Đi qua khu nhà Chính phủ Na Uy ở Thủ đô Oslo, nằm trên bờ biển phía nam của đất nước, nơi nổi tiếng với không gian xanh và các nhà bảo tàng, thật khó để bỏ qua bức tranh tường bằng bê-tông hoành tráng chiếm vị trí trung tâm. Bức tranh có tên The Fishermen (Ngư dân), mô tả ba người trên thuyền kéo theo mảng lưới cùng ánh nắng rực rỡ với những đường nét không thể nhầm lẫn của họa sĩ Pablo Picasso, người tạo ra nó vào năm 1970, với sự hợp tác của một nghệ sĩ người Na Uy Carl Nesjar. Đây là một trong năm bức tranh trong khu nhà phức hợp chính phủ do hai người thực hiện.
 |
| Janne Wilberg, Giám đốc Di sản văn hóa của Oslo. |
Carl Nesjar (1920-2015), họa sĩ người Na Uy, nổi tiếng qua sự cộng tác với Pablo Picasso. Trong gần hai mươi năm phục vụ với tư cách là “nhà chế tạo được chọn” của Picasso - họa sĩ đã biến những bức vẽ phác thảo của Picasso và các mô hình thành những tác phẩm điêu khắc quy mô. Đây là tác phẩm nghệ thuật đầu tiên của Picasso thực hiện bằng bê-tông, với sự hợp tác của một công ty xây dựng Na Uy kết hợp giữa tradecraft (thủ công thương mại) và nghệ thuật và được gọi là “Bê-tông cát mịn đen của Na Uy”.
 |
| Họa sĩ Carl Nesjar và Pablo Picasso. |
Cặp đôi Carl Nesjar và Picasso cộng tác từ cuối những năm 1950 cho tới khi Picasso qua đời vào năm 1973, tạo ra khoảng 30 tác phẩm. Một số bức tranh tường nổi tiếng nhiều nơi, đặc biệt ở tòa nhà Chính phủ Na Uy, trung tâm thủ đô Oslo, hiện đang bị đe dọa.
Picasso chưa bao giờ đến Oslo, thay vào đó ông cung cấp các bản phác thảo và trên cơ sở đó, họa sĩ Nesjar đã chế tác các tác phẩm hoành tráng khắc trên bê-tông bằng phương pháp phun cát của ông. Nơi đây gọi là khu nhà Y nằm trong quần thể khu nhà chính phủ Oslo, được xem như một biểu tượng của nền dân chủ xã hội và khu vực này được lên kế hoạch để phá hủy. Đối với bức tranh tường, The Fishermen, có thể được di chuyển ở nơi khác.
 |
| Tranh tường “Ngư dân” của Picasso trên mặt trước tòa nhà, khu Y. |
Chính phủ Na Uy đã quyết định theo đuổi kế hoạch phá hủy và di dời bức tranh tường của Picasso và Nesjar trước sự phẫn nộ của các nhà bảo tồn, kiến trúc sư và chính trị gia. Statsbygg, cơ quan quản lý bất động sản của Na Uy, tuyên bố vào cuối tháng 9 sẽ trao một hợp đồng cho một nhóm công ty kiến trúc cao cấp để thiết kế lại khu phố này, và theo yêu cầu của chính phủ, sẽ thay thế khối nhà Y bằng một tòa nhà hình tam giác với một mặt tiền ngang và xây một hàng văn phòng dọc. Những người phản đối quyết định này là sự sỉ nhục đối với di sản nghệ thuật của đất nước Na Uy và toàn cầu, và là sự đầu hàng đối với Breivik (Anders Behring Breivik, kẻ khủng bố đã tấn công vào khu vực này ở Na Uy năm 2011).
Janne Wilberg, Giám đốc Di sản văn hóa của Oslo, nói với tờ New York Times: “Chúng tôi không muốn bộ phải phá bỏ tòa nhà khi mà kẻ khủng bố không thể làm được điều đó”.
 |
| Hình ảnh trong khu nhà Chính phủ Na Uy bị khủng bố năm 2011. |
Quyết định gây tranh cãi này đã gây ra những cuộc tranh luận khốc liệt, không chỉ vì công trình kiến trúc: tòa nhà này thực sự rất đặc biệt, bởi vì ở mặt trước khu nhà đang có bức tranh do Picasso thiết kế và Carl Nesjar thực hiện.
Jan Tore Sanner, Bộ trưởng Bộ Địa chính Na Uy cho rằng: “Đây là những tác phẩm nghệ thuật quan trọng nhất, và chúng tôi suy đoán là chúng sẽ được chuyển tới một viện bảo tàng hoặc được tái tạo vào một tòa nhà khác của chính phủ”. Jørn Holme, người đứng đầu cơ quan Di sản văn hóa Na Uy cho biết: “Nếu các tòa nhà bị phá hủy và những bức tranh tường được tái tạo, lồng ghép vào những bức tranh mới hoặc được đưa tới một địa điểm khác, chúng sẽ không còn là những tác phẩm nguyên bản của Picasso”.
HOÀNG ĐẶNG (Theo New York Times)
