Vài năm trở lại đây, xu hướng khởi nghiệp ở nữ giới phát triển mạnh. Sự xuất hiện của các nhà đầu tư nữ ở Đà Nẵng khiến câu chuyện kinh doanh và kiếm tiền trở nên hấp dẫn và mềm mại hơn nhiều.
 |
| Chưa có mô hình khởi nghiệp lớn nhưng Hội LHPN quận Thanh Khê được đánh giá đã làm rất tốt công tác tuyên truyền, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp đến chị em trên địa bàn. Ảnh: Q.T |
Vượt qua định kiến
Khởi nghiệp với ý tưởng “Ứng dụng năng lượng mặt trời và trang thiết bị cho nuôi trồng và chế biến tảo xoắn”, Đinh Nguyễn Hoàng Thư (Quận Sơn Trà) chia sẻ, chị hoàn toàn cô đơn khi đến với dự án này. Cha mẹ, chồng, bà con họ hàng không ai ủng hộ. Thậm chí, có người còn nói chị bị “điên” khi cứ lầm lũi với dự án không chút tiềm năng này. “Cách đây 3 năm, ông ngoại tôi bị ung thư.
Tôi tìm hiểu thông tin trên Internet và đọc các tài liệu nước ngoài thì được biết, tảo nâu của Nhật có chất fucoidan-là hợp chất ức chế khối u rất tốt. Thời điểm đó, ông phải trải qua nhiều đợt hóa trị, người sút chỉ còn 36kg. Lúc đó, tôi nuôi tảo thử nghiệm và cho ông dùng thử.
Thật không ngờ các triệu chứng đau đớn, lở loét của ông đỡ hơn rất nhiều. Chỉ tiếc là lúc đó, tôi nuôi thử nghiệm rất ít nên không đủ cho ông dùng, đó cũng là điều tiếc nuối của tôi. Nhưng cũng chính là cái duyên, cái động lực để tôi sản xuất ra sản phẩm này, đem đến sự cải thiện sức khỏe cho cộng đồng, để bớt đi sự day dứt với ông ngoại”, Thư kể.
Trồng cây rồi cũng đến ngày hái quả. Hiện tại, cơ sở Tảo Spidana trực thuộc HTX Công nghệ cao Mặt Trời Việt của Đinh Nguyễn Hoàng Thư có diện tích hơn 1.000m2. Sản phẩm của Spidana đã có mặt tại 3 thị trường Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh.
Thư nói rằng, là phụ nữ, khi khởi nghiệp rất khó khăn. Định kiến xã hội luôn cho rằng, phụ nữ là người hy sinh vì gia đình, chuyện nội trợ, bếp núc. Phụ nữ dù ra xã hội có làm chức vị cao đến mấy về nhà vẫn là mẹ, là dâu, thời gian bị phân chia rất nhiều và thường là người hy sinh thời gian cho gia đình, con cái.
Đặc biệt, sau khi sinh con thì sức khỏe phụ nữ giảm sút rất nhiều. Người đàn ông thường muốn vợ ở nhà hay làm công việc ít thời gian để tập trung cho gia đình nên rất ít người ủng hộ phụ nữ tự kinh doanh. Trên thương trường, mọi người hay nhìn nhận phụ nữ là phái yếu nên ý kiến hay tiếng nói của họ thường không được đánh giá cao như nam giới.
Cũng như khi ngoại giao phụ nữ không thể tự do như nam giới vì còn trách nhiệm với gia đình. Đặc biệt, về vốn kinh doanh, hiện nay nguồn vốn hỗ trợ cho phụ nữ khởi nghiệp khá hạn chế, tiếp cận vốn vay ngân hàng thì phải có sự đồng thuận vợ chồng nên bị chi phối nhiều bởi gia đình, nếu chồng không ủng hộ thì việc vay vốn rất khó khăn.
Theo báo cáo của các tạp chí đầu tư nước ngoài, tỷ lệ các quỹ rót vốn vào doanh nghiệp có nữ làm CEO cũng chỉ có chưa đến 20%. Hạn chế này được phân tích là do phụ nữ không thể dành toàn thời gian cho sự nghiệp như đàn ông mà còn phải phân chia quỹ thời gian hạn hẹp cho gia đình.
Đặc biệt khi phụ nữ kết hôn và sinh đẻ, thời gian dành cho con cái khiến phụ nữ khó toàn tâm toàn ý cho công việc. Thế nên, có không ít các công ty yêu cầu phụ nữ phải ký hợp đồng trong đó quy định thời gian được mang thai; hoặc khi phụ nữ đi xin việc, gặp gỡ đối tác… người ta luôn quan tâm đến tình trạng hôn nhân của phụ nữ. Với đàn ông, chuyện này hầu như ít bị hỏi đến.
Bà Trần Thị Thu Hạnh, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) thành phố chia sẻ, hiện nay, phụ nữ chủ yếu làm chủ các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và siêu nhỏ. Điều này một phần do với đặc tính giới, phụ nữ gặp khó khăn hơn nam giới trong việc hiện thực hóa ý tưởng kinh doanh.
Để bắt đầu khởi nghiệp, ngoài việc vượt qua sự thiếu tự tin, tư tưởng an phận thủ thường, phụ nữ còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, bao gồm định kiến giới, hạn chế trong tiếp cận nguồn lực và thị trường, kỹ năng quản trị doanh nghiệp. Họ cũng ít có cơ hội tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại hay cơ hội đào tạo, giao lưu học hỏi do quỹ thời gian eo hẹp.
Chị Đỗ Thị Ngọc Hoa, Phó ban Hỗ trợ Phụ nữ phát triển kinh tế (Hội LHPN thành phố) cho rằng, phụ nữ khi bước chân ra khởi nghiệp thì đeo mang nhiều gánh nặng tâm lý như: sợ thất bại, sợ không có đủ nguồn vốn, sợ phải vay nợ, sợ không có thời gian chăm sóc bản thân và gia đình...
Phụ nữ muốn khởi nghiệp cần phải hiểu được đây là những vấn đề rất đỗi bình thường trong kinh doanh mà bất kỳ doanh nhân nào dù nam hay nữ cũng đều gặp phải; cần mạnh dạn bắt đầu khi đã có ý tưởng kinh doanh, mọi sự khó khăn đều có cách để tháo gỡ; đừng mãi suy nghĩ và lo lắng mà giam hãm ý tưởng kinh doanh và triệt tiêu ý chí vươn lên chính đáng của bản thân. Các cấp hội luôn hỗ trợ các chị nếu các chị có ý tưởng mới, sáng tạo, tạo ra được sản phẩm có giá trị cho cộng đồng.
Mạnh dạn ra khỏi căn bếp nhỏ
Cũng như nam giới, mỗi người phụ nữ đều có những đam mê được ấp ủ. Nhưng rồi việc gia đình, con cái lần lượt chiếm hết quỹ thời gian của họ. Những lo toan nơi ngôi nhà, góc bếp đã khiến những đam mê, hoài bão dần đi vào quên lãng. Người phụ nữ cần lắm một “cú hích” để làm sống lại những đam mê ấy. Thực tế, trong xã hội hiện nay, phụ nữ hoàn toàn có thể vừa “Giỏi việc nước, đảm việc nhà”.
Phụ nữ có thể làm việc từ xa, quản lý từ xa, giao việc giao quyền, không cần hiện diện, nên vẫn có thể làm tốt một lúc nhiều việc, cân bằng giữa công việc và gia đình. Đặc biệt, việc khởi nghiệp hiện tại cũng không còn nan giải như xưa, cả chính phủ, xã hội đều đang ủng hộ phụ nữ làm kinh tế.
Chính phủ đã phê duyệt đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017-2025”, với mục tiêu hỗ trợ 20.000 phụ nữ kinh doanh và khởi nghiệp và 100.000 doanh nghiệp của nữ giới sẽ được hỗ trợ và tư vấn. Hưởng ứng đề án này, trong năm 2018, Hội LHPN thành phố đã tổ chức tuyên truyền vấn đề về khởi nghiệp, hiểu về kinh tế và những yếu tố cần thiết để phát triển kinh doanh, vai trò của phụ nữ đối với sự phát triển kinh tế-thực hiện khởi nghiệp… đến hội viên phụ nữ.
Trong năm 2018, các cấp hội đã hướng dẫn, tiếp nhận 253 ý tưởng khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh từ các hội viên trên toàn thành phố. Tinh thần khởi nghiệp đã lan rộng ra các địa bàn. Tất cả các quận/huyện đều tổ chức ngày hội “Phụ nữ khởi nghiệp” hằng năm.
Chị Lê Thị Thu Huệ, Phó Chủ tịch Hội LHPN quận Thanh Khê cho biết, nhằm thúc đẩy tinh thần kinh doanh, khởi nghiệp của hội viên, phụ nữ trên địa bàn quận, trong những năm qua, hoạt động hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp được các cấp Hội trên địa bàn tổ chức đồng bộ, đều khắp để tạo sự lan tỏa về tinh thần khởi nghiệp trong cộng đồng; trở thành phong trào quần chúng trong các cấp Hội LHPN. Quận Hội cũng giới thiệu, tư vấn, kết nối cho phụ nữ có ý tưởng kinh doanh, khởi nghiệp tham gia các lớp đào tạo nghề, đào tạo kiến thức khởi sự kinh doanh; tiếp cận các nguồn lực như: vốn, pháp lý, khoa học công nghệ...; bảo đảm mỗi năm có ít nhất 5 ý tưởng khả thi trình Hội đồng cấp thành phố thẩm định; tổ chức các hoạt động kết nối nguồn lực để hỗ trợ thực hiện hóa những ý tưởng, mô hình khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh khả thi.
Chị Nguyễn Thị Vân Anh (Quận Hải Châu), đồng sáng lập dự án Homecares (kết nối giữa bác sĩ và bệnh nhân) cho rằng, đối với phụ nữ, khởi nghiệp là một hành trình dài. Ở đó đòi hỏi sự kiên trì, dũng cảm và đam mê để vượt qua các rào cản từ môi trường bên ngoài và đặc biệt là sự sợ hãi bên trong của chính mình.
“Với kinh nghiệm của mình khi bắt đầu Homecares, thì mình cứ làm tới, bản thân mình không đặt ra giới hạn cho mình, mà luôn tin vào việc bản thân mình có thể làm được thì mình sẽ làm được. Cũng chính từ quyết tâm đó mà mình kêu gọi được sự hỗ trợ từ nhiều người, gọi được đầu tư cho Homecares hay làm việc được với các đối tác nước ngoài. Hiện tại Homecares đã trở thành công ty cổ phần với 7 cổ đông, được biết đến như đơn vị tiên phong về y tế thông minh tại Đà Nẵng, và đang có những thỏa thuận đầu tư mới. Chỉ khi mình tin bản thân mình thì người khác mới tin bạn, đó là điều mà mình muốn nhắn gửi”, Vân Anh nói.
Trong quá trình tiếp xúc với các nhà khởi nghiệp là nữ, hầu hết họ đều nhận định: Để đi đường dài, sản phẩm của một doanh nghiệp khởi nghiệp phải mang lại giá trị cho cộng đồng ngoài giá trị của sản phẩm. Chị Nguyễn Thị Liên (Quận Liên Chiểu), chủ dự án “Kết nối du lịch làng nghề truyền thống” chia sẻ, các bạn trẻ khởi nghiệp nhất là đối với nữ thì phải có đam mê, sự sáng tạo, bản lĩnh để vượt qua mọi rào cản, khó khăn bước đầu. Và bản thân phải chấp nhận rủi ro một cách khoa học kết hợp với cái đầu nóng, trái tim lạnh để vượt qua thời gian đầu ít nhất 2 năm đầu tiên khởi nghiệp.
Tất cả các kế hoạch khởi nghiệp phải chỉn chu và có mục tiêu. Nếu vốn ít hãy bắt đầu từ cái chi phí nhỏ sinh lời nhanh. Có thể không cần lợi nhuận ban đầu để đổi lấy thương hiệu. Không nên bỏ vốn đầu tư mạnh dạn cùng một lúc quá nhiều hạng mục mà hãy tính kỹ mô hình sản phẩm đẻ ra tiền, đẻ ra số lượng khách hàng thay vì dàn trải. Hãy đầu tư những sản phẩm dễ bán trước sau đó mới tính đến sản phẩm khó bán hơn. Vì sản phẩm khó bán lại là sản phẩm cần thời gian để khách hàng biết tới.
Khởi nghiệp ở độ tuổi 27, Đinh Nguyễn Hoàng Thư cho rằng, khởi nghiệp nhất là đối với phụ nữ thì muôn vàn khó khăn nhưng chị em hãy tin tưởng vào bản thân và làm chủ cuộc đời mình. Hãy sống trọn đam mê để không hối tiếc điều gì. Niềm day dứt vì ông ngoại chính là động lực để Thư tự tin vào sản phẩm mình cung ứng ra thị trường. Đến bây giờ, từ nghi ngờ, phản đối, gia đình Thư rất ủng hộ và hỗ trợ nhiều cho công việc của cô.
Hiện nay tư duy quản trị kinh doanh có tỷ lệ 80% cảm xúc. Đó là lợi thế lớn của người phụ nữ bởi lẽ họ có chỉ số cảm xúc cao hơn nam giới. Phụ nữ nhạy cảm, tình cảm hơn trong kinh doanh nên sẽ “đắc nhân tâm” tốt hơn. Thực tế, bên cạnh muôn vàn khó khăn thì phụ nữ bước chân ra kinh doanh cũng có các thuận lợi như: tính cẩn thận, chu đáo, tỉ mỉ, chắc chắn trong công việc hơn nam giới, các doanh nghiệp có phụ nữ lãnh đạo thường phát triển ổn định và ít bị phá sản hơn là nam giới lãnh đạo.
Trong đối ngoại và đối nội, phụ nữ có sự mềm mỏng và khéo léo, tôn trọng ý kiến số đông, kết nối tập thể tốt hơn là nam giới… Thuận lợi nữa là sự hỗ trợ của Hội Liên hiệp Phụ nữ thông qua các cuộc thi, kết nối xúc tiến thương mại cho các sản phẩm của phụ nữ khởi nghiệp. Điều này rất có ý nghĩa để phụ nữ mạnh dạn kinh doanh.
Quỳnh Trang
