Đưa Luật Tổ chức chính quyền địa phương vào cuộc sống

LTS: Sau hơn một năm tái lập và hoạt động theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (TCCQĐP) năm 2015, HĐND các cấp quận, huyện, phường của thành phố Đà Nẵng đã khẳng định được quan điểm của Hiến pháp 2013: Ở đâu có chính quyền, ở đó phải có cơ quan đại diện giám sát”, bảo đảm quyền đại diện, quyền làm chủ của người dân. Đặc biệt, hoạt động giám sát đã thúc đẩy giải quyết công việc của UBND cùng cấp và kịp thời xử lý các ý kiến, kiến nghị của cử tri.

Thường trực HĐND quận Ngũ Hành Sơn giám sát việc chậm thi công mở lối xuống biển dọc đường Trường Sa được cử tri phản ánh nhiều lần.

Bài 1: Ở đâu có chính quyền, ở đó có cơ quan đại diện giám sát

Thành phố Đà Nẵng từng có 7 năm thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường đạt kết quả tích cực, việc vẫn chạy, quyền làm chủ của dân vẫn bảo đảm. Nay tái lập HĐND quận, huyện, phường, vậy có cần thiết hay không?

Câu hỏi băn khoăn này được Thường trực HĐND các quận, huyện, phường của thành phố đưa ra chung một câu trả lời: “Rất cần thiết!”. Thứ nhất, đây là thiết chế dân chủ thực hiện theo tinh thần Hiến pháp và Luật TCCQĐP; thứ hai, HĐND quận, huyện, phường hiện nay đã khác trước rất nhiều.

Cảm ơn HĐND quận

Cuối năm 2011, bà Phan Thị Hói ở tổ 25 phường Vĩnh Trung đứng đơn kiến nghị lên các cấp có thẩm quyền yêu cầu giải quyết vụ việc gia đình bà muốn xây tường rào bảo vệ đất nhưng bị hộ ông Nguyễn Trọng H. là hàng xóm tranh chấp một phần đất, cản trở, đe dọa.

Theo ông Thi Lý Tình - con rể bà Hói, gia đình ông đã đi “mòn đường, chết cỏ” suốt 5 năm, đến rất nhiều cơ quan. Vụ việc đã được đưa ra tòa dân sự thành phố, rồi Tòa án nhân dân thành phố rồi Tòa án nhân dân cấp cao xét xử và phần thắng thuộc về gia đình bà Hói. Thế nhưng, việc xây dựng tường rào vẫn không thể thực hiện được vì bị cản trở. Gia đình bà Hói lại phải cầu cứu các cấp chính quyền can thiệp.

Đến tháng 11-2016, Thường trực HĐND quận Thanh Khê nhận được đơn kiến nghị của gia đình bà Hói và quyết định giám sát việc UBND quận Thanh Khê giải quyết dứt điểm đơn thư công dân. Đến tháng 4-2017, UBND quận đã hoàn thành giải quyết đơn công dân, gia đình bà Hói được chính quyền quận, phường hỗ trợ lực lượng bảo vệ để xây dựng tường rào bảo vệ đất. Trước kết quả sự việc, thay mặt gia đình, ông Thi Lý Tình chia sẻ: “Tôi mừng vì HĐND quận đã nghe thấu nguyện vọng và đã giúp gia đình tôi đòi được công lý, quyền lợi chính đáng”.

Một trường hợp khác ở quận Hải Châu, gia đình bà Lê Thị Diệu Thảo (trú tại số 20 Trần Quốc Toản) cho gia đình ông Nguyễn Đình N. thuê một phần diện tích nhà ở 30m² trên lô đất có diện tích 235m² tại K136/9 đường Hải Phòng từ năm 1975.

Do ông N. không trả lại nhà nên gia đình bà Thảo đã khởi kiện ra tòa đòi nhà. Tại bản án số 41/DSPT ngày 17-4-2003, Tòa án nhân dân thành phố tuyên buộc ông N. phải trả lại nhà đất cho gia đình bà Thảo. Ông N. không chấp hành, sau đó còn tự ý xây dựng lấn chiếm thêm khiến gia đình bà Thảo phải kêu cứu các cơ quan chức năng trong 15 năm.

Tiếp nhận đơn của công dân về vụ việc này, Thường trực HĐNĐ quận Hải Châu đã giám sát việc giải quyết đơn thư và yêu cầu UBND quận mời các ngành chức năng cùng tham gia giải quyết thi hành án dân sự. Theo đề nghị của quận Hải Châu, gia đình ông N. đã được thành phố bố trí cho thuê 3 căn hộ chung cư để trả lại nhà cho bà Thảo.

Gia đình ông N. đã tự nguyện thi hành án dân sự trong tháng 8-2017. Theo Phó Chủ tịch Thường trực HĐND quận Hải Châu Phan Văn Tân, nếu Thường trực HĐND quận không vào cuộc giám sát quyết liệt, vụ việc này còn kéo dài nữa. Vụ việc được giải quyết thấu tình đạt lý đã nhận được dư luận ủng hộ của cử tri, nhất là đối với việc HDNĐ quận tích cực bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người dân.

Theo báo cáo của các HĐND quận, huyện, trong hơn 1 năm tái lập, công tác giải quyết đơn thư khiếu nại thuộc thẩm quyền cấp quận, huyện được giải quyết kịp thời hơn. Hầu hết đơn thư, kiến nghị của công dân thuộc thẩm quyền cấp quận đều được giám sát thúc đẩy giải quyết sớm, không để tồn đọng đơn thư kéo dài, qua đó tạo được niềm tin của cử tri đối với HĐND quận.

Đơn cử như kinh nghiệm tổ chức hoạt động của Thường trực HĐND phường Hòa Hiệp Nam (quận Liên Chiểu). Tại các cuộc họp giao ban hằng tháng với UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam và các đoàn thể phường, Thường trực HĐND phường mở rộng thành phần mời toàn thể 27 đại biểu HĐND phường. Những vấn đề nảy sinh ở khu dân cư nhờ vậy được phản ánh, tiếp thu, giải quyết kịp thời hơn, không để hình thành điểm nóng dư luận và để cử tri phải gửi đơn thư.

Cùng với Ban Pháp chế và Ban Kinh tế-Xã hội của HĐND phường, việc tổ chức các tổ đại biểu HĐND phường ở khu dân cư và phân công cụ thể lĩnh vực phụ trách của từng đại biểu đã giúp Thường trực HĐND phường nắm kịp thời, đầy đủ tình hình tất cả các lĩnh vực địa phương để có chủ trương quyết định và giám sát có hiệu lực, hiệu quả. Đây cũng là cách mà HĐND các địa phương khác trên địa bàn thành phố đang triển khai nhằm tăng cường vai trò giám sát và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động phù hợp với tình hình thực tế.

HĐND giúp công việc chạy nhanh hơn

Từ khi tái lập cho đến nay, đánh giá về hiệu quả hoạt động, báo cáo của HĐND các quận, huyện, phường trên địa bàn thành phố đều có chung một nhận định: Có HĐND, việc quyết định được đúng đắn, chính xác, hoạt động giám sát được toàn diện trên tất cả các lĩnh vực của quận, huyện, phường.

Thông qua hoạt động giám sát thường xuyên, công việc của UBND cùng cấp triển khai trôi chảy hơn, bảo đảm về tiến độ. Cùng với đó, qua giám sát chuyên đề, nhiều vấn đề tồn tại, vướng mắc được làm rõ nguyên nhân, đưa ra giải pháp khắc phục và thời hạn hoàn thành.

Riêng trong 6 tháng đầu năm 2017, Thường trực và các Ban của HĐND quận Liên Chiểu đã thực hiện 17 cuộc giám sát, kiểm tra thực tế và làm việc với các cơ quan, đơn vị về thực hiện Nghị quyết của HĐND quận.

Thông qua giám sát Đề án xây dựng tuyến phố ẩm thực trên đường Ngô Văn Sở, Thường trực HĐND quận Liên Chiểu đã yêu cầu UBND quận và các cơ quan chức năng phải hoàn thiện các điều kiện bảo đảm phòng cháy, chữa cháy của các cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, sau đó mới tiếp tục triển khai đề án.

Qua giám sát công tác phát hiện, xử lý người nghiện ma túy trên địa bàn quận, đã phát hiện các phường báo cáo về thay đổi số lượng đối tượng người nghiện ma túy không chính xác vì mục đích thành tích và đã yêu cầu báo cáo số liệu chính xác, đầy đủ hơn. HĐND các quận, huyện khác tập trung giám sát những vấn đề cử tri quan tâm, bức xúc, như: Công tác đền bù giải tỏa ở các dự án phát triển hạ tầng đô thị trên địa bàn, cải cách hành chính, xử lý các điểm ô nhiễm môi trường, công tác thực hiện chương trình “thành phố 4 an”…

Trong quá trình thực thi chức năng quyết định và giám sát việc thực hiện các nghị quyết, quyết định của mình, HĐND quận, huyện, phường đều đôn đốc, thúc đẩy việc tổ chức thực hiện của UBND cùng cấp được tốt hơn, trôi chảy hơn, hạn chế sai sót, vi phạm.

Phó Chủ tịch Thường trực HĐND quận Liên Chiểu Nguyễn Thanh Chương cho rằng, vụ việc tiêu cực ở Trường mầm non Tuổi Ngọc (phường Hòa Minh) sẽ được phát hiện sớm và ngăn chặn kịp thời nếu trước đó có sự giám sát thường xuyên của HĐND quận, phường nhưng vụ việc này bắt đầu từ trước khi tái lập HĐND quận, phường.

Theo ông Chương, hoạt động của cơ quan ban hành nghị quyết và cơ quan chấp hành phải phối hợp thật chặt chẽ, bảo đảm nghị quyết được thực thi nghiêm túc, đúng pháp luật. “Không có chuyện việc hội đồng thì hội đồng làm, việc ủy ban thì ủy ban làm”, ông Chương nói. Trên cơ sở quan điểm này mà mỗi cuộc giám sát của HĐND quận đều mời UBND cùng cấp, mời HĐND thành phố và HDNĐ phường cùng UBND phường nơi là địa bàn giám sát cùng tham gia.

Ông Nguyễn Hữu Nam, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Phước Mỹ (quận Sơn Trà) cho rằng, có HĐND phường, UBND phường “vất vả” hơn. Đó là do UBND phải hoàn thành các công việc mà nghị quyết HĐND phường đã thông qua, đồng thời phải hoàn thành những việc chưa làm, những thiếu sót mà qua giám sát thường xuyên, HĐND phường đề nghị phải thực hiện, nhất là những kiến nghị, bức xúc của cử tri phải được giải quyết kịp thời. Do vậy, có HĐND, UBND cùng cấp làm việc áp lực hơn nhưng hiệu quả, hiệu lực hơn, đồng thời bớt sai sót hơn.  

Bài và ảnh: SƠN TRUNG