Nợ công tăng nhanh, áp lực trả nợ lớn

Hôm nay (16-11), kỳ họp thứ tư Quốc khóa hội khóa XIV bước vào phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng là tư lệnh ngành đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn tại Quốc hội trước nhiều câu hỏi của các đại biểu về vấn đề quản lý nợ công.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng - Ảnh: Quochoi.vn

Năm 2016, nợ công tăng 15% và năm 2017 tăng 9%, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thừa nhận nợ công đang tăng nhanh và áp lực trả nợ lớn, do đó cần tiếp tục kiểm soát và có lộ trình giảm dần bội chi cụ thể.  

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng khẳng định, nợ công dang từng bước được kiểm soát chặt chẽ và bước đầu cơ cấu đã có kết quả. Chỉ tiêu nợ công nằm trong giới hạn cho phép và bước đầu kiểm soát tốc độ gia tăng. Tăng kỳ hạn phát hành trái phiếu là điều rất quan trọng và với lãi suất hướng giảm dần. 

Trong 10 tháng năm 2017, lãi suất còn 6,04%/năm, giảm một nửa so với trước. Kỳ hạn trái phiếu 6,7 năm trong khi 2013 có 2,98 năm, do đó cơ cấu từng bước đã triển khai tốt.

Hiện nay, nợ trong nước chiếm gần 61% trong tổng số nợ công, khi lãi suất hạ xuống, kỳ hạn dài ra cơ cấu này sẽ phát huy hiệu quả. Cơ cấu nợ trái phiếu Chính phủ cũng tốt hơn thông qua các quỹ bảo hiểm xã hội, quỹ đầu tư và quỹ bảo hiểm khác.

Bộ Tài chính đã có nghị quyết về tái cơ cấu ngân sách và bảo đảm an toàn nợ công bền vững, trình Quốc hội ban hành Nghị quyết 25 về kế hoạch tài chính trung hạn 5 năm, theo đó, giới hạn các chỉ tiêu an toàn nợ công không quá trần 65% và nợ nước ngoài không quá 50%.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nêu ra các giải pháp để kiểm soát nợ công. Cụ thể, Bộ đang thảo luận và sẽ thông qua luật quản lý nợ công sửa đổi. Bộ đã trình Thủ tướng ban hành Chỉ thị 02 về tăng cường quản lý nợ công, tăng cường phối hợp với các bộ, ngành trong việc quản lý ODA, quản lý sử dụng nợ công.

Thời gian tới, Bộ trưởng cho biết, Bộ sẽ tập trung nguồn đầu tư công cho các dự án quan trọng. Vì nguồn vốn là vay ưu đãi của Ngân hàng thế giới (WB) nên cần phải tập trung cho các dự án quan trọng, có tác động lan tỏa và từng bước kiểm soát tốc độ tăng nợ công. Trong kế hoạch tài chính 3 năm, bội chi năm 2017 là 3,7%; năm 2018 là 3,7%; năm 2019 sẽ xuống 3,6% và năm 2020 là 3,4%.

Giải pháp thứ hai là tiếp tục siết chặt bảo lãnh chính phủ, năm 2016, chính phủ gần như không bảo lãnh thêm dự án nào nữa, đặc biệt là các dự án của doanh nghiệp.

Giải pháp thứ ba, Quốc hội đã có Nghị quyết về kế hoạch tài chính 5 năm, nên trong điều hành, các cơ quan chính phủ phải kiên quyết bám sát nghị quyết để điều hành, đặc biệt là các chỉ tiêu của Bộ Chính trị liên quan đến nợ công. Đồng thời, khi giải ngân vốn ODA, chính phủ cũng đã kiên quyết thực hiện đúng trong giới hạn đã được Quốc hội thông qua; cân đối bố trí trả nợ đúng hạn, tăng cường thanh tra, kiểm tra tài chính công, đặc biệt kiểm tra đầu tư công, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về đầu tư...

Tuy nhiên, các đại biểu vẫn đặt nhiều câu hỏi liên quan đến hiệu quả của đầu tư công.

Nêu ví dụ về việc vừa qua, có 12 dự án lớn đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước và tập đoàn kinh tế đầu tư không hiệu quả, gây đội vốn đầu tư, thua lỗ nghiêm trọng..., đại biểu Nguyễn Quang Tuấn (Hà Nội) cho rằng, nợ công không xấu, nhưng đầu tư công không hiệu quả lại gây thiệt hại kép, có thể làm ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế và uy tín quốc gia.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Tuấn, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thừa nhận hiệu quả đầu tư công là vấn đề trọng tâm, nằm trong chương trình tái cơ cấu đầu tư công. Bộ trưởng cũng nói rằng, đây là trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ ngành địa phương trong sử dụng.

Về trách nhiệm của Bộ Tài chính, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng thông tin, Bộ này đang triển khai nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay, chuyển cấp phát sang cho vay lại, giảm tối đa bảo lãnh tín dụng... giám sát chi tiêu nợ công, hoàn chỉnh hệ thống pháp luật về nợ công.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) đặt câu hỏi, nợ gốc và lãi vay của Chỉnh phủ phải trả tăng nhanh, năm 2017 là 250.000 tỷ đồng (2010 là 100.000 tỷ đồng), làm thế nào để kiểm soát nợ công mà vẫn đảm bảo đầu tư phát triển?

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, chúng ta đang kiểm soát để nợ công chậm lại. Để tăng cường quản lý nợ công, Bộ Tài chính đã trình chủ trương về tái cơ cấu ngân sách, kế hoạch tài chính 5 năm. Trong đó, có chỉ tiêu trần nợ công, hoàn chỉnh luật nợ công sửa đổi… từng bước kiểm soát chặt chẽ nợ công.

Cũng trong phiên chất vấn sáng 16-11, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng trả lời các vấn đề liên quan đến việc thông quan hàng hoá khi 72% thời gian "kẹt" tại các bộ, ngành; tình trạng chuyển giá của doanh nghiệp có chiều hướng gia tăng và giải pháp khắc phục tình trạng này; giải pháp chấn chỉnh công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả; trên dưới 300 cán bộ thuế, hải quan bị xử lý mỗi năm...

BT