Mặc dù đã có những quy định siết chặt về kinh doanh thuốc lá, nhưng hiện nay, tại Đà Nẵng cũng như nhiều địa phương trong cả nước, tình hình kinh doanh và buôn lậu thuốc lá vẫn phức tạp.
Mua bao nhiêu cũng có
Ghé vào một cơ sở kinh doanh tạp hóa trên đường Ông Ích Khiêm (quận Hải Châu), chúng tôi hỏi mua một cây thuốc lá. Chưa đến 5 phút, chủ quán đon đả mang ra ngay và “quảng cáo” có rất nhiều loại thuốc khác nhau, muốn mua loại nào và mua bao nhiêu cũng có. Khảo sát một vòng quanh thành phố, chúng tôi thấy mua thuốc lá rất dễ, có thể mua ngay tại quán nhậu, quán cà-phê, thậm chí quán nước bên đường; chưa kể tại các nhà hàng, quán nhậu vẫn thường thấy toàn các thiếu nữ xinh đẹp tiếp thị thuốc lá.
Khi chúng tôi thắc mắc: “Chị buôn bán thuốc lá có biết phải theo những quy định gì không?”, chủ quầy tạp hóa lắc đầu: “Người ta mua thì bán kiếm ít đồng lời chứ quy định gì. Bán mà còn hỏi tuổi, giấy tờ thì họ bỏ đi liền, không thèm quay lại”.
Trong khi đó, theo Luật số 09/2012/QH13 của Quốc hội (Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá) và Nghị định 67/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định các thương nhân bán buôn và bán lẻ thuốc lá phải có giấy phép kinh doanh thuốc lá, mỗi thương nhân chỉ được cấp một giấy phép cho một sản phẩm cụ thể; các điểm bán lẻ thuốc lá không được bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi. Tuy nhiên, hầu hết người bán không muốn và không thể bắt người mua xuất trình… chứng minh nhân dân.
Người bán đã vậy, còn người mua thì vô tư hút tại các bến xe, nhà hàng, quán cà-phê… - những nơi tập trung đông người, mặc cho người xung quanh nhăn mặt khó chịu. “Mình hút thuốc quen rồi, chưa bỏ được. Cũng biết hút thuốc hại sức khỏe lắm nhưng biết làm sao!”, anh Nguyễn Minh Huân (34 tuổi, ở quận Thanh Khê) cho biết.
Tại nhiều quán Internet trên đường Thanh Thủy, Ông Ích Khiêm (quận Hải Châu), có khá nhiều thanh-thiếu niên vừa chơi trò chơi điện tử, vừa phì phèo điếu thuốc trên môi. “Tụi bạn em đứa nào cũng sành điệu, biết nhảy và hút thuốc để chứng tỏ bản lĩnh của mình”, một cậu bạn tóc nhuộm vàng khoảng 13-14 tuổi vừa hút thuốc, vừa nói. Chị Ba, chủ quán Internet trên đường Thanh Thủy, cho biết khách đến hút thuốc rất nhiều nhưng nếu nhắc nhở thì có thể sẽ mất khách ngay.
Buôn lậu thuốc lá: phạt cao nhất 15 năm tù
Để đáp ứng nhu cầu và cũng vì lợi nhuận cao nên tình trạng buôn lậu thuốc lá rất phức tạp. Thời gian qua, Chi cục Quản lý thị trường Đà Nẵng đã đẩy mạnh công tác kiểm tra, kiểm soát mặt hàng thuốc lá điếu nhập lậu. Trong 6 tháng đầu năm nay, chi cục đã xử lý 31 vụ với tổng số tiền thu xử phạt hơn 400 triệu đồng, tịch thu 21.264 bao thuốc lá. Chi cục cũng đã xử lý kịp thời, hiệu quả các tụ điểm kinh doanh trái phép thuốc lá điếu nhập lậu, dẹp bỏ tình trạng bày bán công khai thuốc lá ngoại nhập lậu.
Theo ông Nguyễn Nho Hậu, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường, phần lớn các vụ việc vi phạm về vận chuyển, kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu trong năm chủ yếu xử phạt hành chính, vì số lượng thuốc lá nhập lậu bị thu giữ thường chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Phương thức vận chuyển thuốc lá cũng thay đổi hơn so với trước đây, các đối tượng buôn lậu ngày càng tinh vi hơn, như giấu thuốc lá nhập lậu trong cabin, mui, gầm xe…
“Để hạn chế tối đa lượng thuốc lá điếu tuồn vào thị trường, chúng tôi đã phối hợp với các lực lượng chức năng như cảnh sát kinh tế, cảnh sát giao thông trong công tác kiểm tra, kiểm soát; phát hiện và xử lý nghiêm hành vi vi phạm của các cửa hàng, tụ điểm, đối tượng lưu trữ, vận chuyển, buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu trên thị trường”, ông Hậu cho biết. Cũng theo ông Hậu, hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá điếu nhập lậu dưới 4.500 bao sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, có thể bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm; dưới 13.500 bao bị phạt tù từ 3-7 năm; từ 13.500 bao trở lên bị phạt tù từ 7-15 năm.
KIM NGÂN
