Phanh phui hàng loạt khuyết điểm, vi phạm tại Petrolimex sau thanh tra

Đầu tư hàng nghìn tỷ đồng ngoài ngành không đúng quy định, không có sự chấp thuận của Bộ Công Thương và Thủ tướng; xảy ra tình trạng cá nhân chiếm đoạt tài sản; quản lý không chặt chẽ trong kinh doanh, điều hành giá bán… là thực trạng được Thanh tra Chính phủ nêu ra tại Petrolimex và các đơn vị thành viên trong Kết luận thanh tra vừa mới ban hành.

Trụ sở Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam tại phố Khâm Thiên, Hà Nội

Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) và một số đơn vị thành viên, Thanh tra Chính phủ (TTCP) ghi nhận, từ năm 2010 đến tháng 6/2013, Công ty mẹ và 42 công ty xăng dầu thành viên đã thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách Nhà nước (NSNN) tổng số 85.271 tỷ đồng, đảm bảo việc làm và thu nhập ổn định cho 17.000 lao động.

Sản lượng kinh doanh xăng dầu chiếm trên 50% thị phần tại 63 tỉnh thành phố, đặc biệt là tại thị trường vùng sâu, vùng xa, địa bàn khó khăn…

Tuy nhiên, TTCP cũng chỉ ra hàng loạt tồn tại, khuyết điểm, vi phạm của tập đoàn này. Thứ nhất là những khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản và cổ phần hóa doanh nghiệp của tập đoàn và một số đơn vị thành viên.

Đầu tư ngoài ngành không đúng quy định

Kết luận thanh tra chỉ rõ, Công ty mẹ Petrolimex đã đầu tư tài chính ngoài ngành nghề kinh doanh chính (ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản) với tổng số tiền 2.255,6 tỷ đồng, trong đó nhiều khoản đầu tư với giá trị lớn không đúng quy định như: tăng vốn đầu tư vào PG Bank 400 tỷ đồng (chiếm 40% vốn điều lệ của đơn vị nhận góp vốn) và Công ty cổ phần Bảo hiểm Petrolimex 171,3 tỷ đồng (chiếm 51% vốn điều lệ của đơn vị nhận vốn góp) mà không có sự chấp thuận của Bộ Công Thương và Thủ tướng Chính phủ.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp này đã tăng vốn đầu tư 51 tỷ đồng vào CTCP Bất động sản Petrolimex mà không có sự chấp thuận của Bộ Công Thương; sử dụng vốn kinh doanh 231,9 tỷ đồng để đầu tư vào lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, không đúng với Nghị quyết của HĐQT. Ủy thác cho các đơn vị thành viên vay dài hạn để đầu tư xây dựng các công trình, dự án 414,6 tỷ đồng từ vốn chiếm dụng trong thanh toán, chưa bố trí được nguồn vốn cho đầu tư xây dựng. Chưa thực hiện nghiêm việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành theo chủ trương của Chính phủ và quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Một số khoản đầu tư của Công ty mẹ hiệu quả thấp: Đầu tư 178,5 tỷ đồng vào CTCP Nhiên liệu bay Petrolimex và CTCP Bất động sản Petrolimex kém hiệu quả; đầu tư 38,8 tỷ đồng vào CTCP Thương mại Tuyên Quang, Công ty TNHH Hóa chất PTN và CTCP Đầu tư và Phát triển Vân Phong từ năm 2010 đến thời điểm thanh tra không có cổ tức.

Ngoài ra, một số khoản đầu tư của Vipco, Hóa dầu Petrolimex, Công ty Xăng dầu khu vực II… được cho biết là bất hợp lý, không đúng quy định.

Vi phạm nghiêm trọng trong hợp tác đầu tư tại Vipco

Đáng chú ý, TTCP cho biết, xảy ra vi phạm nghiêm trọng trong việc hợp tác đầu tư tại Công ty Vipco. Cụ thể, hồi tháng 4/2008, Vipco đã chuyển 72,5 tỷ đồng vào tài khoản chung do Công ty Thiên Lộc Phú làm chủ tài khoản, sau đó có văn bản cho phép Công ty Thiên Lộc Phú rút ra từ ngân hàng 20,2 tỷ đồng nhưng khong có căn cứ, số tiền rút ra không sử dụng vào việc thực hiện hợp đồng và hoạt động của Công ty Thiên Lộc Phú (thực tế công ty này không hoạt động kinh doanh).

Thiên Lộc Phú đã trả lại Vipco 1,5 tỷ đồng, số còn lại gần 19 tỷ đồng đến nay không thu hồi được là việc làm “thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng”, Kết luận Thanh tra cho hay.

Ngoài ra, tháng 4/2008, nguyên Tổng giám đốc và nguyên Kế toán trưởng Vipco còn chuyển số tiền 483 triệu đồng vào tài khoản cá nhân của bà Nguyễn Thị Mỹ Dung, đến nay cũng không thu hồi được, vi phạm nguyên tắc quản lý tài chính, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tổng số tiền chưa thu hồi được trên 19,1 tỷ đồng. Điều này cũng biểu hiện hành vi chiếm đoạt tài sản đối với cá nhân nói trên.

Ngoài ra, theo Kết luận Thanh tra, năm 2006, Giám đốc Công ty Xăng dầu Khu vực III và Phó Chủ tịch UBND xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng đã ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng 360 m2 đất trái thẩm quyền, làm phát sinh công nợ 540 triệu đồng, nguy cơ mất vốn.

Hạch toán không đúng quy định làm tăng giá vốn

Vấn đề thứ hai được TTCP phanh phui là những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý hoạt động kinh doanh của Petrolimex và các công ty xăng dầu thành viên. Cụ thể là việc xác định sai sản lượng xăng dầu tiêu thụ thực tế, dẫn đến trích thiếu Quỹ bình ổn giá gần 5 tỷ đồng. Năm 2011, tập đoàn chỉ đạo các công ty xăng dầu thành viên kinh doanh có lãi trích lập Quỹ bình ổn, thực tế 11 công ty đã trích lập số tiền 221,3 tỷ đồng, không đúng đối tượng theo quy định.

Petrolimex còn hạch toán vào chi phí xăng dầu hao hụt vượt định mức, không đúng quy định của Quy chế kinh doanh xăng dầu, làm giảm hiệu quả kinh doanh gần 7 tỷ đồng. Việc tập đoàn này thuê tàu vận tải xăng dầu cho Vipco theo phương pháp thuê định hạn là chủ yếu, tuy đảm bảo được sự chủ động trong vận chuyển xăng dầu, song theo đánh giá của TTCP, đơn giá thuê định hạn cao hơn nhiều so với thuê chuyến, dẫn đến tăng giá vốn, giảm hiệu quả kinh doanh.

Thêm vào đó, TTCP nhận xét, công tác quản lý, điều hành giá bán xăng dầu nội bộ của công ty mẹ đối với các công ty xăng dầu thành viên chưa tuân thủ nguyên tắc, phương pháp xác định giá quy định trong Quy chế kinh doanh xăng dầu và chưa phù hợp với giá bán do Liên bộ Tài chính – Công Thương công bố, thể hiện ý chí chủ quan trong việc quyết định giá, dễ phát sinh tiêu cực.

Chưa quản chặt xăng dầu tiêu thụ trước thời điểm tăng giá

Petrolimex cũng bị TTCP đánh giá là “chưa quản lý chặt chẽ xăng dầu tiêu thụ trước các thời điểm điều chỉnh giá, sản lượng xăng xuất bán trước thời điểm tăng giá tại một số công ty xăng dầu thành viên tăng bất thường từ 2,3 – 6,7 lần so với sản lượng bán bình quân”. Theo TTCP, đây là dấu hiệu sơ hở trong quản lý, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng nhưng tập đoàn chưa có biện pháp quản lý, khắc phục.

Công ty Xăng dầu Khu vực II và Công ty TNHH MTV Vipco Hạ Long đã buông lỏng điều kiện thanh toán khi ký hợp đồng bán tái xuất xăng dầu, cho phép bên mua chậm thanh toán nhưng không có điều kiện để đảm bảo thu hồi, làm phát sinh công nợ khó đòi hơn 278 nghìn USD, nguy cơ mất vốn….

Thứ ba, trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, quản lý sử dụng đất, Petrolimex và các đơn vị thành viên để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm như không tổ chức đấu thầu theo quy định, chỉ định nhà thầu không đủ năng lực tài chính…

Thứ tư, trong quản lý, điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước có một số khuyết điểm, vi phạm như đưa chi phí vận tải và chi phí bảo hiểm vào giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu theo mức cố định, thiếu cơ sở, cao hơn chi phí thực tế của tập đoàn (thời gian từ tháng 1/2010 đến tháng 6/2013)…

Tại kết luận thanh tra, TTCP kiến nghị phải kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với tập thể, cá nhân thuộc tập đoàn và các công ty liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản, quản lý hoạt động kinh doanh cũng như trong công tác quản lý Nhà nước về kinh doanh xăng dầu.

Đáng chú ý, theo kiến nghị của TTCP, Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật đối với 2 vụ việc xảy ra giữa Công ty Vipco và Công ty Thiên Lộc Phú.

Bích Diệp

Theo Dân trí