Cách nào đối phó với hậu quả của cơn say?

Các nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng trung bình một người Anh thích rượu bia sẽ mất khoảng 252 tiếng mỗi năm trong tình trạng nôn nao sau cơn say, gây ra tổn thất lớn về năng suất lao động.

Chỉ có một cách đảm bảo bạn không rơi vào tình trạng này là không uống rượu bia. Tuy nhiên, nếu nhất định phải uống, thì tốt hơn hết bạn nên ăn gì đó lót dạ và uống nhiều nước, đồng thời uống rượu bia ở mức độ vừa phải và có trách nhiệm.

Pedram Kordrostami, làm việc tại Dịch vụ Y tế quốc gia Anh NHS, đã chỉ ra những hậu quả của việc uống rượu bia, từ đau nhức cơ cho đến lo âu vào ngày hôm sau, và làm thế nào để khắc phục chúng.

Buồn nôn và nôn

Có thể nói đây là một trong những triệu chứng khó chịu nhất, buồn nôn là triệu chứng thường thấy sau khi uống quá nhiều. Có ba nguyên nhân dẫn đến điều này:

- Cồn về cơ bản là một chất độc, vì thế nó gây kích ứng và gây viêm lớp niêm mạc dạ dày, khiến niêm mạc dạ dày rơi vào tình trạng dễ bị tổn thương.

- Cồn kích thích sản sinh a-xít trong dạ dày, gây cảm giác đầy bụng khó tiêu sau khi uống.

- Cồn làm chậm việc đẩy thức ăn từ dạ dày xuống ruột non, dẫn đến thức ăn lưu ở trong dạ dày lâu hơn.

Vì thế, kích ứng niêm mạc dạ dày kết hợp với tăng sản sinh a-xít và chậm làm rỗng dạ dày dẫn đến cơ thể cảm thấy bồn nôn và khó chịu

Cách chữa: Một trong những vị thuốc chống say tự nhiên tốt nhất là gừng. Một vài nghiên cứu cho thấy thành phần gingerol có trong gừng ức chế những thụ thể gây buồn nôn.

Gừng tốt đến nỗi còn được các bác sĩ khuyên dùng cho phụ nữ mang thai vì nó giúp làm dịu cảm giác nghén. Thử một thuốc chống a-xít dạ dày và uống trà gừng, vì cả hai đều giúp ích sau một tối nhậu say.

Mất nước

Cồn là một chất lợi tiểu, nó khiến cơ thể tạo ra nhiều nước tiểu hơn do làm giảm sản sinh một hoóc-môn trong não là ADH chịu trách nhiệm tái hấp thu nước từ thận.

Ví dụ, khi uống 560ml bia cơ thể sẽ mất thêm khoảng 280ml nước. Điều này cộng với cả một đêm dài sẽ khiến cơ thể thiếu một lượng nước lớn.

Không chỉ bị mất nhiều nước hơn bình thường, mà tác dụng lợi tiểu của cồn cũng khiến cơ thể bị mất những chất điện giải thiết yếu, khiến thận phải làm việc vất vả hơn để giữ cân bằng. Xét tổng thể, mất nước là một yếu tố chính khiến gây ra cảm giác chếnh choáng sau cơn say.

Cách chữa: Nếu có thể nhớ được, bạn hãy uống một cốc nước nhỏ giữa mỗi lần nâng ly để bổ sung phần nước bị mất. Một lợi ích nữa là nó làm giãn khoảng cách giữa mỗi lần nâng ly. Điều này có thể giúp bạn đỡ nôn nao vào ngày hôm sau hơn vì gan sẽ có nhiều thời gian để xử lý từng lượng cồn một.

Đau đầu

Đây chắc chắn là một trong những triệu chứng thường thấy nhất và cũng khó chịu nhất.

Đặc tính thư giãn của đồ uống có cồn đồng nghĩa với việc là khi uống chúng, các mạch máu sẽ giãn ra. Đây cũng là lý do vì sao nhiều người thấy đỏ mặt hoặc nóng bừng khi uống.

Rượu bia cũng làm giãn các mạch máu trong não. Điều này – cũng như mất và sự độc hại của cồn đối với não – góp phần vào cảm giác đau đầu “kinh điển” sau cơn say.

Giãn mạch máu trong não cũng là một trong những giả thuyết về nguyên nhân gây đau nửa đầu.

Cách chữa: Các thuốc giảm đau như paracetamol hay ibuprofen sẽ làm giảm phần nào sự khó chịu. Tuy nhiên bạn nên biết rằng các thuốc giảm đau chống viêm như ibuprofen có thể làm giảm lớp niêm mạc bảo vệ dạ dày, khiến dạ sàng mẫn cảm hơn với sự kích ứng của a-xít dịch vị.

Lo âu

Đồ uống có cồn và lo âu có mối liên hệ phức tạp và không có một nguyên nhân duy nhất nào. Cồn ức chế hệ thần kinh, khiến bạn cảm thấy thư giãn hơn và phản ứng chậm hơn.

Khi cồn rời khỏi máu, não bộ đột nhiên “thức giấc”, khiến nó “cuống cuồng” hoạt động trở lại. Đây được gọi là “hiệu ứng hồi ứng” của cồn. Nguyên nhân là do sự tràn ngập của các chất dẫn truyền thần kinh trong não sau một đêm ức chế và có thể khiến bạn cảm thấy bồn chồn và căng thẳng.

Cách chữa: Khi nói đến cảm giác chếnh choáng sau cơn say, thì các phương thuốc cổ truyền như trà hoa cúc đã được sử dụng trong hàng thế kỷ để làm dịu và trấn tĩnh hệ thần kinh. Việc đi bộ và hít thở không khí trong lành cũng là một cách để giúp đầu óc tỉnh táo trở lại.

Tuy nhiên bạn nên nói chuyện với bác sĩ nếu nhận thấy rượu bia ảnh hưởng đến sức khoẻ tâm thần.

Mệt mỏi và đau nhức cơ

Ngoài việc có thể phải thức rất khuya bên bàn nhậu, đồ uống có cồn còn làm tăng lượng công việc của gan, buộc nó phải phải hoạt động hết công suất để đào thải các chất độc do quá trình giáng hóa cồn tạo ra.

Một trong những phụ phẩm chính của chuyển hóa cồn là acetaldehyde - một chất tạo nên các gốc tự do. Gan phải tao ra các chất chống oxy hoá để đối phó với các gốc tự do trước khi chúng gây tổn hại.

Tuy nhiên, rượu bia có thể làm tăng mạnh khối lượng công việc của gan và vượt quá tuyến phòng ngự chống ô-xy hóa, khiến các phụ phẩm độc hại ứ đọng lại. Các gốc tự do kích thích phản ứng chống viêm khiến bạn cảm mệt mỏi và kiệt sức vào buổi sáng hôm sau.

Cách chữa: Cách duy nhất chữa trị được tình trạng này là uống với tốc độ sao cho gan có thể xử lý và thải các chất độc hại khỏi cơ thể trước khi các chất độc bắt đầu tích tụ. Tốc độ này phụ thuộc vào cân nặng, chiều cao và giới tính, nhưng thường là khoảng 1 đơn vị cồn/ giờ, ví dụ một ly rượu gin pha tonic

Rối loạn giấc ngủ

Bạn đã bao giờ tỉnh giấc vào lúc tờ mờ sáng sau một đêm nhậu say và tự hỏi sao mình lại thức dậy vào giờ này ?

Mặc dù cồn là một loại thuốc an thần, song nó ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giấc ngủ. Đồ uống có cồn ngăn não bộ tiến vào những giai đoạn ngủ sâu hơn, còn gọi là giác ngủ REM (rapid eye movement - giấc ngủ mắt chuyển động nhanh).

REM là giai đoạn mà não bộ có thể tái tạo và “cài đặt lại”, giúp bạn chuẩn bị cho ngày mới. Đồ uống có cồn khiến bạn ngủ nông hơn và dễ bị gián đoạn, là lý do khiến bạn thức dậy nhiều lần trong đêm.

Vì vậy, mặc dù dễ chìm vào giấc ngủ, việc duy trì chất lượng của giấc ngủ có thể khá khó khăn và khiến bạn mệt mỏi vào ngày hôm sau.

Cách chữa: Cách chữa duy nhất là thử giãn đầu óc và đi ngủ trở lại.

Kém minh mẫn

Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rượu bia làm giảm các chức năng nhận thức bao gồm thơi gian phản ứng chậm, khó tập trung và suy giảm khả năng giải quyết vấn đề.

Cảm thấy đầu óc mơ hồ hoặc không nhớ rõ là một vấn đề thực tế nếu bạn uống quá nhiều.

Không có nguyên nhân duy nhất nào đằng sau hiện tượng này, sự kết hợp giữa mệt mỏi, thiếu ngủ và mất nước khiến bạn không ở trong trạng thái tốt nhất.

Cách chữa: Bình thường khi cảm thấy mệt mỏi và thiếu tập trung, điều đầu tiên bạn làm là uống một cốc cà phê. Tuy nhiên khi nôn nao vì say, điều này là thứ bạn nên tránh.

Cà phê là một chất kích thích,  nó khiến tim đập nhanh hơn bình thường và chỉ khiến tình trạng của bạn tệ hơn. Caffein cũng là một chất lợi tiểu, khiến cơ thể mất thêm nước. Thay vì cà phê, bạn nên chọn uống nước hoa quả như nước cam do chúng chứa nhiều đường tự nhiên và vitamin giúp não bộ hồi phục và trỏ lại bình thường nhanh hơn.