Lo an toàn hồ, đập

Đà Nẵng có 21 hồ, đập lớn, nhỏ được xây dựng cách đây trên dưới 30 năm. Hiện nay 2 hồ chứa lớn là Đồng Nghệ và Hòa Trung đã và đang được nâng cấp khá an toàn. Tuy nhiên, vẫn còn 19 hồ, đập nhỏ khác đều xuống cấp, nguy cơ mất an toàn là rất lớn.

Đập Hố Gáo (xã Hòa Sơn) bị xuống cấp.

Trong số 19 hồ, đập nhỏ trên địa bàn huyện Hòa Vang, có 6 hồ, đập xuống cấp nghiêm trọng gồm: Trước Đông, Trường Loan (xã Hòa Liên), Hố Cau, Đồng Tréo (xã Hòa Phú), Hóc Khế (xã Hòa Phong), Hố Gáo (xã Hòa Sơn). Cụ thể, hồ Trước Đông có trữ lượng nước lúc cao nhất lên đến 3 triệu m³, mấy năm gần đây đã xảy ra tình trạng nước thấm qua thân đập, cống lấy nước bị hư hỏng. Đối với đập Đồng Tréo, nước không chỉ thấm qua thân đập mà khẩu độ tràn xả lũ hẹp, lúc mưa to kéo dài nước tràn qua mặt đập. Với hồ Trường Loan, thân đập bị sạt lở, cống lấy nước bị sập. Tương tự, tại các đập Hố Cau, Hóc Khế, Hố Gáo, thân đập vừa bị thấm vừa bị sạt lở…

Nói về các hồ, đập nhỏ trên địa bàn thành phố, ông Lê Văn Tuyến, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi cho rằng: Các hồ, đập này xây dựng vào những năm 1980-1990. Hồi đó, việc thi công không chỉ bằng phương pháp thủ công, dùng sức người là chính, mà thiết kế dựa trên các thông số khí tượng thủy văn và quan trắc thuộc chu kỳ mưa ít. Thời gian sau này, tuy mái thượng lưu đập được lát đá hộc, song không thể ngăn được tình trạng nước thấm qua thân đập.

Hiện nay, tình trạng nước thấm qua đập xảy ra khá phổ biến ở các đập, khẩu độ tràn xả lũ không bảo đảm, cống lấy nước bị hư hỏng. Những năm gần đây, do biến đổi khí hậu toàn cầu, mưa lũ diễn biến bất thường. Không ít lần, mưa lớn kéo dài làm cho mực nước tại các hồ vượt mức gia cường, tràn qua mặt đập, nguy cơ vỡ đập rất lớn. Sau các đợt khảo sát thực địa tại từng đập, chi cục đều có báo cáo chi tiết, đề xuất Sở NN&PTNT triển khai khẩn cấp phương án đầu tư nâng cấp, sửa chữa.

Nhằm bảo đảm an toàn cho 6 hồ, đập nêu trên, ngày 25-12-2015, UBND thành phố ban hành quyết định phê duyệt dự án đầu tư nâng cấp, sửa chữa. Hiện tại, Ban Quản lý (BQL) dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT thành phố đang tiến hành các thủ tục cần thiết, đề xuất ghi vốn từ Trung ương và chọn nhà thầu thi công. Việc nâng cấp 6 hồ, đập này dự kiến triển khai đầu năm 2017. Ngoài 6 hồ, đập nêu trên, 3 hồ, đập khác là Hố Cái (xã Hòa Sơn), Tân An, Hóc Gối (xã Hòa Nhơn) cũng bị xuống cấp trầm trọng. Nếu kinh phí cho phép, có thể năm 2017 sẽ triển khai.

Theo tìm hiểu, hầu hết tất cả các hồ, đập lớn, nhỏ trên địa bàn huyện Hòa Vang đều xây dựng ở khu vực trung du và miền núi, độ dốc lớn; phía hạ du có hàng chục ngàn hộ dân sinh sống. Qua khảo sát của Chi cục Thủy lợi, chỉ tính riêng hồ Trước Đông có gần 250 hộ của các thôn Trước Đông, Ninh An, Phước Hưng, Thái Lai (xã Hòa Nhơn) sẽ bị ảnh hưởng, nếu như các đập xảy ra sự cố. Thực trạng này đặt ra yêu cầu rất cấp thiết phải được nâng cấp, sửa chữa các hồ đập này.

Ông Đặng Phú Hành, Phó Chủ tịch UBND huyện Hòa Vang cho biết: Năm nào địa phương cũng phối hợp với Chi cục Thủy lợi tiến hành khảo sát thực trạng các hồ đập trên địa bàn. Huyện cũng nhận thấy một số đập xuống cấp rất đáng báo động và hầu như năm nào cũng đề xuất các cấp, ngành đầu tư nâng cấp, sửa chữa. Tuy vậy, đến nay việc triển khai khá trì trệ. Rõ ràng, thiệt hại về người và tài sản sẽ rất nặng nề, nếu như mưa cường độ lớn kéo dài, đập nào đó bị vỡ. Việc đầu tư nâng cấp 6 đập bị xuống cấp nghiêm trọng nhất phải triển khai ngay khi dự án đã được phê duyệt.

Bài và ảnh: Nguyễn Cầu