Dành cho mùa nhớ

Ngày còn bé, tôi vẫn chơi thân với cô bạn tên Ly. Nhà Ly nằm cao tót trên tầng 5, mỗi Giáng sinh tôi lại được bạn mời đến nhà ăn cơm. Bữa cơm nhà bạn bình thường cũng giản dị vì bố mẹ luôn bận bịu với công việc giảng dạy, nhưng ngày Giáng sinh cực kỳ tươm tất.

Như mọi bà nội trợ của những gia đình theo đạo Thiên Chúa khác, mẹ bạn vào bếp trổ tài làm nhiều món ăn, hương thơm dậy cả gian bếp nhỏ. Chị em bạn sẽ mặc những bộ quần áo đẹp đẽ nhất và háo hức chờ đón những món quà nhỏ từ tay người lớn.

Minh họa: HOÀNG ĐẶNG

Những bữa ăn ngày Noel như vậy lạ lẫm và ấn tượng đối với tôi, một cô nhỏ gia đình không theo đạo. Không hẳn vì những món ngon mà vì những ánh mắt thành viên trong gia đình dành cho nhau và cho cả người khách nhỏ của con mình. Ánh mắt tôn trọng và ấm áp.

Tôi và Ly có lần nói với nhau về mùi cây rosemary trong bài hát Scarbroughfair mà bố Ly mở nghe trong Giáng sinh. Mùi hương chúng tôi chưa từng biết nhưng có thể hình dung ra nó cực kỳ quyến rũ trong những chiều đông sương lạnh như mùa Noel. Cho tới mãi sau này, lần đầu có một cây hương thảo từ một người bạn tặng sinh nhật, tôi vẫn nghĩ chúng tôi đã hình dung thật đúng về một mùi hương bịn rịn trong một khoảng ký ức nào đó. Ký ức đã phai mờ từ rất lâu, theo năm tháng, nhưng mùi hương thì dường như vẫn luôn còn đó.

Bạn có thấy buồn cười không khi tôi nói nhớ về một góc chợ thơm phưng phức mùi cá nướng. Mùi cá nướng thơm phức, ấm sực, chẳng còn chút hanh hao muối mặn của biển mà cứ thế, hồn nhiên bay là đà qua cánh mũi, để có khi người đi chợ phải nuốt ực nơi cuống họng.

Nơi tôi ở hiếm khi có cá nướng để ăn. Chủ yếu vẫn là cá cấp đông. Mùi vị chẳng còn. Vì thế, mùi cá nướng ở một góc chợ vẫn có một sức hấp dẫn đối với tôi, cũng như nhiều đứa con xứ Nghệ xa quê khác. Cô bạn làm ở ngân hàng khoe, hai tháng một lần mẹ lại đóng thùng cá nướng gửi vô cho ăn. Ăn ngon lắm nhưng thi thoảng vẫn nhắm mắt hình dung và thèm thuồng mùi cá nướng bay lên quyện bện với sương trong những buổi chợ chiều.

Thực tình thì mùi một bếp than hồng hướng cá thơm phức, khói bếp quyện với hơi nước từ những lát cá thu, cá ngừ trắng phau bay chờn vờn trong sương chiều nào chỉ có mỗi mùa đông. Chợ Vinh, chợ Ga, chợ Quang Trung… bán cá nướng quanh năm, những bếp than ấy cũng đỏ hồng quanh năm. Mà tôi, đứa con ở phía không quê đã lâu vẫn hoài nhớ vào mỗi mùa đông lạnh.

Sáng nay trời phương Nam se lạnh. Lại có mưa phùn lây rây như mùa đông phương bắc. Tôi đốt tinh dầu quế và nhận ra thứ mùi đến từ ký ức, có thể len thật sâu trong tận tâm can mình. Chẳng hiểu vì lẽ gì, có thể vì mùi quế đã gắn với tôi bao năm tháng tuổi nhỏ.

Ngày nhà tôi ở cạnh rạp Bến Thủy, mỗi sáng mùa đông vẫn thường cùng dì tôi đi bộ đến lớp. Dì tôi học Đại học Vinh, tôi học tiểu học Trung Đô. Đi cùng nhau hơn 1km từ nhà tới chợ Trung Đô thì tới ngã ba, hai dì cháu tẽ ra làm hai nhánh. Cách nhà tôi vài trăm mét là bà cụ già ngồi khom lưng bán chè xanh và vài thứ quà vặt, trong đó có một bao quế khô treo lơ lửng một góc hàng. Mùa đông, mỗi sáng dì vẫn mua một dúm quế nhỏ nơi bà cụ ấy. Hai dì cháu vừa đi bộ, vừa thu lu trong áo ấm, khăn ấm, chuyện trò và nhấm nháp từng chút quế cay xè bỏng lưỡi. Vị cay nồng của quế giúp ấm bụng, hương thơm nồng của quế giúp quên đi cái lạnh đang chờm hờm bên mình. Tới ngã ba chia tay nhau, dì luôn dành cho tôi hết số quế còn lại. Dì đứng lại nhìn cháu bước đi một quãng, lẫn trong sương mai rồi mới đi tiếp. Mùi thơm của những thanh quế nhỏ ấm nồng trong tay trong những ngày đông sương giá vẫn còn tới tận giờ.

Cũng là hương quế, bà mự tôi quê Anh Sơn, thi thoảng vẫn có người nhà gửi ít quế khô từ rừng xuống. Những thanh quế nâu xỉn, thô ráp mà hương thơm quyến rũ hơn hết thảy những mùi thơm nào xung quanh nó. Quế bà để trong một góc nhà, thơm phức dễ chịu. Bà nói hương quế giúp đuổi muỗi, tẩy uế, thanh lọc không khí trong nhà, rất tốt cho sức khỏe. Bà giúi cho tôi một bó quế nhỏ. Bó quế nhỏ ấy đặt ở góc phòng tôi. Mỗi khi nằm đọc sách, ngồi học bài hay đơn giản là mở một giai điệu về mùa đông, uống một tách trà nóng và nghe hương quế vẩn vơ bên mình. Chỉ thế thôi đủ để giữ một căn phòng ấm, quên đi trời đất lạnh phía ngoài ô cửa.

Sáng hôm qua sau khi đưa con đi học, ăn sáng xong, tôi đốt chút tinh dầu rosemary, mở bài hát Scarbroughfair – bài hát thức dậy những đam mê thời hàm tiếu xưa cũ, châm một ấm trà hoa hòe thơm dịu. Đơn giản chỉ để “chiều” lòng mình một chút trước khi làm việc.

Và tôi biết ơn những ngày Sài Gòn đỏng đảnh mưa phùn, gió lành lạnh học đòi làm mùa đông như những buổi sáng áp thấp này. Vì những sáng như sáng nay, tôi biết có rất nhiều người đồng cảm với mình, ngẫm nhớ về một mùa đông chưa bao giờ cũ. Sáng nay đốt chút tinh dầu quế và nghe Quang Lý hát “Làm sao về được mùa đông. Mùa thu cây cầu đã gãy…”. Bài hát ấy tôi nghe suốt một thời thiếu nữ, vào những sáng mùa đông ở Sài Gòn. Không một vòng tay ôm, không một bàn tay nắm.

Sáng nay vẫn nghe lại bài hát cũ mà thấy lòng mình dịu dàng, không còn nỗi cô đơn thảng thốt cũ. Thực tình cây cầu nào đó đã gãy rồi thì mình cũng có thể nối những nhịp cầu khác để tìm về những ấm áp mùa cũ mà, phải không người ơi? Giả dụ như một nhịp cầu thật mềm, thật dịu như những hương thơm đã theo mình đi cùng tháng năm…

VÕ THU HƯƠNG