Hướng tới mô hình khu công nghiệp sinh thái

Sáng 29-9, tại thành phố Hội An, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp cùng Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO) và UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức hội thảo chuyên gia quốc tế về khu công nghiệp (KCN) sinh thái tại Việt Nam, với sự tham dự của 130 đại biểu trong nước và quốc tế. Hội thảo là cơ hội để các cơ quan quản lý, chuyên gia trong và ngoài nước trao đổi, chia sẻ về mô hình KCN sinh thái.

Khu công nghiệp Hòa Khánh là một trong 3 khu công nghiệp của cả nước được chọn thí điểm chuyển đổi mô hình KCN sinh thái. Ảnh: DUYÊN ANH

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến nay, cả nước có 321 KCN, khu chế xuất với tổng diện tích 90.000ha, thu hút 6.600 dự án FDI và 6.200 dự án đầu tư trong nước, tổng vốn đăng ký 105 tỷ USD và 693.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, việc phát triển KCN với số lượng lớn đang gây ra nhiều thách thức đối với môi trường và cộng đồng xung quanh. 16% số lượng các KCN đang hoạt động chưa có nhà máy xử lý nước thải. Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế (KKT), Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết: “Để thực hiện mục tiêu xanh hóa sản xuất trong chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, Chính phủ yêu cầu KCN, KKT mới thành lập phải được thiết kế và xây dựng theo những tiêu chuẩn tiên tiến về mức phát thải khí nhà kính, xử lý chất thải bảo đảm không gian xanh, khuyến khích các công nghệ tái chế, tái sử dụng năng lượng và chất thải để hình thành các KCN sinh thái. Đồng thời, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì nghiên cứu, sửa đổi bổ sung các nghị định về KCN, KKT, trong đó quy định cụ thể về mô hình KCN sinh thái. Việc triển khai sáng kiến KCN sinh thái cũng nhằm giúp các doanh nghiệp sản xuất sạch hơn, đổi mới công nghệ, tiết kiệm năng lượng”.

Với định hướng chiến lược phát triển bền vững các ngành kinh tế thân thiện môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và ứng phó biến đổi khí hậu, mô hình KCN sinh thái là một trong những giải pháp đang được đẩy mạnh ở Việt Nam. Thành phố Đà Nẵng là một trong 3 địa phương của cả nước được chọn thí điểm chuyển đổi KCN thành KCN sinh thái. Theo các chuyên gia, trước khi quyết định lựa chọn KCN Hòa Khánh (Đà Nẵng), Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UNIDO đã tổ chức những nghiên cứu đánh giá trong quá trình xây dựng dự án và thấy KCN này có nhiều loại hình doanh nghiệp nên có thể áp dụng các phương pháp sản xuất sạch hơn trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Các doanh nghiệp đều có tiềm năng thực hiện chuyển đổi công nghệ theo hướng bền vững, giảm thiểu chất thải, nước thải ra môi trường...

Quang cảnh hội thảo.

TS Heinz Leuenberger, cố vấn kỹ thuật trưởng dự án KCN sinh thái - UNIDO cho rằng: “Đây là cơ hội để các địa phương của Việt Nam tìm hiểu về những khái niệm, tiêu chuẩn và học tập kinh nghiệm từ các quốc gia thành công về KCN sinh thái. Tôi hy vọng sau khi bàn bạc đi đến sự đồng thuận, cùng xây dựng nền tảng để phát triển KCN sinh thái. Nếu chúng ta áp dụng được mô hình, trong tương lai chúng ta có hoạt động kinh doanh mang lại nhiều lợi ích, bởi KCN sinh thái rất quan trọng đối với mỗi quốc gia”.

Hiện nay, khái niệm KCN sinh thái vẫn khá mới mẻ tại Việt Nam. Vì vậy, đối với việc thực hiện thí điểm 3 KCN trong cả nước (Khánh Phú - Ninh Bình, Hòa Khánh - Đà Nẵng và Trà Nóc 1, 2 - Cần Thơ), sẽ có kế hoạch cụ thể cũng như ban hành văn bản pháp quy quy định về mô hình, chính sách để khuyến khích các doanh nghiệp, công ty phát triển hạ tầng KCN chuyển đổi thành KCN sinh thái. KCN Hòa Khánh sẽ được chuyển giao, ứng dụng và phổ biến công nghệ, phương thức sản xuất sạch hơn để giảm thiểu chất thải nguy hại, hạn chế việc xả thải gây ô nhiễm nguồn nước, đồng thời quản lý việc sử dụng hóa chất tại các KCN… Để làm được điều này, các chuyên gia trong nước và nước ngoài của dự án sẽ tư vấn, hướng dẫn, hỗ trợ các doanh nghiệp để họ thấy lợi ích của việc tham gia dự án, nhất là cách thức, quy trình để tiếp cận được các nguồn tài chính ưu đãi để đầu tư ứng dụng công nghệ sạch và sử dụng hiệu quả tài nguyên.

Bà Beatrice Maser, Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ hỗ trợ các bạn phát triển KCN sinh thái bằng các công nghệ tiên tiến phù hợp nhằm giảm thiểu nguồn lực khi áp dụng các quy trình công nghiệp. Chúng tôi tin nguồn lực được sử dụng hiệu quả sẽ giúp giảm chi phí. Tuy rằng chi phí đầu tư ban đầu có thể tốn kém nhưng từ từ sẽ giảm dần...”.

Bài và ảnh: DUYÊN ANH