Quận Hải Châu - trung tâm đô thị hiện đại và giàu bản sắc

Trong tổng thể đồ án Điều chỉnh quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (gọi tắt là đồ án), quận Hải Châu được xác định là khu vực trung tâm phát triển của Đà Nẵng, địa bàn trọng điểm về phát triển đô thị, kinh tế, văn hóa… Vì vậy, việc xây dựng và phát triển quận Hải Châu luôn được các cấp chính quyền quan tâm và chú trọng để trở thành trung tâm đô thị hiện đại và giàu bản sắc của thành phố.

Trung tâm quận Hải Châu. Ảnh: HUỲNH VĂN TRUYỀN

Thiết kế đô thị hiện đại, xứng tầm trung tâm

Theo đồ án, khu vực trung tâm đô thị gắn liền với trung tâm thành phố được xác định với diện tích khoảng 631ha, bao gồm khu vực hành chính cốt lõi nằm tại quận Hải Châu. Là quận trung tâm của Đà Nẵng, Hải Châu có những bước phát triển nhanh về kinh tế, đô thị hóa, kéo theo việc chỉnh trang đô thị và nâng cao đời sống vật chất cũng như tinh thần của người dân.

Tuy nhiên, vấn đề cấp bách hiện nay trên địa bàn quận là nghiên cứu, đề xuất những giải pháp tái thiết các khu đô thị cũ, cải thiện đời sống người dân với mạng lưới hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, hoàn chỉnh, phù hợp với định hướng quy hoạch chung của thành phố. Theo đó, nhiệm vụ tái thiết đô thị quận tập trung vào các nhóm chính gồm: tái thiết khu dân cư; tái thiết hạ tầng kỹ thuật, giao thông; tái thiết không gian công cộng, kinh tế, hạ tầng xã hội.

Qua nghiên cứu các khu vực có khả năng thực hiện tái thiết đô thị trên địa bàn quận Hải Châu, UBND quận đã đề xuất nghiên cứu 4 vị trí trình UBND thành phố xem xét, quyết định bổ sung vào đề án “Tái thiết đô thị trên địa bàn thành phố” và bổ sung vào điều chỉnh quy hoạch chung của thành phố đến năm 2030.

Theo đó, khu vực phường Bình Hiên có ranh giới khu vực nghiên cứu là K2 Trưng Nữ Vương - 2 Tháng 9 - K46 đường 2 Tháng 9 - Trưng Nữ Vương có diện tích khoảng 3,2ha. Khu vực các phường Thanh Bình và Thuận Phước có ranh giới khu vực nghiên cứu là tuyến đường Thanh Thủy - 3 Tháng 2 - Đống Đa - Ông Ích Khiêm, tái thiết lại hệ thống giao thông của khu vực có diện tích khoảng 60ha.

Khu vực phường Hòa Thuận Đông - Nam Dương - Bình Hiên - Bình Thuận có ranh giới khu vực nghiên cứu là tuyến đường Hoàng Diệu - Nguyễn Văn Linh - Nguyễn Hoàng - Nguyễn Tri Phương - Trưng Nữ Vương có diện tích khoảng 50ha. Khu vực đối diện chợ Mới (phường Hòa Thuận) có ranh giới khu vực nghiên cứu là tuyến đường Hoàng Diệu - Duy Tân - Núi Thành - Trưng Nữ Vương có diện tích khoảng 12ha. Đến nay, quận Hải Châu đã và đang triển khai dự án điển hình tái thiết đô thị đối với khu vực Nại Hiên B - phường Bình Hiên để rút kinh nghiệm cho các khu vực còn lại.

Bên cạnh đó, việc nâng cấp đồng bộ hệ thống đường giao thông, hạ tầng kỹ thuật sẽ giúp cải thiện chất lượng sống, phục vụ dân sinh, bảo đảm lưu thông, tôn tạo cảnh quan trong các khu dân cư thuộc địa bàn quận. Cũng cần nghiên cứu các hầm đi bộ qua đường dành cho người dân và du khách; khuyến khích không gian đi bộ kết nối các công trình phát triển ngầm nhằm bảo vệ các tuyến hành lang chính cho người đi bộ đối với các tuyến đường ven sông.

Đồng thời, cần mở rộng các tuyến đường có mặt cắt lòng đường dưới 4m, cải tạo, đầu tư, nâng cấp kiệt, hẻm. Quy hoạch giao thông tĩnh với việc xây dựng thêm các bãi đỗ xe với các loại ngầm, nổi, thông minh nhằm phục vụ nhu cầu đậu đỗ xe cho người dân. Mặt khác, địa phương cần cải tạo cảnh quan, cây xanh như: đầu tư xây dựng mới công viên, vườn dạo, các thiết chế văn hóa cho người dân...

Quận cũng định hướng tái thiết không gian công cộng, kinh tế, hạ tầng xã hội. Qua đó, tạo nên các điểm thu hút mới nhằm hiện đại hóa trung tâm thành phố. Hiện tại, quận đang triển khai tổ chức tuyến phố đi bộ vào trung tâm quận, lựa chọn một số địa điểm để xác định cải tạo đô thị.

Đặc biệt, quận Hải Châu được định hướng tái phát triển hình thành đô thị nén, khai thác hiệu quả các dịch vụ và cơ sở hạ tầng; đồng thời tạo ra một trung tâm thành phố có giao thông thuận lợi, thân thiện và đáng sống cho người dân và du khách, phát triển bền vững, phù hợp với tầm nhìn Đà Nẵng. Khu vực trung tâm đô thị được phát triển theo định hướng trung chuyển giao thông (Transit Oriented Development - TOD).

Những phát triển TOD này sẽ là các đầu mối trung chuyển giao thông, cho phép chuyển tiếp giữa các phương thức giao thông một cách liền mạch; tạo điểm tiếp cận tốt cho người đi bộ, xe đạp và cung cấp các tiện ích đa dạng khác cho khu vực. Bãi đậu xe công cộng cũng sẽ nằm gần kề các phát triển TOD nhằm khuyến khích người dân đỗ phương tiện giao thông cá nhân tại đây để chuyển sang phương tiện công cộng.

Đồng thời tăng cường việc sử dụng không gian ngầm để xây dựng công trình ngầm nhằm bảo đảm sử dụng tiết kiệm và hiệu quả quỹ đất khu vực trung tâm thành phố, bảo vệ môi trường và các yêu cầu về an ninh, quốc phòng. Khu vực trung tâm thành phố được xác định mục đích sử dụng đất đa năng với đặc trưng phần lớn là đất đơn vị ở kết hợp thương mại dịch vụ…

Điểm nhấn đô thị qua các dự án chiến lược

Xác định quận Hải Châu là điểm nhấn cho đô thị Đà Nẵng hiện đại và giàu bản sắc, một số dự án chiến lược, trọng điểm đã được khởi động. Cụ thể, Quảng trường trung tâm được định hướng là không gian công cộng phục vụ người dân Đà Nẵng. Đây là khu vực có diện tích khoảng 9ha nằm trong một cảnh quan độc đáo, sát mặt sông Hàn, Trung tâm Hành chính và Thành Điện Hải.

Sau khi hoàn thành, Quảng trường trung tâm sẽ trở thành không gian công cộng biểu tượng cho người dân và tầm nhìn đô thị bản sắc của Đà Nẵng. Dự án tiếp giáp đường Bạch Đằng, Trần Phú, Quang Trung và Lý Tự Trọng.

Khu vực Quảng trường trung tâm được định hướng là không gian công cộng phục vụ người dân Đà Nẵng. Ảnh: V.Q.HÙNG

Để triển khai dự án, sẽ có một tuyến đường ngầm tại đường Trần Phú (đoạn Quang Trung - Lý Tự Trọng) và bãi đỗ xe ngầm sẽ thay thế cho bãi đỗ xe ngoài trời hiện tại. Những điều này sẽ tạo một không gian công cộng rộng lớn. Bên cạnh đó, các tòa nhà xung quanh như tòa nhà Trung tâm Hành chính thành phố được khuyến khích chuyển đổi công năng phù hợp để tích hợp tốt hơn với quảng trường trung tâm.

Quảng trường trung tâm được đặc trưng bởi các công trình kiến trúc đại diện cho sự phát triển hiện đại và cấp tiến gắn liền với bề dày lịch sử và văn hóa của Đà Nẵng. Các công trình kiến trúc điểm nhấn là: Thành Điện Hải, Bảo tàng Đà Nẵng, Trung tâm Hành chính thành phố Đà Nẵng, khách sạn Novotel, Trung tâm Triển lãm quy hoạch kiến trúc thành phố (bến du thuyền cũ), hầm đậu xe, đường ngầm, cảng Sông Hàn.

Bên cạnh Quảng trường trung tâm, một dự án trọng điểm khác trên địa bàn quận là Khu bảo tàng sống được định hướng để bảo vệ kết cấu hiện tại của những làng đô thị truyền thống và giới thiệu về lịch sử và lối sống tại Đà Nẵng. Nơi đây sẽ trở thành một điểm đến du lịch độc đáo, cho phép du khách trải nghiệm phong cách sống trong quá khứ và hiện tại của người dân địa phương trong một khung cảnh không gian đích thực.

Để dung hòa với các yêu cầu về các không gian mở hơn với mật độ cao hơn, Khu bảo tàng sống được giới hạn bởi các con đường Hùng Vương - Phan Châu Trinh - Hoàng Diệu - Lê Đình Dương - Trưng Nữ Vương - Trần Bình Trọng - Ngô Gia Tự. Bên cạnh đó, thực hiện phát triển sử dụng hỗn hợp và phát triển gia tăng nhằm giảm thiểu tối đa ảnh hưởng của các phát triển hiện tại và duy trì các đặc tính của đường phố, đồng thời xúc tác các hoạt động thương mại trong khu đô thị.

Khu bảo tàng sống này bao gồm những địa điểm đặc trưng như: đình làng, chợ truyền thống…, kết nối với Quảng trường trung tâm, công viên, nhà thờ, nhà hát… Thành công của Khu bảo tàng sống sẽ là kinh nghiệm để tổ chức nhân rộng cho các địa phương khác của thành phố thực hiện gắn với các khu du lịch cộng đồng, làng nghề (nước mắm Nam Ô, làng chiếu Yến Nê, làng chài An Hải Bắc,…), tạo thêm những điểm du lịch hấp dẫn cho du khách khi đến Đà Nẵng.

Đà Nẵng được yêu cầu và định hướng phát triển trở thành thành phố công nghiệp, du lịch và dịch vụ; đặc biệt, trở thành đô thị sinh thái, thông minh và trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và thành phố biển đáng sống đạt đẳng cấp khu vực châu Á theo tinh thần Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24-1-2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Trong đó, quận Hải Châu là khu vực trung tâm của thành phố nên cần được quan tâm đầu tư, quyết tâm sáng tạo, đổi mới thật sự để đáp ứng sự phát triển nhanh, bền vững, xanh - văn minh - hiện đại và nhất là mong muốn của người dân. Đây là không chỉ là thách thức cho việc tái cấu trúc đô thị hiện nay và trong thời gian tới của chính quyền các cấp mà còn là nhiệm vụ quan trọng của cấp ủy Đảng, của tất cả đội ngũ cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân trong việc đồng lòng, đồng sức xây dựng quận Hải Châu xứng đáng là đô thị trung tâm, đầu tàu của cả thành phố Đà Nẵng.

VŨ QUANG HÙNG

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Bí thư Quận ủy Hải Châu