Những ngày giữa tháng 10-2018, miền Trung “nóng lên” bởi dồn dập thông tin đường cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi với tổng chiều dài hơn 139km, đầu tư hơn 34.000 tỷ đồng, vừa thông xe đã hư hỏng, xuống cấp. Có tờ báo còn chia trung bình mức đầu tư lên đến hơn 244 tỷ đồng/1km đường, dùng hình ảnh “tay không (có thể) bóc gỡ bề mặt đường” để người đọc dễ hình dung và qua đó, phản ánh nỗi bức xúc của dư luận.
Nhưng điều làm cho nhiều người “choáng” hơn lại là phát ngôn của những người có trách nhiệm. Lãnh đạo ngành Giao thông vận tải (GTVT) tỉnh Quảng Nam cho rằng: nguyên nhân do thời gian qua trên địa bàn tỉnh Quảng Nam xảy ra nhiều cơn mưa; sau khi thông tuyến, nhiều xe tải trọng nặng chạy trên cao tốc gây ra tình trạng hư hỏng mặt đường như báo chí phản ánh.
Còn theo đại diện Ban Quản lý (BQL) Dự án đường cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi thì: “Các ổ gà có thể xuất hiện sau trận mưa lớn. Một nguyên nhân nữa là xe quá tải trọng. Tuyến đường mới đưa vào khai thác nên chưa bố trí các trạm cân. Chúng tôi sẽ sớm xử lý”(?).
Với cách xác định nguyên nhân kiểu “chuyền bóng lên trời” như vậy, dễ hình dung “kịch bản” tiếp theo sẽ là lặng lẽ vá víu những đoạn đường hỏng, sau đó tìm thêm một số “lý do khách quan” khác để giải thích thêm và chờ thời gian để sự việc rơi vào quên lãng.
Nhưng lần này, sự việc đã khác.
Tại hội nghị trực tuyến sơ kết công tác bảo đảm ATGT diễn ra sáng 11-10, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể nói thẳng: Về góc độ chuyên môn, Bộ GTVT cho rằng, lý do mặt đường hư hỏng do mưa đầu mùa là không chính đáng.
Không thể có việc mưa lớn và xe quá tải trọng khiến mặt đường hư hỏng. Chủ trì hội nghị này, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban ATGT quốc gia Trương Hòa Bình cũng cho rằng, khi thiết kế đường cao tốc đã tính hết các bài toán, các yếu tố như lưu lượng xe, các điều kiện thời tiết, tải trọng bảo đảm yêu cầu xe chạy, thậm chí tính đến cả yếu tố động đất. Lý do xe đông, mưa đầu mùa là không chấp nhận được.
Ngay sau đó, các động thái tích cực đã được thực hiện: dừng thu phí cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi kể từ 0 giờ ngày 12-10-2018; yêu cầu chủ đầu tư phải khắc phục triệt để hư hỏng trên tuyến đường này; nghiêm khắc phê bình Chủ tịch Hội đồng thành viên và Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) với vai trò lãnh đạo của chủ đầu tư dự án nhưng chậm trễ trong việc xử lý các hư hỏng mặt đường, cung cấp thông tin, trả lời báo chí không đầy đủ, kịp thời, né tránh trách nhiệm, tạo dư luận không tốt; yêu cầu Hội đồng thành viên chỉ đạo rà soát, kiểm điểm làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân đối với các nội dung nêu trên.
Chiều 13-10, sau khi cùng đoàn công tác kiểm tra đột xuất tuyến cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ khẳng định, những điểm hư hỏng trên cao tốc là do chất lượng. Theo đó, BQL Dự án đường cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi tư vấn giám sát, nhà thầu triển khai ngay việc thi công sửa chữa, bảo hành theo đúng điều kiện hợp đồng, chậm nhất đến 16-10-2018 sửa chữa xong, bảo đảm yêu cầu kỹ thuật.
Người dân rất đồng tình và hoan nghênh động thái quyết liệt và kịp thời của Bộ GTVT, của Chính phủ trong việc giải quyết sự cố đường cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi. Người dân cũng băn khoăn và mong muốn làm rõ vì sao người có trách nhiệm, am hiểu về lĩnh vực GTVT tại Quảng Nam và BQL Dự án đường cao tốc Đà Nẵng-Quảng Ngãi lại có thể đưa ra phát ngôn hời hợt lạ lùng để bao biện cho sai trái chủ quan hiển thị rành rành trên mặt đường như vậy? Ghi nhận sự minh bạch, thẳng thắn của Chính phủ và Bộ GTVT, người dân mong đợi phải xử lý rốt ráo sự việc, tránh để kéo dài.
Chúng ta đã có quá nhiều bài học về trách nhiệm quản lý khi xử lý các sự cố ở các lĩnh vực trong đời sống xã hội. Trong một số trường hợp, sự chậm trễ hoặc thiếu minh bạch khi xử lý có thể do yếu kém về chuyên môn, do “dích dắc” trong các mối quan hệ, thậm chí có bóng dáng của “lợi ích nhóm”. Những hệ lụy ấy gây ra thiệt hại lớn không chỉ về kinh tế, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho xã hội, mà còn gây suy giảm niềm tin trong nhân dân.
Động thái quyết liệt, kịp thời của Chính phủ và ngành GTVT giải quyết sự cố đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi tuy được hiểu là việc phải làm, song có ý nghĩa vô cùng lớn lao trong việc minh bạch hóa các vấn đề dư luận quan tâm, ngăn ngừa những sai phạm tương tự trong các dự án, công trình trên địa bàn cả nước, thể hiện rõ mục tiêu xây dựng Chính phủ liêm chính, hành động quyết liệt, phục vụ nhân dân.
NGUYỄN ĐỨC NAM
