Phải có cơ chế kiểm soát quyền lực

Phân cấp, phân quyền để tăng tính tự chủ, hiệu lực, hiệu quả điều hành, quản lý nhưng cũng tăng trách nhiệm; đồng thời, quy trách nhiệm cũng có địa chỉ cụ thể. Phân cấp, phân quyền chỉ thực sự phát huy khi đồng thời phải có cơ chế, có công cụ kiểm soát, giám sát một cách chặt chẽ những việc, lĩnh vực được phân cấp, phân quyền.

Phân cấp, phân quyền có ý nghĩa đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành của các đơn vị, địa phương. TRONG ẢNH: Quận Cẩm Lệ triển khai quy định liên thông thủ tục hành chính.

Ông Đặng Công Ngữ, nguyên Giám đốc Sở Nội vụ, nhấn mạnh như vậy trong cuộc trao đổi với Báo Đà Nẵng về chủ trương phân cấp, phân quyền của Thường trực Thành ủy.

* Ông có bình luận gì về chủ trương của Thường trực Thành ủy về phân cấp, phân quyền cho các địa phương, đơn vị?

 - Phân cấp, phân quyền đã được đề cập trong Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003 và cả trước đó, nay được sửa đổi thành Luật Tổ chức chính quyền địa phương (TCCQĐP) theo tinh thần Hiến pháp năm 2013, luật này có hiệu lực từ ngày 1-1-2016. 

Trước đây, do quy  định về phân cấp, phân quyền còn chung chung, một số nội dung còn chờ hướng dẫn của các ngành chức năng nên dẫn đến có quan điểm cho rằng năng lực tới đâu thì giao tới đó và quan điểm cấp nào quản lý tốt hơn thì để cấp đó làm. Nay xu thế phân cấp, phân quyền và ủy quyền rõ ràng hơn, cụ thể hơn ngay cả trong luật.

Tuy nhiên, do Luật TCCQĐP vừa ban hành, có nhiều đổi mới so với luật cũ nên còn nhiều việc vẫn phải chờ Trung ương ban hành các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành. Việc Thường trực Thành ủy nhấn mạnh chủ trương phân cấp, phân quyền cho các địa phương, đơn vị trong điều hành, quản lý Nhà nước là sự tích cực chủ động đưa Luật TCCQĐP đi vào cuộc sống. 

Việc xác định phân cấp cho các sở, ngành, quận, huyện ở các lĩnh vực, trong  đó nhấn mạnh đến lĩnh vực quản lý đầu tư xây dựng cơ bản và việc tuyển dụng, bổ nhiệm nhân sự các đơn vị trực thuộc cho thấy đây là hai lĩnh vực nhạy cảm có ảnh hưởng đến tính chủ động, phát huy được nguồn lực tại chỗ một cách tích cực.

Chủ trương phân cấp, phân quyền có ý nghĩa đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành, phát huy sự chủ động, trách nhiệm của các đơn vị, địa phương trong triển khai thực hiện chức năng, nhiệm vụ. 

Phân cấp, phân quyền trong quản lý 20% trong tổng vốn ngân sách tập trung của thành phố có ý nghĩa giảm cơ chế xin-cho trong quản lý cấp phát ngân sách. Ngoài ra còn có ý nghĩa đề cao trách nhiệm của sở, ngành, địa phương, đặc biệt là đề cao trách nhiệm của người đứng đầu.

Phân cấp, phân quyền phải bảo đảm quản lý nhà nước thống nhất về thể chế, chính sách, chiến lược và quy hoạch đối với các ngành, lĩnh vực; bảo đảm tính thống nhất, thông suốt của nền hành chính.

* Thưa ông, khi phân cấp, phân quyền mạnh mẽ sẽ không biến Văn phòng UBND thành phố thành “siêu sở” làm thay nhiệm vụ quản lý chuyên ngành, lĩnh vực của các sở, ngành, địa phương?

- Phân cấp, phân quyền là giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của sở, ngành, chính quyền địa phương trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước trên lĩnh vực, địa bàn theo quy định của pháp luật và trong phạm vi được giao.

Khi đó, việc xảy ra ở lĩnh vực nào thì sở, ngành chuyên về lĩnh vực đó có trách nhiệm tham mưu cho UBND thành phố về quản lý Nhà nước chứ không đùn cho Văn phòng UBND thành phố được. Người đứng đầu các sở, ngành, địa phương đã có thực quyền thì phải phát huy và thể hiện trách nhiệm cá nhân của mình.

* Dư luận bình luận, lĩnh vực quản lý đầu tư xây dựng cơ bản và tuyển dụng, bổ nhiệm nhân sự là hai lĩnh vực rất dễ xảy ra tiêu cực. Phân cấp, phân quyền mạnh ở hai lĩnh vực này nhưng làm thế nào để kiểm soát được và hạn chế được tiêu cực?

- Tại kỳ họp thứ 15 của HĐND thành phố (khóa VIII), chúng ta cũng đã nghe Bí thư Thành ủy Nguyễn Xuân Anh phát biểu: Hãy để cho các lãnh đạo sở, ngành, quận, huyện có thực quyền điều hành, triển khai dự án, tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ… gắn với trách nhiệm cá nhân.

Từ đó chúng ta cũng sẽ có cách đánh giá chính xác hơn về năng lực và phẩm chất của họ, đồng thời quy trách nhiệm khi  đơn vị không hoàn thành nhiệm vụ, sai sót trong chuyên môn hoặc xảy ra tiêu cực, tham nhũng, bê bối trên lĩnh vực, địa bàn được giao quyền quản lý.

Như vậy việc phân cấp, phân quyền ắt phải có cơ chế, có công cụ kiểm soát quyền lực để đảm bảo tăng hiệu quả điều hành, quản lý Nhà nước, đồng thời phòng ngừa, phát hiện và ngăn chặn tiêu cực. Luật TCCQĐP đã quy định: Cơ quan Nhà nước cấp trên trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm thanh tra, kiểm tra tính hợp hiến, hợp pháp trong việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền cho các cấp chính quyền địa phương (Khoản 3, Điều 12). 

Đồng thời, hoạt động của UBND các cấp, các cơ quan hành chính còn chịu sự giám sát của cấp ủy Đảng, HĐND, Ủy ban MTTQ Việt Nam và các đoàn thể thành viên các cấp.

* Cảm ơn ông đã trả lời phỏng vấn.

SƠN TRUNG thực hiện