Nữ vận động điền kinh Caster Semenya (ảnh) cùng đoàn luật sư 4 người của mình đang “đấu” với Liên đoàn Điền kinh quốc tế (IAAF) về quy định mới cho những người tham gia thi đấu tại Tòa án trọng tài thể thao (CAS). Phiên tòa dự kiến kéo dài 5 ngày là phiên tòa dài nhất của CAS. VĐV người Nam Phi gặp không ít rắc rối về chuyện thi đấu vì hormon nam trong cô quá cao khiến cho các cuộc tranh tài có sự cách biệt đáng kể giữa cô với phần còn lại. Cách đây 10 năm, cô từng bị yêu cầu kiểm tra giới tính trong một cuộc tranh tài nhưng kết quả được giữ kín.
 |
Luật mới của IAAF quy định với những nữ VĐV có lượng hormon nam quá cao như Semenya hoặc phải điều trị hoặc phải chuyển qua thi đấu cự ly dài. IAAF đề xuất các nữ VĐV có mức hormon nam là 5 nanomole/l để thi đấu cự ly từ 400m tới 1 dặm nhằm tạo sự bình đẳng. Semenya đã vô địch 800m Olympic, vô địch cự ly này và 1.500m tại Đại hội thể thao khối thịnh vượng chung hồi năm ngoái. Sắp tới cô có thể phải điều trị để hạ mức hoocmon nam xuống hoặc chuyển sang thi đấu cự ly trên 5.000m. Trước đó, IAAF cũng đã phủ nhận việc xếp những nữ VĐV như Semenya sang thi đấu với… nam. Trong khi đó, các luật sư của cô gái 28 tuổi này cho rằng đó là lợi thế như lợi thế di truyền của bất cứ huyền thoại nào đã được tôn vinh.
Đây là phiên tòa không chỉ tác động tới môn điền kinh mà rất nhiều tổ chức khác cũng ngóng chờ. Cố vấn Joanna Harper của Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) cho biết rất chờ đợi kết quả phiên tòa này sẽ chính thức công bố vào tháng 3 tới (dự kiến là ngày 9-3) trước khi công bố giới hạn hoocmon nam cho vận động viên chuyển giới ở các môn thi đấu nữ tại Olympic Tokyo 2020. IOC có kế hoạch giảm từ mức 10 nanomole/lit xuống còn 5 bởi vì 99% phụ nữ có mức hoocmon nam dao động từ 0,12 tới 1,79 nanomole/l, trong khi đó nam giới từ 7,7 tới 29,4nmol/l. Đó là lý do mà từ xa xưa đã chia nam và nữ thi đấu riêng biệt.
Nếu IAAF giành phần thắng thì luật mới của tổ chức này cũng chưa chắc được thông qua. Lý do là Liên Hợp Quốc có thể can thiệp vì vi phạm nhân quyền khi buộc các nữ VĐV hay VĐV chuyển giới phải điều trị hạ hoocmon nam. Nhà khoa học chuyên về thể thao là Ross Tucker ước tính rằng nếu Semenya buộc phải điều trị thì thành tích của cô sẽ giảm từ 5 tới 7 giây ở cự ly 800m.
CAS đang đối diện với phiên tòa không chỉ kéo dài nhất mà khó khăn nhất. Nhìn tổng thể IAAF muốn đem lại sự công bằng trong cuộc chơi nhưng Semenya chỉ là trường hợp cá biệt…
TỊNH BẢO
