Gần 130.000 nhân viên tại 482 công ty công nghệ trên thế giới đã bị sa thải trong hai tháng đầu năm 2023. Các đợt sa thải nhân sự được cho là tiếp tục gia tăng ở lĩnh vực công nghệ, tạo thành làn sóng đại sa thải trong năm nay.
 |
| Alphabet - công ty mẹ của Google - công bố kế hoạch cắt giảm 12.000 việc làm. Ảnh: Reuters |
Các chuyên gia kinh tế gọi đây là “đại dịch sa thải” của giới công nghệ sau những năm ảnh hưởng Covid-19. Song, bản chất của các đợt cắt giảm nhân sự hàng loạt (layoff) này không do sự suy thoái của ngành công nghệ mà là đợt điều chỉnh sau quãng thời gian tăng trưởng quá nhanh trong đại dịch.
Tái cấu trúc theo hướng tinh gọn
Ngày 20-3, ông Andy Jassy - Giám đốc điều hành (CEO) Amazon - thông báo kế hoạch cắt giảm thêm 9.000 nhân sự trong những tuần đến, đánh dấu đợt cắt giảm nhân sự lớn thứ hai trong lịch sử của gã khổng lồ thương mại điện tử, sau đợt sa thải 18.000 người kéo dài đến tháng 1-2023.
Cũng như những công ty công nghệ khác, khi các hoạt động trực tuyến và sử dụng công nghệ tăng nhanh chóng trong đợt Covid-19, Amazon đã tuyển dụng nhân sự ồ ạt. Theo thống kê của hãng tin AP, lực lượng lao động của Amazon ở khối văn phòng và nhà kho tăng gấp đôi, hơn 1,6 triệu người trong 2 năm dịch bệnh.
Cuộc sống trở lại bình thường như thời điểm trước đại dịch, tình trạng lạm phát và người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu khiến nhu cầu về dịch vụ công nghệ giảm. Vì vậy, các công ty công nghệ đối mặt với tình trạng dư thừa nhân viên và phải tái cấu trúc theo hướng tinh gọn, đảo ngược quá trình tuyển dụng ồ ạt trước đó. Amazon cũng không ngoại lệ.
CEO Andy Jassy lý giải rằng, do nền kinh tế không chắc chắn và “sự không chắc chắn sẽ tồn tại trong tương lai gần” nên công ty phải chọn cách sắp xếp hợp lý hơn. “Trọng tâm của chúng tôi trong kế hoạch năm nay là tinh gọn hơn nhưng vẫn đầu tư mạnh mẽ vào trải nghiệm khách hàng”, ông Jassy nêu rõ.
Tháng 1-2023, ông Doug Herrington, Giám đốc điều hành bán lẻ cấp cao của Amazon giải thích: Tình trạng thừa lao động, khó khăn trong chuỗi cung ứng, lạm phát, năng suất tăng vọt do phát triển mạng lưới vận chuyển trong Covid-19 làm gia tăng chi phí. “Amazon cần thực hiện các bước cải thiện cơ cấu chi phí nhằm tiếp tục đầu tư vào trải nghiệm, thu hút khách hàng và phát triển hoạt động kinh doanh”, ông Herrington nói.
Microsoft cũng thông báo sẽ cắt giảm 10.000 nhân viên. Microsoft có hơn 220.000 nhân viên nhưng đã hai lần cắt giảm nhân sự trong năm 2022. Alphabet - công ty mẹ của Google - công bố kế hoạch cắt giảm 12.000 việc làm, tương đương 6% lực lượng lao động toàn cầu của công ty.
Ngày 14-3-2023, CEO Mark Zuckerberg cho biết, sau đợt sa thải 11.000 vào cuối năm 2022, Meta sẽ tiếp tục sa thải 10.000 nhân sự, hủy bỏ 5.000 vị trí đang tuyển dụng và ngừng các dự án có mức độ ưu tiên thấp hơn. Chỉ riêng Apple chưa công bố bất kỳ đợt cắt giảm việc làm hay chương trình tiết kiệm chi phí nào.
Theo trang web theo dõi thị trường cắt giảm lao động Layoffs.fyi, gần 130.000 nhân viên tại 482 công ty công nghệ bị sa thải trong hai tháng đầu năm 2023, gần bằng con số 161.000 nhân viên bị sa thải của cả năm 2022. Ông Dan Ives, nhà phân tích của Wedbush Securities, từng phát biểu với báo Washington Post rằng, đồng hồ đang đếm ngược với ngành công nghệ sau một thập niên tăng trưởng thần tốc.
Trí tuệ nhân tạo bùng nổ
Một phần nguyên nhân của làn sóng sa thải nhân sự có thể đến từ sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI). Báo New York Times cho hay, Google đang tăng tốc các dự án trí tuệ nhân tạo (AI) và tuyên bố sẽ đưa ra một chatbot tương tự ChatGPT, có tên Bard AI. Các hãng công nghệ khác như Amazon hay Meta cũng đang đẩy mạnh việc nghiên cứu phát triển và ứng dụng AI.
Trong khi đó, Microsoft rót 10 tỷ USD vào ChatGPT, đồng thời công bố phiên bản mới của công cụ tìm kiếm Bing - tích hợp tính năng trí tuệ nhân tạo, tương tự ứng dụng ChatGPT đang nổi đình đám. Bản cập nhật của Bing hứa hẹn mang lại trải nghiệm hoàn toàn mới cho việc duyệt web, tìm kiếm thông tin trực tuyến. Microsoft cho rằng, đây sẽ là con át chủ bài giúp gã khổng lồ này giành thế thượng phong trước Google.
Theo chuyên trang công nghệ Tech Wire Asia, AI có thể hoàn thành tốt và trở thành “nhân viên” hoàn hảo của công ty. Thực tế, AI có khả năng thay thế nhiều vị trí công việc. Chẳng hạn, Amazon đã triển khai một số cửa hàng bán lẻ không phụ thuộc nhiều vào lực lượng lao động con người. Hầu hết các kho hàng gần như hoàn toàn tự động. Các dịch vụ giao hàng hiện cũng được tự động hóa và vận chuyển bằng máy bay không người lái hoặc xe tự lái. Ông Sundar Pichai, CEO Google và Alphabet, đưa ra thông điệp rằng, những nhân viên không thể thích ứng hoặc không thể làm việc với AI sẽ bị thay thế.
Trong bài viết trên blog cá nhân ngày 21-3, Bill Gates đánh giá AI là một trong những công nghệ mang tính cách mạng nhất mà ông gặp trong đời. Theo ông, toàn bộ ngành công nghiệp sẽ định hướng xoay quanh AI. Các doanh nghiệp sẽ phân biệt nhau thông qua cách họ sử dụng hiệu quả AI thế nào. “Sự phát triển của AI về cơ bản cũng giống như việc tạo ra bộ vi xử lý, máy tính cá nhân, internet và điện thoại di động. Nó sẽ thay đổi cách mọi người làm việc, học tập, du lịch, chăm sóc sức khỏe và giao tiếp với nhau”, nhà đồng sáng lập Microsoft nói.
Ông Alex Zukin - làm việc tại Công ty nghiên cứu Wolfe (Mỹ) - gọi thời điểm này là “buổi bình minh của một thời đại mới”, đồng thời bày tỏ lạc quan về chặng đường dài hạn của Microsoft và các công ty phần mềm công nghệ khác khi nhìn cách họ đang phát triển OpenAI và ChatGPT.
KHÁNH LINH (theo AP, Bloomberg, NYT, WSJ)
