Ô nhiễm hồ điều tiết nội thị

Ô nhiễm nguồn nước thải, bùn đọng nhiều… là thực trạng hiện nay tại các hồ điều tiết trên địa bàn Đà Nẵng. Do vậy, vấn đề đặt ra là các ngành chức năng cần quan tâm việc đầu tư và quản lý hiệu quả để các hồ phát huy tác dụng.

Hầu hết các đáy hồ đều tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm. Ảnh: NGỌC PHÚ

Đáy các hồ điều tiết có vấn đề

Trên địa bàn Đà Nẵng hiện có hơn 20 hồ điều tiết lớn, nhỏ. Các hồ có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc điều tiết nước, chống ngập úng vào mùa mưa, điều hòa khí hậu, tạo cảnh quan môi trường. Tuy nhiên, theo ngành chức năng, nhược điểm của các hồ là tù nước - như túi đựng nước nên khi thời tiết nắng nóng, hệ sinh thái đáy phát triển dẫn đến hiện tượng đảo bùn khiến lượng oxy bị thiếu hụt, làm chết hàng loạt các loại cá, đặc biệt là cá rô phi, tôm càng… Vụ cá chết hàng loạt tại hồ Công viên 29-3 vừa qua là một minh chứng khi cơ quan chức năng đo hệ số DO (khí oxy hòa tan) thấp hơn hai lần so với bình thường.

Do là hồ tù nước nên mọi nguồn nước thải, nước mưa, bùn đều thải xuống lòng hồ, nhưng lâu năm không được nạo vét làm đáy hồ bị ô nhiễm nặng, lượng khí mê-tan rất cao. Quan sát tại các hồ, chúng tôi thấy hầu hết các hồ đều bẩn, có mùi hôi, nhất là các hồ Công viên 29-3, Đò Xu, Bàu Trảng, Phần Lăng. Nhiều năm qua, cá tại một số hồ đã chết do ô nhiễm nguồn nước như các hồ Xuân Hà, Bàu Trảng, Phần Lăng. “Tết vừa qua, cá tại hồ Bàu Trảng chết nhiều, nhân viên chúng tôi phải vớt và xử lý ô nhiễm môi trường tại hồ này. Hồ Bàu Trảng bị ô nhiễm nặng, bởi nó là cái rốn để nhận nước từ kênh và hồ Phần Lăng, nước từ sân bay thải ra”, ông Mai Mã, Giám đốc Công ty Thoát nước và xử lý nước thải thành phố cho biết.

Bên cạnh đó, góp phần gây ô nhiễm cho các hồ là ý thức của người dân. Đó là việc một số nhà hàng mọc lên bên cạnh hồ, theo đó nguồn nước thải trực tiếp ra hồ; nhiều người dân xả rác xuống hồ. “Không thể một mình công ty chúng tôi có thể quản lý hết được, mà chính quyền từ quận, phường đến tổ dân phố phải vào cuộc kiểm tra, giám sát, nhất là giám sát sự tác động của con người để hạn chế các tác nhân gây ô nhiễm”, ông Mai Mã nói.

Xây cống bao, nạo vét các hồ

Các hồ trên địa bàn thành phố có diện tích từ 2-12ha. Theo tính toán của Công ty Thoát nước và xử lý nước thải thành phố Đà Nẵng, số lượng bùn thải lắng đọng ở đáy hồ dày từ 0,5-1m, nên tổng lượng bùn hiện nay hơn 300.000m3. “Hồ Công viên 29-3 rộng hơn 10ha, độ lắng đọng bùn dày khoảng 0,5m, nên số lượng bùn lên đến hơn 50.000m3; hồ Đò Xu lượng bùn lắng đọng dày khoảng 1m, diện tích hồ rộng hơn 12ha, nên tổng lượng bùn hơn 120.000m3… Vì vậy, cần xây dựng kế hoạch nạo vét lòng hồ định kỳ. Trước mắt, thành phố nên cho nạo vét cống bao, gia cố lại các cửa xả vào hồ trong mùa khô tại hồ Công viên 29-3, xây dựng kế hoạch để nạo vét lòng hồ”, đại diện Công ty Thoát nước và xử lý nước thải thành phố đề xuất.
Bên cạnh việc nạo vét, cần xây dựng cống bao để thu gom nước thải, hạn chế xả thải xuống lòng hồ. Qua tìm hiểu, được biết, trong hơn 20 hồ trên địa bàn thành phố, chỉ 4 hồ có cống (hồ Công viên 29-3, Đò Xu, Thạc Gián, Vĩnh Trung). Với dự án hạ tầng ưu tiên, hiện nay, tại kênh Phần Lăng, Ban quản lý dự án hạ tầng ưu tiên đã cho xây dựng cống bao hai bên kênh. Theo Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Thanh Khê, khi hai cống bao này hoàn thành sẽ ngăn chặn một lượng nước thải chưa xử lý xuống kênh và hồ Phần Lăng cũng như hồ Bàu Trảng, hạn chế ô nhiễm tại hai địa điểm này. Dẫu vậy, với các hồ còn lại, cũng phải nghiên cứu để xây dựng cống bao thu gom nước thải, không cho nước thải thải trực tiếp xuống lòng hồ.

Thời gian qua, để hạn chế ô nhiễm cũng như tạo cảnh quan môi trường, Công ty Thoát nước và xử lý nước thải thành phố đã trồng các bè thủy sinh; tiến hành phun chế phẩm khử mùi, vớt rác. Tuy nhiên, đó chỉ là những giải pháp tạm thời. Theo ông Mai Mã, thành phố nên đầu tư hệ thống đài phun nước tại các hồ, vừa tạo cảnh quan, vừa tăng lượng oxy, tham gia xử lý nước thải trong hồ. Dự án này đã được nhiều nước tiên tiến trên thế giới thực hiện. Nếu làm được như vậy sẽ giải quyết việc ô nhiễm tại các hồ.

NGỌC PHÚ