Ba mê cờ tướng bỏ cơm. Ba ngồi ở nhà bác Mười từ sáng sớm. Trưa con chạy qua mời cơm, bác Mười bảo: “Ba mày đang đem pháo dẹp xe mã người ta, không về được đâu!”. Con chân sáo chạy về, ngồi ăn cơm với mẹ trên chiếc phản bằng gỗ mít ngoại cho.
 |
| Minh họa: HOÀNG ĐẶNG |
Mẹ bảo đợt bão năm Thìn mẹ núp dưới tấm phản này mà thoát chết, nên giờ mới có con. Hồi đó mẹ bằng tuổi con, ở với bà ngoại ở Hội An, còn ông ngoại làm việc ở Cảng Đà Nẵng. Còn con, khi đó chắc đang nằm ở mắt cá chân mẹ.
Mẹ nói với con: “Ăn xong ngủ trưa rồi lấy toán ra làm, còn dám trốn đi hái sim hái điều với đi củi là mẹ chặt chân”. Chưa thấy mẹ chặt chân ai bao giờ nhưng mẹ đã từng vứt hết sách vở áo quần con ra sân khi con mê chọi cỏ gà mà quên làm bài tập làm văn, bị cô giáo phê vào vở. Nên có thể lắm, mẹ giận chặt chân con thật chứ chẳng chơi. Con hỏi: “Mẹ ơi, xe mã là gì? Pháo là gì?” Mẹ lắc đầu: “Chờ ba về rồi hỏi”.
Con chờ mãi mà ba chưa về. Con vừa làm toán vừa ngó sang nhà bác Mười. Ba ngồi trên chiếc ghế đẩu chú mục vào bàn cờ. Chắc xe với mã hấp dẫn lắm, nên ba mới không đói. Hấp dẫn cỡ như chú mèo ú Đô-rê-mon của con vậy. Con làm hết toán trong sách giáo khoa rồi, kể cả bài toán sao khó điếng khó chằn mà ba vẫn chưa về. Có xe có mã, ba nhịn đói giỏi thật. Bình thường chưa tới mười một giờ trưa ba đã hỏi con: “Khi sáng có ăn gì không mà giờ ba đói bụng quá đi!”.
Gà về chuồng ngủ hết rồi. Cơm tối mẹ đã nấu xong rồi. Trong xóm đã có nhà lên đèn mà ba vẫn chưa về. Mẹ bảo con: “Đi tắm, rồi dọn cơm mời ba về ăn”. Con qua giếng, vục từng nửa gàu đổ đầy chiếc thùng thiếc rồi múc bằng chiếc ca nhựa xối từ cổ xối xuống vì tóc con dài nên mẹ bảo phải gội riêng, ba ngày gội một lần bằng nước bồ kết mẹ luôn om sẵn trong ấm đặt trên bếp. Tắm xong con lại qua nhà bác Mười mời cơm ba. Ba chẳng nói gì hết, cứ nhìn chằm chặp vào bàn cờ. Con chẳng biết đâu là xe đâu là pháo. Con cờ nào cũng tròn tròn, nhỏ bằng chiếc bánh đậu xanh con hay mua ăn, ngọt nhưng cứng ngắt, không cắn ngay mà phải mút để nó tan mềm ra rồi mới cắn được. Bác Mười lại bảo: “Ba mày đang đưa tốt sang sông, cơm nước gì”. Con chùng bùng: “Ba không về, mẹ không để phần cơm đâu!”. Ba vẫn chẳng nói gì, khi đó con thấy bác Mười cầm một con cờ chồng lên con cờ khác, rồi rút con cờ bị chồng lên đó bỏ ra khỏi bàn cờ. Bác cười khà khà: “Mất sĩ rồi, xem chú đỡ bằng gì”. Chẳng ai thèm để ý đến con, đến lời con nói. Con vùng vằng bỏ về. Mẹ bảo: “Thôi, ăn đi. Ba mày no cờ rồi, chẳng thiết cơm nước nữa đâu!”.
Rồi mẹ phàn nàn với con. Người ta mê cái gì cũng mê sơ sơ thôi, còn ba thì mê đến chẳng còn nghĩ đến gì khác. Mẹ kể có thời ba mê câu cá, suốt ngày vác cần câu đi. Bạn ba từ thành phố về thăm, mẹ chạy đi kêu, ba cũng không về. Rốt cuộc, bạn ba phải tự tìm ra ngồi nhìn ba câu đến tối mịt thì vác cần về cùng ba. Mẹ quay sang con: “Mẹ chỉ mong đừng có dòng máu đam mê ấy chảy trong con. Con gái càng nhiều đam mê càng khổ!”.
“Bây giờ thì mẹ biết niềm mong của mẹ đã không thành. Dẫu con đã đi khối A như mẹ muốn, con cũng đã là cô giáo sáng dậy sớm soạn bài, tối thức khuya chấm bài như mẹ. Con không mê xe mã, cũng không mê câu cá như ba. Nhưng mẹ lại lo cho con hơn như đã từng lo cho ba. Bởi thứ con mê là văn chương, con dành gần như toàn bộ thời gian rỗi của mình cho việc đọc và viết. Mẹ biết, con ăn không ngon ngủ không yên vì những tứ thơ cứ lởn vởn, với những tiếng người lao xao trong đầu. Dù chưa bao giờ con vì thơ văn làm ảnh hưởng đến công việc hay học hành. Con cũng đi dạy kèm kiếm thêm đồng ra đồng vô như bao giáo viên khác. Nhưng mẹ vẫn sợ, sợ lắm. Mẹ sợ con sẽ khổ bởi những suy nghĩ khác lạ của chính mình. Ngày con còn học mẹ, chấm văn con mẹ đã thấy con có cách nghĩ khác hẳn với những đứa trẻ khác. Giờ đọc thơ văn của con, mẹ càng nhận ra điều ấy. Nhưng mẹ chẳng thể làm gì được với số phận của con. Mẹ sinh ra con, còn con được cuộc đời chọn lựa để làm người đàn bà viết văn. Bây giờ mẹ chỉ mong con hãy luôn tìm được bình yên sau mỗi trang viết…”.
Con đọc thư mẹ vào một đêm trăng nhấp nhô ngoài khung cửa. Đam mê là ngọn lửa, mẹ ạ, lúc âm ỉ, lúc bùng cháy. Càng lớn con còn nhận ra những người nhiều đam mê là những người hay bị dằn vặt. Khi ba bỏ cơm, ba bị cơn đói dằn vặt mình. Khi ngồi viết, con bị ám ảnh sáng tạo dằn vặt. Rằng cái mình viết ra có gì mới không, có gì hay không. Con cũng nhiều lần quyết tâm từ bỏ, thôi dừng lại đi, làm người đàn bà yên ổn. Nhưng chính ngay lúc đó, con lại nghe tiếng người lạo xạo trong mình. Những tứ thơ vụt qua, và con chụp bắt nó như một phản xạ bản năng. Cảm ơn mẹ đã không ngăn cản con, dù trong lòng mẹ vẫn nhiều lo lắng. Nhưng con cũng tin sướng khổ không phải đến từ việc con có viết hay không. Cho dù con bỏ viết, thì con có bỏ được những suy nghĩ của chính mình?
Mẹ ơi, đam mê là một ngọn lửa. Nếu vì sợ hãi ngọn lửa ấy sẽ thiêu cháy mình mà con dập tắt nó đi thì khi giữa đêm tối mịt mùng, con cần chút ánh sáng để biết mình đang đi có đúng hướng hay không, con sẽ phải làm sao.
Nên mẹ hãy cứ yên tâm để con đi với ngọn lửa của mình, mẹ nhé! Con gái mẹ sẽ biết cách để không đùa với lửa…
Ngô Thị Thục Trang
