Nhận lời mời của Tổng thống Mỹ Barack Obama, Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang sẽ thăm chính thức Mỹ từ ngày 24 đến 26-7.
Việt Nam và Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 12-7-1995, trao đổi Đại sứ lần đầu tiên vào tháng 7-1997, mở Tổng Lãnh sự quán Mỹ tại thành phố Hồ Chí Minh và Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại San Francisco vào tháng 11-1997, Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Houston vào tháng 3-2010.
 |
| Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh gặp gỡ người đồng cấp Mỹ John Kerry tại Hội nghị Đông Á lần thứ 3 ở Brunei ngày 2-7-2013. Ảnh: AP |
Gác lại quá khứ, hướng tới tương lai
Kể từ khi Việt Nam và Mỹ bình thường hóa quan hệ đến nay theo tinh thần “gác lại quá khứ, hướng tới tương lai,” quan hệ hai nước đã phát triển tích cực trên nhiều lĩnh vực. Chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang diễn ra trong lúc quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ tiếp tục được thúc đẩy, nhất là về kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học kỹ thuật và giáo dục. Các cơ chế hợp tác cụ thể được thiết lập và đang triển khai trên nhiều lĩnh vực.
Hai bên đã tiến hành 5 chuyến thăm cấp cao. Về phía Mỹ có các chuyến thăm của Tổng thống Bill Clinton (năm 2000), Tổng thống G.W.Bush (năm 2006) tới Việt Nam. Về phía Việt Nam có các chuyến thăm của Thủ tướng Phan Văn Khải (năm 2005), Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết (năm 2007), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (năm 2008) tới Mỹ.
Trong các chuyến thăm cấp cao lẫn nhau, hai bên đã ra 3 Tuyên bố chung, trong đó khẳng định mong muốn xây dựng “quan hệ đối tác tích cực, hữu nghị, xây dựng, hợp tác nhiều mặt, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi”. Về kinh tế - thương mại, hai nước đã ký Hiệp định Thương mại song phương Việt - Mỹ (BTA), Hiệp định Dệt-may, Hiệp định Hàng không, Hiệp định khung hợp tác về kinh tế và kỹ thuật, Hiệp định vận tải biển, Hiệp định khung về thương mại và đầu tư (TIFA)… Việt Nam tham gia đàm phán Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) với Mỹ và 9 nước khác. Hai bên đã đàm phán vòng 3 Hiệp định tránh đánh thuế hai lần.
Kể từ khi Hiệp định BTA có hiệu lực (năm 2001) đến nay, quan hệ thương mại giữa hai nước tăng nhanh. Năm 2005, Mỹ trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều liên tục tăng trong những năm gần đây, năm 2012 đạt 24,5 tỷ USD, tăng 14% so với năm trước đó.
Tính đến tháng 5-2013, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 11 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm ngoái; tổng vốn đầu tư trực tiếp (FDI) của Mỹ vào Việt Nam đạt 10,5 tỷ USD, đứng thứ 7 trong số các quốc gia, vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với 658 dự án. Hiện nhiều công ty Mỹ kinh doanh tại Việt Nam, trong đó có những công ty lớn, đầu tư lâu dài, ổn định.
Ở lĩnh vực khoa học-công nghệ, hai nước đã thành lập Ủy ban hỗn hợp hợp tác khoa học - công nghệ, đồng thời đang phát triển “quan hệ đối tác kiểu mẫu” trong nghiên cứu về biến đổi khí hậu và khắc phục hậu quả biến đổi khí hậu, nước biển dâng.
Hiện nay, tại Mỹ có khoảng 16.000 sinh viên, thực tập sinh Việt Nam đang theo học, đứng đầu trong các nước Đông Nam Á và đứng thứ 8 trong số các nước có nhiều sinh viên học tập tại Mỹ. Bộ Giáo dục hai nước đã ký kết biên bản ghi nhớ về việc lập nhóm chuyên trách giáo dục nhằm thúc đẩy hợp tác giáo dục đại học giữa hai nước.
Hai nước cũng đã ký kết Hiệp định về hợp tác y tế và khoa học, tạo cơ sở pháp lý thúc đẩy hợp tác y tế và khoa học; Khung hợp tác đối tác giữa hai Chính phủ trong lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2010-2015...
Gần 80 triệu USD tẩy độc da cam/dioxin
Về vấn đề chất độc da cam/dioxin, trong giai đoạn 2007-2013, Chính phủ Mỹ đã thông qua các khoản tài trợ 79,5 triệu USD cho vấn đề tẩy độc; 11 triệu USD trợ giúp về y tế cho người khuyết tật, trong đó có các nạn nhân chất độc da cam/dioxin và 54 triệu USD cho dự án “Tẩy độc môi trường ô nhiễm dioxin tại sân bay Đà Nẵng.” Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) đang phối hợp với Việt Nam đánh giá môi trường ô nhiễm tại Biên Hòa; đây sẽ là cơ sở pháp lý và khoa học để phía Mỹ tham gia xử lý dioxin tại Biên Hòa như đang thực hiện tại Đà Nẵng.
Trong hợp tác rà phá bom mìn, từ năm 1999, Bộ Ngoại giao Mỹ bắt đầu viện trợ trang thiết bị phục vụ dò tìm, xử lý bom mìn tại Việt Nam và dự án “Điều tra, khảo sát, đánh giá tác động của sự ô nhiễm bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh ở Việt Nam” trị giá 12 triệu USD.
Quan hệ hai nước trong lĩnh vực an ninh quốc phòng từng bước được tăng cường. Từ năm 2010, hai bên tiến hành đối thoại về chính sách quốc phòng cấp Thứ trưởng. Năm 2011, hai bên ký kết Bản ghi nhớ về thúc đẩy hợp tác quốc phòng song phương.
Việt Nam tiếp tục tham gia chương trình đào tạo tiếng Anh, hợp tác quân y, duy trì đón tàu hải quân của Mỹ thăm cảng Việt Nam hằng năm, cho phép Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương thực hiện một số chương trình hỗ trợ nhân đạo tại các địa phương. Hai bên tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực tìm kiếm, cứu nạn...
|
Việt Nam có tầm quan trọng với Mỹ Đánh giá về chuyến thăm chính thức Mỹ của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel cho rằng, đây sẽ là sự kiện đặc biệt trong quan hệ hai nước và Việt Nam có tầm quan trọng với Mỹ. Phát biểu trước báo giới tại thủ đô Washington ngày 22-7 (giờ địa phương), ông Russel cho rằng, chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Trương Tấn Sang sẽ là một cột mốc lịch sử. Việt Nam ở gần trung tâm của chính sách tái cân bằng của Mỹ ở châu Á. Việt Nam nổi lên như một quốc gia có tầm quan trọng ở Đông Nam Á, đặc biệt có vai trò lớn trong ASEAN, nhất là trong bối cảnh Mỹ đang gắn kết mạnh mẽ với khu vực này nhằm củng cố sức mạnh của một tổ chức khu vực được thành lập dựa trên các khuôn khổ luật định và sự đồng thuận. Ông Russel cũng nhấn mạnh: Việt Nam là đối tác đàm phán quan trọng của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Hơn nữa, theo Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam có thể là nước thu được kết quả tích cực nhất từ một hiệp định hợp tác có tiêu chuẩn và có khuôn khổ hợp tác thương mại cao như thế. Cũng theo ông Russel, chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang mang nhiều ý nghĩa, là cơ hội để tăng cường hợp tác giữa hai nước về các vấn đề chiến lược ở khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông. Đây cũng là cơ hội để Mỹ tăng cường hợp tác với ASEAN và chuẩn bị cho chuyến công du sắp tới của Tổng thống Obama đến Brunei tham dự Hội nghị thượng đỉnh Đông Á (EAS). Ngoài ra, đây cũng là dịp để hai bên trao đổi về vấn đề biến đổi khí hậu, nhất là trong những vấn đề cụ thể mà Mỹ có thể hợp tác, trợ giúp Việt Nam củng cố năng lực và khai thác nguồn năng lượng, đóng góp vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu. Ông Russel cho biết, chủ đề lớn nhất trong cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo Việt Nam và Mỹ là Hiệp định TPP, vốn được lãnh đạo các nước tham gia đàm phán cam kết hoàn tất vào cuối năm nay. Cũng trong chuyến thăm này, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang sẽ dự tiệc chiêu đãi do Ngoại trưởng Mỹ John Kerry chủ trì, người đã 17 lần tới thăm Việt Nam kể từ khi còn là Thượng nghị sĩ và Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện. |
TTXVN
