Đà Nẵng thực hiện mô hình chính quyền đô thị như thế nào?

Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị (CQĐT) và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng. Vậy theo Nghị quyết của Quốc hội, chính quyền đô thị của Đà Nẵng sẽ được tổ chức hoạt động như thế nào? Báo Đà Nẵng đã có cuộc trao đổi với ông Võ Ngọc Đồng, Giám đốc Sở Nội vụ về nội dung này.

Đà Nẵng sẽ thí điểm tổ chức chính quyền đô thị theo mô hình 1 cấp chính quyền địa phương (ở cấp thành phố) và 2 cấp hành chính (quận, phường). Trong ảnh: Hoạt động giao dịch tại Trung tâm Hành chính thành phố. Ảnh: TRẦN KHANG

* Thưa ông, theo nghị quyết của Quốc hội, mô hình CQĐT của Đà Nẵng sẽ được tổ chức như thế nào?

- Với việc thông qua Nghị quyết số 119/2020/QH14, Quốc hội cho phép thành phố Đà Nẵng thí điểm tổ chức CQĐT theo mô hình 1 cấp chính quyền địa phương (ở cấp thành phố) và 2 cấp hành chính (quận, phường).

Chính quyền thành phố được tổ chức thành một cấp chính quyền địa phương gồm Hội đồng nhân dân (HĐND) và Ủy ban nhân dân (UBND). Chính quyền địa phương ở các quận thuộc thành phố Đà Nẵng là UBND quận (không tổ chức HĐND quận).

UBND quận là cơ quan hành chính Nhà nước ở quận, thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Nghị quyết này và theo phân cấp, ủy quyền của UBND, Chủ tịch UBND thành phố. Chính quyền địa phương ở các phường là UBND phường (không tổ chức HĐND phường).

UBND phường là cơ quan hành chính Nhà nước ở phường, thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Nghị quyết này và theo phân cấp, ủy quyền của UBND, Chủ tịch UBND thành phố, UBND quận. Việc tổ chức chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính khác của thành phố Đà Nẵng được thực hiện theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

* Theo mô hình CQĐT này, ở 6 quận và 45 phường sẽ không tổ chức HĐND cùng cấp. Như vậy việc giám sát hoạt động của UBND quận, phường sẽ như thế nào để bảo đảm quyền lực được kiểm soát?

- Mục đích của việc thí điểm mô hình CQĐT tại thành phố Đà Nẵng là để phù hợp với tính chất, đặc điểm trong quản lý đô thị mà không làm giảm vai trò của cơ quan dân cử. Vai trò của HĐND và mỗi đại biểu HĐND thành phố tiếp tục được củng cố, đổi mới phương thức hoạt động và nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Đồng thời, Đoàn ĐBQH thành phố, các ĐBQH, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình sẽ thực hiện vai trò giám sát, chức năng đại diện cho cử tri thành phố; qua đó bảo đảm quyền đại diện và phát huy dân chủ của người dân.

Việc thực hành quyền dân chủ và giám sát của nhân dân vẫn tiếp tục được thực hiện thông qua các hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, dân chủ ở cơ sở và thông qua vai trò của cả hệ thống chính trị ở địa phương, trong đó có Ủy ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên.

Bên cạnh đó, việc xây dựng và hoàn thiện Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử, xây dựng thành phố thông minh ở thành phố Đà Nẵng sẽ góp phần minh bạch hóa, cải cách thủ tục hành chính, phục vụ tốt hơn nhu cầu và lợi ích của người dân, doanh nghiệp.

Để tăng cường cơ chế kiểm soát quyền lực đối với chính quyền địa phương và cơ quan tư pháp ở quận, Nghị quyết đã bổ sung thẩm quyền của HĐND thành phố trong việc giám sát hoạt động của UBND quận, UBND phường, Tòa án nhân dân (TAND) và Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) quận; xem xét việc trả lời chất vấn của đại biểu HĐND thành phố đối với Chủ tịch UBND quận, Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND quận; đồng thời, để cụ thể hóa cơ chế chịu trách nhiệm của Chủ tịch UBND quận trước HĐND thành phố, Nghị quyết quy định HĐND thành phố có thẩm quyền lấy phiếu tín nhiệm đối với Chủ tịch UBND quận và hệ quả của việc lấy phiếu tín nhiệm.

* Việc thí điểm tổ chức CQĐT sẽ đem lại những ưu điểm, thuận lợi gì cho sự phát triển của thành phố?

- Tổng kết 20 năm xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng và 15 năm thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 16-10-2003 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã chỉ ra rằng, trước bối cảnh thách thức của yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của quá trình hội nhập cạnh tranh quốc tế thì còn có một số hạn chế, trong đó có vấn đề về mô hình quản lý hiện hành của thành phố chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra, chưa tự chủ, thiếu linh hoạt, khả năng tự quyết định, tự chịu trách nhiệm để giải quyết kịp thời những thách thức, nhu cầu đặt ra đối với quản lý đô thị; về phân định nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức bộ máy; phương thức hoạt động, cơ chế điều hành, phân cấp quản lý, ủy quyền trên một số lĩnh vực chưa phù hợp với đối tượng, đặc thù quản lý ở đô thị và quá trình đô thị hóa ở khu vực nông thôn đang thay đổi nhanh chóng. Những hạn chế, bất cập kể trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác chỉ đạo, điều hành và sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Ngày 24-1-2019, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 43-NQ/TW về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Bộ Chính trị tiếp tục xác định mục tiêu xây dựng Đà Nẵng là trung tâm, đầu tàu dẫn dắt kinh tế - xã hội của miền Trung và Tây Nguyên phát triển bền vững.

Để thực hiện mục tiêu này, Bộ Chính trị đã đồng ý chủ trương “xây dựng và thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị phù hợp với yêu cầu phát triển của thành phố” và “cần có cơ chế, chính sách đặc thù để xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng, tạo động lực cho phát triển khu vực miền Trung - Tây Nguyên và cả nước…”.

Đà Nẵng sẽ thí điểm tổ chức chính quyền đô thị theo mô hình 1 cấp chính quyền địa phương (ở cấp thành phố) và 2 cấp hành chính (quận, phường). Trong ảnh: Hoạt động giao dịch tại phường Hải Châu 1. Ảnh: TRẦN KHANG

Để thể chế hóa, ban hành cơ sở pháp lý thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ, các bộ, cơ quan liên quan và UBND thành phố Đà Nẵng xây dựng dự thảo Nghị quyết trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để cho ý kiến để hoàn thiện trước khi trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9 vừa qua.

Việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội thí điểm tổ chức mô hình CQĐT và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng phù hợp với yêu cầu phát triển, quy mô kinh tế - xã hội, trình độ và yêu cầu quản lý đô thị đối với thành phố Đà Nẵng là cần thiết để thành phố Đà Nẵng tiếp tục phát triển nhanh, bền vững hơn, xứng đáng hơn nữa là đầu tàu, động lực dẫn dắt phát triển kinh tế - xã hội miền Trung - Tây Nguyên, có sức thu hút và lan tỏa lớn ở vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, đóng góp lớn hơn vào sự phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách chung của cả nước như mục tiêu tại Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24-1-2019 của Bộ Chính trị đã đặt ra.

* Người dân được hưởng lợi gì khi mô hình CQĐT này vận hành, thưa ông ?

- Việc thí điểm mô hình CQĐT hướng đến các mục tiêu giải quyết các vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống chính trị và nhân dân thành phố, đó là: Hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước của các cấp chính quyền thành phố và chất lượng, hiệu quả cung ứng dịch vụ công trên địa bàn thành phố; Tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của CQĐT; huy động cao nhất mọi nguồn lực cho sự phát triển bền vững, thúc đẩy việc hình thành đô thị văn minh, hiện đại; Hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, giữ vững vai trò lãnh đạo của cấp ủy Đảng, phát huy vai trò, trách nhiệm của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng thành phố văn minh, hiện đại; đồng thời, góp phần tích cực vào việc cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng cường thu hút đầu tư trong và ngoài nước, sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đầu tư, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động… từ đó thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của thành phố phù hợp với xu thế phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế, đặc biệt là các ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố như du lịch, dịch vụ, công nghệ cao.

* Cảm ơn ông đã trả lời phỏng vấn.

SƠN TRUNG thực hiện