Nam đế cư/ Tiệt nhiên định phận tại thiên thư/ Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm/ Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”.
KIM EM
