Vị thành niên, thanh niên (VTN-TN) là nhóm dân số đặc thù và chiếm tỷ trọng cao, là nguồn nhân lực kế cận nên luôn được xã hội đặc biệt quan tâm. Việc thiếu kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản (CSSKSS) ở lứa tuổi này có thể dẫn đến những hành vi lệch lạc so với chuẩn mực văn hóa, thậm chí vi phạm pháp luật...
 |
| Học sinh nữ Trường THPT Nguyễn Hiền tham gia sinh hoạt về chăm sóc sức khỏe sinh sản. |
Đề án “Cải thiện tình trạng cho VTN-TN giai đoạn 2016-2020” của Tổng cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ, Bộ Y tế) đề ra các mục tiêu cụ thể như: giảm 50% số VTN-TN có thai ngoài ý muốn vào năm 2020; tăng tỷ lệ điểm cung cấp dịch vụ CSSKSS và thực hiện KHHGĐ thân thiện với VTN-TN lên 75% vào năm 2020; 50% cha mẹ có con trong độ tuổi VTN-TN ủng hộ, hướng dẫn, hỗ trợ con cái chủ động tìm hiểu thông tin, kiến thức và tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ CSSKSS... Đạt được các chỉ số trên sẽ góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế-xã hội, nhất là đóng góp vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe, thực hiện thành công các mục tiêu phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và cải thiện đời sống nhân dân.
Tuy nhiên hiện nay, tình trạng thiếu kiến thức về CSSKSS VTN-TN dẫn đến kết hôn sớm, nạo phá thai, sẩy thai, tử vong khi sinh... vẫn diễn ra và khó kiểm soát. Việc này không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến người trong cuộc mà còn là gánh nặng trong mỗi gia đình bởi các yếu tố kinh tế, sức khỏe, tâm lý, sâu rộng hơn là ảnh hưởng đến cộng đồng, xã hội. Các dịch vụ tư vấn về nội dung CSSKSS chủ yếu chỉ dừng lại ở tuyên truyền, giáo dục và tập trung hướng đến nhóm đối tượng phụ nữ trưởng thành mà chưa quan tâm đúng mực đến nhóm VTN-TN; chưa có nhiều cơ sở cung cấp dịch vụ CSSKSS chuyên biệt và thân thiện cho VTN-TN cũng như những cách tiếp cận phù hợp để VTN-TN không còn e ngại, xấu hổ khi nói về chuyện giới tính, CSSKSS; các gia đình thường không hợp tác khi có những vấn đề liên quan xảy ra... Việc VTN-TN nhận thức chưa chính xác, không được quan tâm, định hướng đúng đắn về giáo dục giới tính, CSSKSS dễ dẫn đến những hành động nông nổi, bản năng.
Tại Đà Nẵng, số người trong độ tuổi VTN-TN chiếm tỷ lệ không nhỏ trong thành phần dân số. Thời gian qua, dưới sự quan tâm, vào cuộc của các cấp, ngành với nhiều hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, những tồn tại tiêu cực về công tác dân số đã giảm dần. Bà Phùng Thị Hương Hạnh, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ thành phố cho biết: “Vấn đề CSSKSS VTN-TN luôn được chính quyền và ngành chủ quản quan tâm chỉ đạo thực hiện. Một trong những cách làm thường xuyên và hiệu quả là phối hợp với Sở GD&ĐT tổ chức hoạt động ngoại khóa ở 24 trường THPT trên toàn thành phố, với hơn 4.000 lượt học sinh tham gia, từ đó khơi gợi và cung cấp những kiến thức cần thiết cho các em một cách tự nhiên, nhẹ nhàng và thân thiện nhất”. Bên cạnh đó, các loại tài liệu, tập sách, sách bỏ túi cũng đã được gửi đến các em nhằm cung cấp khá đầy đủ kiến thức về giới, sức khỏe sinh sản. Các hoạt động tuyên truyền cũng được cán bộ của Chi cục phối hợp tổ chức tại các khu dân cư, cơ quan, doanh nghiệp nhằm hướng vào những đối tượng VTN-TN. Ngoài ra, Chi cục DS-KHHGĐ thành phố duy trì sinh hoạt, nhân rộng các câu lạc bộ tiền hôn nhân; định hướng các hoạt động chú trọng hơn nữa đến nhóm dân số VTN-TN nhằm giảm tối đa tình trạng mang thai, phá thai, sinh con ngoài ý muốn; góp phần nâng cao chất lượng CSSKSS và sức khỏe nói chung của VTN-TN.
Để VTN-TN có đầy đủ kiến thức về thể chất cũng như tinh thần, tự tin bước vào ngưỡng cửa cuộc đời, rất cần sự chung tay của các cấp, ngành, đoàn thể, đặc biệt là vai trò của gia đình. Trong thời gian qua, Đoàn Thanh niên 56 phường, xã trên địa bàn thành phố thực hiện rất tốt mô hình Tư vấn tiền hôn nhân. Đây cũng là mô hình có sự phối kết hợp của Đoàn Thanh niên các cấp với ngành dân số. Theo anh Nguyễn Bích Hổ, Bí thư Đoàn Thanh niên phường An Hải Đông (quận Sơn Trà), Chủ nhiệm CLB Tiền hôn nhân cho biết, nhờ đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền CSSKSS nên học sinh trên địa bàn phường đã nâng cao nhận thức, không còn tâm lý e ngại khi đề cập đến vấn đề này. Thông qua buổi tuyên truyền, các đoàn viên thanh niên có thêm kiến thức cơ bản về vấn đề giới tính, phát triển tâm sinh lý lứa tuổi dậy thì, sức khỏe tình dục, các biện pháp tránh thai an toàn và cách phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục...
Bài và ảnh: MINH PHÚC
